Η «παγίδα» της Άμεσης Δημοκρατίας

Λίγο πριν κλείσει η χρονιά θέλω να αναφερθώ σε ένα θέμα το οποίο με ανησυχεί με τον τρόπο που εξελίσσεται.

Δυστυχώς, οι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν μία αρνητική στάση απέναντι στη λειτουργία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αν και είναι το μόνο θεσμικό Όργανο που εκλέγεται απευθείας από τους πολίτες, για το ότι δε λειτουργεί ως πλήρως δημοκρατικός θεσμός.

Η κριτική που δέχεται το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αφορά τη διαφάνεια και την αντιπροσωπευτικότητα του θεσμού.

Από τη μία πιστεύεται ότι οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου εξυπηρετούν περισσότερο ισχυρά οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα παρά τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας, και από την άλλη θεωρείται πως οι πολίτες είναι αποκομμένοι από τη διαδικασία λήψης αποφάσεων λόγω της ελλιπούς επικοινωνίας με τους ευρωβουλευτές.

Η προσωπική μου ανησυχία ενισχύεται από το γεγονός ότι ο Κύπριος ευρωβουλευτής Φειδίας Παναγιώτου, ο οποίος έθεσε υποψηφιότητα ως ανεξάρτητος υποψήφιος για τις Ευρωεκλογές υποστηρίζοντας ότι δεν είχε ψηφίσει ποτέ μέχρι τότε και ότι δεν γνωρίζει πολλά σχετικά με την Πολιτική και την Ευρώπη, κατόρθωσε να εκλεγεί τρίτος στην Κύπρο.

Με ανησυχεί διότι στηρίζει ότι το Ευρωκοινοβούλιο όντως δεν είναι ένα Όργανο που προσφέρει πολλά στη Δημοκρατία της Ευρώπης.

Θεωρεί πως οι υπόλοιποι ευρωβουλευτές δεν ενημερώνουν σωστά τους πολίτες, δε λαμβάνουν ευνοϊκές αποφάσεις οι οποίες είναι για το συμφέρον τους, και γενικά αυτοί οι 720 άνθρωποι δε λειτουργούν δημοκρατικά. Στο λόγο του, δυστυχώς, υπάρχει μία υπερ-απλούστευση που πολύ εύκολα οδηγεί στο λαϊκισμό και στην καταστροφολογία, για ένα θεσμό που ακόμα εξελίσσεται.

Η πρότασή του λοιπόν είναι να δημιουργηθεί ένα σύστημα «Άμεσης Δημοκρατίας». Είμαστε, όμως, έτοιμοι για κάτι τέτοιο;

Φυσικά και η Άμεση Δημοκρατία, ως ιδέα, εμπνέει πολλούς για την απλότητά της:

Oι πολίτες συμμετέχουν άμεσα στις αποφάσεις που επηρεάζουν τη ζωή τους, χωρίς τη διαμεσολάβηση αντιπροσώπων.

Ωστόσο, στην πράξη, η εφαρμογή της συνοδεύεται από σοβαρές προκλήσεις που συχνά καθιστούν το μοντέλο δύσκολο, ειδικά σε σύγχρονες κοινωνίες με σύνθετα προβλήματα.

Η μεγαλύτερη δυσκολία έγκειται στην εξασφάλιση μίας επαρκώς ενημερωμένης κοινωνίας.

Η λήψη αποφάσεων σε μια Άμεση Δημοκρατία απαιτεί από τους πολίτες να έχουν βαθιά κατανόηση των ζητημάτων, κάτι που δεν είναι πάντοτε εφικτό. Χωρίς πρόσβαση σε ολοκληρωμένη πληροφόρηση και χωρίς την απαραίτητη εκπαίδευση, οι πολίτες μπορεί να οδηγηθούν σε βεβιασμένες ή επιπόλαιες αποφάσεις, επηρεασμένοι από συναισθηματική φόρτιση ή παραπληροφόρηση. Αυτή η κατάσταση ανοίγει το δρόμο στο λαϊκισμό.

Πέρα από την απειλή του λαϊκισμού, η Άμεση Δημοκρατία αντιμετωπίζει, επίσης, την πρόκληση της πολυπλοκότητας των σύγχρονων κοινωνιών.

Τα ζητήματα που απασχολούν μία χώρα ή μια υπερεθνική οντότητα, όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι συχνά τόσο τεχνικά και εξειδικευμένα που απαιτούν γνώσεις τις οποίες δεν μπορεί να κατέχει ο μέσος πολίτης.

Σε μία χρονιά που αλλάζει και φέρνει μεγάλες αστάθειες για το μέλλον, πρέπει να είμαστε πολλοί προσεκτικοί στο λόγο μας.

Ειδικά άνθρωποι που με τις πολιτικές τους επηρεάζουν τις ζωές των άλλων, οφείλουν να επιδεικνύουν σοβαρότητα και να είναι σοβαροί. Η Πολιτική δεν είναι Ιnfluencing ή Μόδα.

Η Πολιτική είναι λειτούργημα, και ως τέτοια πρέπει να νοείται. Χορτάσαμε, και μεγάλα δεινά έχουμε υποστεί, από το λαϊκισμό και τις επιπτώσεις του.