Ανασκόπηση και στρατηγική των ελληνικών εξαγωγών

Το 2024 αποτέλεσε μία χρονιά γεμάτη προκλήσεις αλλά και ευκαιρίες για τις ελληνικές εξαγωγές.

Ύστερα από μία δεκαετία διαρκούς ανάπτυξης, ο εξαγωγικός τομέας της χώρας μας βρέθηκε αντιμέτωπος με έναν νέο παγκόσμιο οικονομικό και γεωπολιτικό χάρτη, ο οποίος επηρέασε τη ζήτηση και τις διασυνοριακές εμπορικές ροές.

Κλάδοι όπως τα αγροδιατροφικά προϊόντα, τα φαρμακευτικά, και η βιομηχανία υψηλής τεχνολογίας είχαν σημαντική συμβολή, ενώ η αύξηση της ζήτησης για προϊόντα Πράσινης Ενέργειας προσέφερε νέες ευκαιρίες.

Η εξαγωγική πρόοδος δεν ήταν ομοιόμορφη. Οι εξαγωγές μας προς συγκεκριμένες αγορές, όπως οι χώρες της Ε.Ε. και της Βόρειας Αμερικής, παρέμειναν σταθερές, ενώ υπήρξαν προκλήσεις στις αγορές της Ασίας, λόγω εμπορικών φραγμών και εντεινόμενου ανταγωνισμού.

Παράλληλα, οι μικρομεσαίες εξαγωγικές επιχειρήσεις δυσκολεύτηκαν να προσαρμοστούν στις αυστηρότερες διεθνείς κανονιστικές απαιτήσεις.

Αν και η επίδοσή μας για το 2024 ήταν χαμηλότερη από τις προβλέψεις, εξακολουθεί να αποδεικνύει τη δυναμική του εξαγωγικού τομέα, ιδιαίτερα σε προϊόντα όπως τα αγροτικά (ελαιόλαδο, φρούτα και λαχανικά), τα φαρμακευτικά και τα βιομηχανικά προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας.

Ωστόσο, ορισμένοι κλάδοι επηρεάστηκαν αρνητικά λόγω της γεωπολιτικής αστάθειας και των αυξήσεων στα λειτουργικά κόστη.

Επιπλέον, οι αυξανόμενες τιμές Ενέργειας και οι διαταραχές στις εφοδιαστικές αλυσίδες, λόγω διεθνών συγκρούσεων, περιόρισαν την ανταγωνιστικότητά μας σε ορισμένες αγορές.

Οι εξαγωγείς μας συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις που επηρεάζουν τις επιδόσεις τους:

• Αυξημένο Κόστος Παραγωγής Ενέργειας και Μεταφορών. Το κόστος Ενέργειας και πρώτων υλών παραμένει υψηλό, μειώνοντας τη δυνατότητα των επιχειρήσεων να προσφέρουν ανταγωνιστικές τιμές. Η ενεργειακή κρίση, παρόλο που υποχώρησε σε σχέση με προηγούμενα χρόνια, συνέχισε να επιβαρύνει το κόστος παραγωγής και μεταφοράς των προϊόντων.
• Περιορισμένη Διείσδυση σε Νέες Αγορές. Παρά την πρόοδο, πολλές μικρομεσαίες επιχειρήσεις αδυνατούν να επεκταθούν σε αγορές εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, λόγω έλλειψης πόρων ή εξειδικευμένων γνώσεων.
• Γραφειοκρατία. Οι χρονοβόρες διαδικασίες για την εξαγωγή αγαθών, σε συνδυασμό με την απουσία σύγχρονων ψηφιακών εργαλείων, λειτουργούν ανασταλτικά.
• Ανεπαρκής Υποδομή. Τα λιμάνια και οι μεταφορικές υποδομές χρήζουν εκσυγχρονισμού, ιδιαίτερα σε περιφερειακές περιοχές.
• Έλλειψη Καινοτομίας. Αν και υπάρχουν εξαιρέσεις, αρκετές επιχειρήσεις αδυνατούν να επενδύσουν σε νέες τεχνολογίες ή να αναπτύξουν προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας.
• Έλλειψη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού. Ο εξαγωγικός τομέας δυσκολεύτηκε να βρει το κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό, γεγονός που επηρεάζει την ανταγωνιστικότητα.

Ευκαιρίες

Το 2025 διαφαίνεται ως μία χρονιά σημαντικών ευκαιριών για τις ελληνικές εξαγωγές. Η παγκόσμια Οικονομία αναμένεται να  έχει τάσεις σταθεροποίησης παρόλες τις αναταραχές, ενώ οι καταναλωτές στρέφονται ολοένα και περισσότερο σε ποιοτικά και βιώσιμα προϊόντα – χαρακτηριστικά που η Ελλάδα μπορεί να προσφέρει.

Οι δυνατότητες διείσδυσης σε αγορές με υψηλή αγοραστική δύναμη είναι τεράστιες.

Παράλληλα, η ενίσχυση του εξαγωγικού αποτυπώματος σε βιομηχανίες τεχνολογίας, φαρμάκων και Πράσινης Ενέργειας μπορεί να αλλάξει το παραγωγικό μας μοντέλο.

Ωστόσο, το 2025 δεν θα είναι χωρίς προκλήσεις. Ο παγκόσμιος ανταγωνισμός εντείνεται, ενώ η κλιματική κρίση και οι γεωπολιτικές εντάσεις δημιουργούν ανασφάλεια στις αλυσίδες εφοδιασμού.

Παρά τις δυσκολίες, το 2025 προδιαγράφεται γεμάτο ευκαιρίες για την εξαγωγική κοινότητα:

• Ανάπτυξη σε Αναδυόμενες Αγορές. Η ενίσχυση των διμερών εμπορικών σχέσεων με χώρες όπως η Ινδία, η Κίνα και τα κράτη του Κόλπου, προσφέρει μεγάλες δυνατότητες.
• Στροφή στην Πράσινη Οικονομία. Η παγκόσμια ζήτηση για προϊόντα που σέβονται το Περιβάλλον αυξάνεται, προσφέροντας ευκαιρίες σε αγροτικά προϊόντα και ενεργειακές λύσεις από ανανεώσιμες πηγές.
• Ψηφιακός Μετασχηματισμός. Οι ελληνικές επιχειρήσεις μπορούν να αξιοποιήσουν νέες τεχνολογίες, όπως το blockchain, για τη διασφάλιση της διαφάνειας στις εφοδιαστικές αλυσίδες.
• Ευρωπαϊκά Προγράμματα. Η αξιοποίηση κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας μπορεί να ενισχύσει την καινοτομία και την ανάπτυξη υποδομών.

Πυλώνες

Ως Πανελλήνιος Σύνδεσμος Εξαγωγέων (ΠΣΕ), έχουμε πλήρη συναίσθηση της ευθύνης μας να υποστηρίξουμε τα μέλη μας και να συμβάλουμε στη βελτίωση της εξαγωγικής δραστηριότητας της χώρας.

Οι βασικοί πυλώνες δράσης μας περιλαμβάνουν:

Εκπαίδευση και Υποστήριξη. Διοργάνωση σεμιναρίων για την ανάπτυξη δεξιοτήτων στις διεθνείς αγορές, τη χρήση ψηφιακών εργαλείων και τη διαχείριση εφοδιαστικής αλυσίδας.

1. Διευκόλυνση Πρόσβασης σε Νέες Αγορές. Συνεργασία με πρεσβείες και εμπορικούς ακολούθους, για την παροχή πληροφόρησης και διευκόλυνση συνεργασιών.
2. Προώθηση Επενδύσεων στην Καινοτομία. Υποστήριξη προγραμμάτων ΕΣΠΑ και ιδιωτικών επενδύσεων, για την έρευνα και ανάπτυξη νέων προϊόντων.
3. Συμβουλευτικές Υπηρεσίες. Παροχή συμβουλών για την επίλυση γραφειοκρατικών εμποδίων και τη συμμόρφωση με διεθνή πρότυπα.
4. Ανάδειξη της Εξαγωγικής Ταυτότητας της Ελλάδας. Ενίσχυση της εικόνας της χώρας μέσα από στρατηγικές καμπάνιες και Εκθέσεις στο εξωτερικό.

Οι εξαγωγείς μας πρέπει να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της ψηφιακής μετάβασης, του Πράσινου μετασχηματισμού και της ανάγκης διαφοροποίησης των αγορών-στόχων.

Ο στόχος μας είναι να διπλασιάσουμε την εξαγωγική συνεισφορά στο ΑΕΠ τα επόμενα δέκα χρόνια, καθιστώντας την Ελλάδα κέντρο εξαγωγών υψηλής ποιότητας και καινοτομίας.

Για να επιτύχουμε καλύτερες επιδόσεις, απαιτούνται αναδιάρθρωση της γραφειοκρατίας, εκσυγχρονισμός υποδομών, ενίσχυση της Επιχειρηματικότητας και στήριξη στην Πράσινη Μετάβαση. Το 2024 ήταν μία χρονιά προόδου, αλλά και προκλήσεων.

Με στοχευμένες παρεμβάσεις, συνεργασία και στρατηγική προοπτική, μπορούμε να μετατρέψουμε τις δυσκολίες σε ευκαιρίες και να οδηγήσουμε τις ελληνικές εξαγωγές σε ακόμα υψηλότερα επίπεδα. Μαζί μπορούμε να κάνουμε την Ελλάδα πρωταγωνίστρια στις διεθνείς αγορές.