«Το Στρατιωτικό Πνεύμα (Esprit De Corps)»

Η εντιμότητα, το ήθος, η αξιοπρέπεια, η αυτοεκτίμηση βοηθούν να διακρίνουμε το σωστό από το λάθος, το ωφέλιμο από το επιβλαβές και την αλήθεια από το ψέμα

Το Στρατιωτικό Πνεύμα

«Δὲν ἦτο σιδηροῦν τὸ σῶμα μου, ἀλλά σιδηρᾶ η ψυχή μου» Ναπολέων Βοναπάρτης (1769-1821).

Πόλεμος και Ειρήνη μεταξύ των Εθνών

Ο θυμός αποτελεί την κυρία αιτία της επιθετικής συμπεριφοράς των ανθρώπων, η οποία ξεκινά από λεκτικό διαξιφισμό και μπορεί να καταλήξει σε συμπλοκή. Οι αφορμές των διενέξεων μπορεί να είναι πολιτικές, αθλητικές, θρησκευτικές, φυλετικές, περιουσιακές, οδηγικής συμπεριφοράς, αισθηματικές και πολλές άλλες, με τη πλέον πιθανή κατάληξη τις σωματικές βλάβες έως και τους θανάσιμους τραυματισμούς. Τα έθνη πολεμούν μεταξύ τους, όταν αδυνατούν να επιλύσουν με ειρηνικά μέσα τις διαφορές τους και καταφεύγουν στη χρησιμοποίηση της στρατιωτικής τους ισχύος προκειμένου να επιβάλλουν τη θέληση τους. Η πατρίδα μας διακηρύσσει την πίστη της στο δίκαιο και προτείνει την εφαρμογή του, όπου προκύπτει διαφωνία όσο αφορά τις διεκδικήσεις από όμορες, ή μη χώρες. Το μεγάλο μας πρόβλημα έχει δημιουργηθεί με την Τουρκία, η οποία μας απειλεί συνεχώς με στρατιωτική επέμβαση, για την οικειοποίηση μέρους της επικράτειας, της κυριαρχίας μας και των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων. Αυτός είναι ο κύριος λόγος για τον οποίο διατηρούμε μεγάλες σχετικά με το μέγεθος μας Ένοπλες Δυνάμεις.

Μια Δύσκολη Απόφαση

«Ο πόλεμος αποτελεί όργανο της πολιτικής, είναι αποτέλεσμα πολιτικού σχεδιασμού, προκύπτει μετά από συγκεκριμένη πολιτική εκτίμηση και κηρύσσεται μετά από πολιτική απόφαση. Ο πόλεμος δεν αποτελεί αυτοσκοπό. Η πολεμική νίκη βοηθά στην επίτευξη πολιτικών στόχων, στα πλαίσια της υλοποιήσεως των στόχων της εθνικής στρατηγικής όπως προσδιορίζονται από τις κυβερνήσεις». από το βιβλίο «Η Φιλοσοφία του Πολέμου», του Καρλ Φον Κλάουζεβιτς (1780-1931). Ο έχων την ευθύνη (για την Ελλάδα είναι ο πρωθυπουργός) να λάβει την απόφαση εμπλοκής σε πόλεμο, πρέπει να είναι έτοιμος να επωμισθεί την ευθύνη των ανθρωπίνων απωλειών (νεκροί και τραυματίες), κάθε είδους καταστροφών και του οικονομικού κόστους. Επιπροσθέτως σε περίπτωση ήττας υπάρχει το ενδεχόμενο απώλειας μέρους της επικράτειας. Οι πόλεμοι μοιάζουν με τα αμοιβαία κεφάλαια, δεν έχουν εγγυημένη έκβαση και οι προηγούμενες νίκες δεν εγγυόνται τις μελλοντικές.

 

Η Συνταγή της Επιτυχίας

Το ζητούμενο είναι οι Ένοπλες Δυνάμεις να είναι σε θέση να ανταπεξέλθουν νικηφόρα σε πολεμική σύρραξη. Δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις. Η επιτυχία είναι το αποτέλεσμα της γνώσεως, της εκπαιδεύσεως, της συστηματικής εργασίας και της αναγνωρίσεως των αδυναμιών μας. Τον πόλεμο τον αποφασίζουν οι πολιτικοί ηγέτες, τον διεξάγουν όμως οι στρατιωτικοί. Από την στιγμή που θα εξέλθει το πρώτο βλήμα από την κάνη, καμία δύναμη επί γης δεν δύναται να μεταβάλει τον συσχετισμό των δυνάμεων, να τροποποιήσει τα γεωγραφικά χαρακτηριστικά, τις δυνατότητες των όπλων, ή την αυτονομία των μέσων. Οι στρατιωτικοί οφείλουν να σχεδιάζουν βασιζόμενοι στα πραγματικά δεδομένα και όχι υποτασόμμενοι στις επιθυμίες των πολιτικών τους προϊσταμένων. Οι πολιτικοί πρέπει να ενεργούν αφού λάβουν υπόψη τους, τις εισηγήσεις των στρατιωτικών. Στη ζωή δεν υπάρχουν επιλογές άνευ κόστους.

Το 480 π.Χ. όταν οι Πέρσες κατέλαβαν και πυρπόλησαν την Αθήνα, οι κάτοικοί της δεν είχαν πλέον πατρίδα, διότι αναγκάστηκαν να την εγκαταλείψουν. Ο παιάνας των Σαλαμινομάχων προέτρεπε τους Έλληνες να πολεμήσουν για τη πατρώα γη, την οικογένεια, τα ιερά και τα όσια. Η εκτέλεση των διατασσομένων δεν επαφίεται στη διακριτική επιλογή των στρατιωτικών. Ανεξάρτητα εάν ο εχθρός βρίσκεται προ των πυλών, ή μακριά η αποστολή πρέπει να εκτελεσθεί. Οι ΗΠΑ έχουν τους περισσότερους νεκρούς σε πολέμους που διεξήχθησαν εκτός της χώρας τους, πλην της επαναστάσεως κατά των Βρετανών (1775-1783) και του αμερικανικού εμφυλίου (1861-1865). Στις 20 Ιανουαρίου 2025, ο Υπουργός Εθνικής Αμύνης Νίκος Δένδιας, μετά την τελετή ονοματοδοσίας 4 πλοίων του Πολεμικού Ναυτικού μας, χρησιμοποίησε στην ομιλία του 3 φόρες τη λέξη «Επιβίωση», αναφερόμενος στην αναγκαιότητα ενισχύσεως του Πολεμικού μας Ναυτικού για την υπεράσπιση του θαλασσίου μας χώρου και για αποστολές πέραν αυτού. Επιβίωση σημαίνει αγώνας για τη διατήρηση στη ζωή, ο πόλεμος στοχεύει στην καταστροφή του εχθρού, η οποία επιτυγχάνεται μόνο με τη νίκη.

Η Ανατομία του Μαχητού

Ο Κινέζος φιλόσοφος Λάο Τσέ είπε: «Οι καλύτεροι πολεμιστές δεν είναι ποτέ θυμωμένοι». Στους καυγάδες ο θυμός είναι αναπόφευκτός, στο πόλεμο όμως είναι επιζήμιος. Ο κυβερνήτης ενός πλοίου, ο πιλότος ενός αεροσκάφους, ο διοικητής μίας μονάδος έχουν υποχρέωση να είναι νηφάλιοι για να λαμβάνουν σωστές αποφάσεις. Στις ημέρες μας βιώνουμε την ταχύτατη ανάπτυξη των ηλεκτρονικών μέσων, τα οποία έχουν αυξήσει θεαματικά τις δυνατότητες των οπλικών συστημάτων και έχουν περιορίσει την ανθρώπινη παρέμβαση. Ίσως κάποτε οι πόλεμοι να διεξάγονται αποκλειστικά με ρομπότ και το αποτέλεσμα της συγκρούσεως να στηρίζεται στην ποιότητα κατασκευής τους και στις δυνατότητές τους. Επί του παρόντος το άτομο συνεχίζει να αποτελεί το κρισιμότερο παράγοντα σε όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Με μία σφαίρα αξίας 30 λεπτών είναι δυνατόν να εξουδετερωθεί ένας στρατιώτης από απόσταση έως 800 μέτρα με απλό τυφέκιο και πέρα των 2.000 μέτρων με όπλο ελευθέρου σκοπευτού. Η αξία του προσωπικού του ενόπλων δυνάμεων εξαρτάται από το χρόνο εκπαιδεύσεως του, την ειδικότητά του, την επιχειρησιακή/πολεμική εμπειρία του και τη ευχέρεια αναπληρώσεως του. Για τα όπλα, τα πυρομαχικά και τα λοιπά μηχανήματα, η προμήθεια τους αποτελεί θέμα οικονομικών πόρων και η απόδοσή τους εξασφαλίζεται με τη καλή συντήρησή τους. Για το ανθρώπινο δυναμικό όμως δεν ισχύει το ίδιο.

Η προς Πόλεμο Προετοιμασία

Η προς πόλεμο προετοιμασία αποσκοπεί στην χαλύβδωση της θελήσεως, ώστε οι στρατιωτικοί να πολεμούν «μέχρι της τελευταίας ρανίδος του αίματος», όπως περιγράφεται στον όρκο που δίνουν οι κατατασόμενοι στις Ένοπλες Δυνάμεις. Το στελεχιακό δυναμικό όλων των βαθμών για να θεωρηθεί έτοιμο να συμμετάσχει σε επιχειρήσεις, θα πρέπει να διαθέτει τις προβλεπόμενες γνώσεις και δεξιότητες, να έχει την απαιτούμενη φυσική κατάσταση και να είναι σε θέση να ελέγχει τα συναισθήματά του (φόβο, υπέρμετρο ενθουσιασμό κ.α.). Η απόδοση των μαχητών στο πεδίο της μάχης επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες οι οποίοι δεν αγοράζονται αλλά αναπτύσσονται και καλλιεργούνται σε βάθος χρόνου, αποτελούν τις πηγές από τις οποίες το προσωπικό αντλεί τις δυνάμεις του και ονομάζονται στρατιωτικές αρετές. Το ηθικό, η πειθαρχεία, η ανδρεία, η καρτερία, η φιλοπατρία και το στρατιωτικό πνεύμα αποτελούν διανοητικές δυνάμεις, χωρίς την ύπαρξη των οποίων ο στρατιώτης δεν δύναται να ξεπεράσει τους φόβους για την επιβίωση του και να διακινδυνεύσει τη ζωή του προκειμένου να εκτελέσει την αποστολή του. Ο στρατιωτικός δεν μάχεται μόνος του, αλλά εντός ιεραρχικά δομημένων ομάδων, έχοντας αναπτύξει με τα υπόλοιπα μέλη ισχυρούς δεσμούς φιλίας, αναγνωρίσεως, εκτιμήσεως και σεβασμού. Ο στρατιωτικός ηγέτης κάθε κλιμακίου πρέπει να εργάζεται συνεχώς προκειμένου οι υπό τις διαταγές τους ευρισκόμενοι να είναι βέβαιοι ότι γνωρίζει, μεριμνά, δύναται και επιθυμεί. Όταν συμβούν αυτά τα μέλη της στρατιωτικής μονάδος προσφέρουν τα πάντα για την εκτέλεση της αποστολής τους. Το ξεχωριστό αυτό συναίσθημα αποδίδεται με τις λέξεις Πνεύμα Στρατεύματος ή και Μονάδος από τις γαλλικές λέξεις Esprit de Corps. Οι χρήστες της αγγλικής γλώσσας τις έχουν υιοθετήσει αυτούσιες. Το στρατιωτικό πνεύμα αποτελεί τη συγκολλητική ουσία χάριν της οποίας ανομοιογενή υλικά μετατρέπονται σε μια πηγή ισχύος και προφυλάσσει επίσης τα στρατεύματα από το να ενεργούν σαν ορδή ή συμμορία.

Ποιος θα Σταματήσει το Πεζικό;

Οι στρατιώτες που θα εμποδίσουν τον εχθρό να πατήσει ελληνικό έδαφος θα εξασφαλίσουν την εθνική μας επιβίωση. Το στρατιωτικό πνεύμα είναι «τέκνο» του ιδρώτα, της λάσπης και της εξαντλητικής εκπαιδεύσεως, αποτελεί δε τον αποτελεσματικότερο «game changer», περισσότερο από τα αεροσκάφη, τα πλοία, τους θόλους και τα drones. Οι μύστες της ιστορίας και της τέχνης του πολέμου γνωρίζουν ότι ακόμη και οι ισχυρότερες γραμμές αμύνης παρακάμπτονται (γραμμή Μαζινό), ενώ ο πεζικάριος έχει το μικρότερο αποτύπωμα στο πεδίο της μάχης. Οι πόλεμοι στην Ουκρανία και το Ισραήλ έχουν αναδείξει την αναντικατάστατη αξία του απλού μαχητού. Όσο μικρότερος είναι ο αριθμός αυτών που περιφέρονται ατσαλάκωτοι και ξεκούραστοι σε «ελκυστικές υπηρεσίες» στα μετόπισθεν, σε σχέση μ’ εκείνους που ιδρώνουν καθημερινά στα πεδία των ασκήσεων, τόσο θα αυξάνονται οι πιθανότητες της νίκης. Ο Θουκυδίδης (460-394 π.Χ.) έγραψε: «η ισχύς της πόλεως είναι οι άνδρες και όχι τα τείχη και τα κενά πλοία ( Ἄνδρες πόλις καὶ οὔ τείχη, οὐδέ νῆες ἀνδρῶν κεναί)». Δεν είναι εύκολο να είσαι αληθινός στρατιώτης, όπως και να είσαι αληθινός άνδρας.

Τα Καθ’ Ημάς

Από το 1978 που ορκίσθηκα Ανθυπολοχαγός μέχρι σήμερα, ο στρατός βρίσκεται σε συνεχή αναδιοργάνωση, εξελισσόμενος, αναδιατασσόμενος, διαστελλόμενος και συστελλόμενος. Oι διαρκείς αλλαγές σημαίνουν ότι, δεν έχουμε ξεκαθαρίσει τι ακριβώς επιδιώκουμε, ή δεν μπορούμε να το υλοποιήσουμε. Η απόδοση των περισσότερων δομών του δημοσίου (υγεία, παιδεία, αστυνομία κ.α.) δοκιμάζεται και αξιολογείται καθημερινώς. Οι Ένοπλες Δυνάμεις προετοιμάζονται υπό συνθήκες που απέχουν πολύ από αυτές των πραγματικών επιχειρήσεων, επί σεναρίων πιθανών εχθρικών ενεργειών. Είναι αληθές ότι μέχρι τις πρόσφατες κρίσεις στις ένοπλες Δυνάμεις, ο αριθμός των στρατηγών του Ελληνικού Στρατού ήταν μεγαλύτερος από αυτόν του στρατού των ΗΠΑ. Για κάθε ένα από τα 535 μέλη του Κογκρέσου (100 γερουσιαστές και 435 βουλευτές), αντιστοιχούν 645.000 κάτοικοι (πληθυσμός ΗΠΑ 345 εκατ.), ενώ για κάθε Έλληνα βουλευτή 35.000. Το Βέλγιο με πληθυσμό 12 εκατ. και η Ολλανδία με 18, έχουν 150 βουλευτές. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει 25 μέλη, ενώ η Ελληνική 62. Το ελληνικό δημόσιο υπήρξε πάντοτε πληθωρικό και ελκυστικό, πλην των στρατιωτικών σχολών, όπου δεν καλύπτονται οι θέσεις που προκηρύσσονται και επιπλέον αποχωρεί ένας ποσοστό των επιτυχόντων. Η ισχύς των Ενόπλων Δυνάμεων εξαρτάται και από την υποστήριξη μιας αποτελεσματικής δημόσιας διοίκησεως.

Οι Συνιστώσες της Νίκης

Η επιτυχής διεξαγωγή του πολέμου δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς την καθολική υποστήριξη των κρατικών, αλλά και των ιδιωτικών δομών προς τις μαχόμενες δυνάμεις. Η προς πόλεμο απόφαση σημαίνει ότι το στρατιωτικό προσωπικό, οι οικογένειες και το περιβάλλον τους έχουν αποδεχθεί το ενδεχόμενο της υπέρτατης θυσίας. Η νίκη στο πόλεμο είναι απόρροια κυρίως δύο παραγόντων. Από την ύπαρξη αποφασισμένης ηγεσίας και από την όσο το δυνατό πληρέστερη προετοιμασία. Η Ελλάδα μετά την απελευθέρωση της (3 Φεβρουαρίου 1830) μέχρι σήμερα, ηττήθηκε τρεις φορές από την Τουρκία (1897, 1922, 1974) και μία από τη Γερμανία το 1941. Κατά την ίδια χρονική περίοδο κατήγαγε 5 νίκες. Το 1912 επί της Τουρκίας, το 1913 επί της Βουλγαρίας, το 1917-1918 στο Μακεδονικό Μέτωπο στο Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και το 1940 απέκρουσε επιτυχώς την Ιταλική επίθεση. Από το 1946 έως το 1949 νίκησε το Δημοκρατικό Στρατό, καταστέλλοντας την ένοπλη κομμουνιστική ανταρσία. Το κοινό χαρακτηριστικό των νικηφόρων πολέμων υπήρξε η στιβαρή πολιτική ηγεσία.

Το Στρατιωτικό Πνεύμα

Την περίοδο πριν τους Βαλκανικούς Πολέμους ο Βενιζέλος κάλεσε Γάλλους για την προετοιμασία του στρατού και Άγγλους για το ναυτικό. Το 1940 ο Μεταξάς φρόντισε γι’ όλα. Κατά την περίοδο 1946-49, οι Βρετανοί και οι Αμερικάνοι βοήθησαν στην οργάνωση, εξοπλισμό και στην εκπαίδευση του στρατού, της αεροπορίας και του ναυτικού.

Το Δια Ταύτα

Το σοβαρότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα την παρούσα περίοδο είναι το δημογραφικό. Χωρίς πληθυσμό δεν υπάρχει ούτε χώρα, ούτε στρατός και χάνει και το νόημα της η προς πόλεμο προπαρασκευή. Ο παρακάτω πίνακας αποτυπώνει ανάγλυφα το δημογραφικό πρόβλημα σε σχέση με την Τουρκία.

Το Στρατιωτικό Πνεύμα

Κατά την άποψη του γράφοντος η κύρια αιτία της υπογεννητικότητος στην Ελλάδα προέρχεται από την μειωμένη πίστη προς την έννοια της πατρίδος, όπως αυτή διαμορφώνεται από την πορεία της δια μέσου της ιστορίας. Οι πολίτες και οι πολιτικοί, οι κυβερνώμενοι και κυβερνώντες, οφείλουν να τη θέσουν υπεράνω όλων την προάσπιση της πατρίδος προκειμένου να αναστραφεί η πληθυσμιακή μείωση η οποία επηρεάζει την επιβίωσή μας περισσότερο από τα όποια οπλικά συστήματα. Αυτό είναι το πρώτο που πρέπει να μαθαίνουμε στα παιδιά μας, εάν επιθυμούμε να επιβιώσουμε ως έθνος και ως λαός.

Η εντιμότητα, το ήθος, η αξιοπρέπεια, η αυτοεκτίμηση βοηθούν να διακρίνουμε το σωστό από το λάθος, το ωφέλιμο από το επιβλαβές και την αλήθεια από το ψέμα. Όσο δεν προβάλλουμε αυτά τις αρετές τόσο θα μειώνονται τα ποιοτικά μας χαρακτηριστικά.

«Ἡ Μεγαλοσύνη τῶν λαῶν δὲν μετριέται μὲ τὸ στρέμμα.

Μὲ τῆς καρδιᾶς τὸ πύρωμα μετριέται καὶ τὸ αἷμα» Κωστής Παλαμάς (1859-1943)

Αντιστράτηγος ε.α. Ιωάννης Κρασσάς

Ιανουάριος 2025

Ίσως σας ενδιαφέρουν