Από τον Άλκη Στέα, στο spotify

Από την εποχή που ο Μάνος Χατζηδάκις και ο Μίκης Θεοδωράκης κέρδιζαν τα πρώτα βραβεία στο Φεστιβάλ Ελληνικού Τραγουδιού της Θεσσαλονίκης, μέχρι τις αμέτρητες μουσικές εκπομπές στην τηλοψία, που έχουν κατακλύσει τις οθόνες, χωρίς να συνυπολογίζουμε την διαδικτυακή δραστηριότητα, έχουν περάσει έξι δεκαετίες, που ομοιάζουν με έξι αιώνες.

Τότε, ένας παρουσιαστής, ο Άλκης Στέας, παρουσίαζε τα διαγωνιζόμενα τραγούδια και η όλη διαδικασία κρατούσε τρεις ημέρες, με την αγωνία των θεατών στο Αλεξάνδρειο Μέλαθρο, το «Παλαί ντε Σπορ», να κορυφούται το τελευταίο βράδυ. Σήμερα, το πάλαι ποτέ περιώνυμο Φεστιβάλ έχει παραχωρήσει την θέση του σε διάφορα «Voice» και «X-Factor», που διαρκούν ολόκληρες τηλεοπτικές σαιζόν, έχοντας το δικό τους φανατικό κοινό, εξ’ ου και κάθε τηλεοπτικός δίαυλος διαγκωνίζεται με τους άλλους για την απόκτηση των δικαιωμάτων ξένων format (σ.σ.: Όρος που αποδίδει το είδος της τηλεοπτικής εκπομπής).

Παραλλήλως με τα talent shows, όπως αποκαλούνται διεθνώς οι μουσικοί διαγωνισμοί, υπάρχει μία υπερπληθώρα αμιγών μουσικών εκπομπών, με πρωταθλητή στην μακροβιότητα το αλήστου μνήμης «Στην υγειά μας βρε παιδιά». Τα ερωτήματα που προκύπτουν μετά την μικρή τούτη εισαγωγή, είναι δύο: πόση μουσική δύναται να καταναλώσει το έθνος μας και πόσες νέες φωνές θα καταφέρουν να διαρκέσουν πέραν της εφήμερης τηλεοπτικής τους προβολής; Η απάντησις στην πρώτη ερώτηση είναι απλή: πολλή. Στην δεύτερη είναι επίσης απλή: λίγες.

Το μεγάλο μουσικό παιχνίδι, όμως, παίζεται στο Διαδίκτυο. Είναι αρκετές οι ιστοσελίδες και οι εφαρμογές που επιτρέπουν την δωρεάν ακρόαση όποιου τραγουδιού θέλει να ακούσει κάποιος, όποια ώρα της ημέρας επιθυμεί, σε όποιο σημείο του πλανήτη και εάν ευρίσκεται. Το «θαύμα» επιτελείται με την μέθοδο του live streaming και είναι απολύτως νόμιμο. Εκατομμύρια τραγούδια είναι διαθέσιμα σε πλατφόρμες όπως το spotify, και αρκεί ένας δακτυλισμός για να ακουσθούν. Με την σειρά του, το spotify αναθέτει σε ενδιαμέσους την πληρωμή των πνευματικών δικαιωμάτων, με τα στατιστικά στοιχεία του 2020 να αναφέρουν το ποσό των 5 δισ. δολλαρίων που έλαβαν οι δημιουργοί 207.000 τραγουδιών. Βεβαίως, ο ανταγωνισμός είναι ισχυρός και τα όρια δυσθεώρητα για τους Έλληνες επαγγελματίες του χώρου, δεδομένου ότι για 1 εκατ. κατεβάσματα (streams) η αμοιβή αγγίζει τα 4.000 δολλάρια.

Το Φεστιβάλ του Σαν Ρέμο

Την Τρίτη 1 Φεβρουαρίου ξεκίνησε το διαρκείας 5 ημερών 71ο Φεστιβάλ Τραγουδιού του Σαν Ρέμο. Οι λάτρεις της ιταλικής μουσικής θα θυμούνται, ίσως, παλαιότερες επιτυχίες, όπως το «Nel blu dipinto di blu»του Domenico Modugno ή το «Adesso tu» του Eros Ramazzotti, για να αναφέρω μόνον δύο παραδείγματα μίας εποχής κατά την οποία η ιταλική μουσική κυριαρχούσε στο διεθνές στερέωμα. Την σήμερον ημέραν, τον πρώτο λόγο, όπως και σε άλλες μορφές τεχνών, έχουν, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, οι Αγγλοσάξωνες, μετατρέποντας το αρχαιότερο διαγωνιστικό φεστιβάλ μουσικής σε ένα εθνικοτοπικό πανηγύρι. Τι και αν το συγκρότημα Maneskin, μετά την νίκη του στο Σαν Ρέμο, κατέκτησε τον Διαγωνισμό Τραγουδιού της Eurovision του 2021! Τι και αν ορισμένα ιταλικά τραγούδια, κυρίως ραπ, ελέω της τηλεοπτικής σειράς «Gomorrah», κατάφεραν να περάσουν τα σύνορα;

Η ιταλική μουσική, όπως και η γαλλική, έχουν περιωριοποιηθεί, προς μεγάλη μεγάλη θλίψη ημών των λάτρεών τους. Che sera, sera, whatever will be, will be», «Ό,τι είναι να γίνει, θα γίνει» (ρεφρέν του τραγουδιού του Χοσέ Φελισιάνο). Στο σημερινό σημείωμα, όμως, θα μας απασχολήσει μία άλλη διάστασις, πιο τεχνολογική. Σύμφωνα με τον κανονισμό του ιταλικού αυτού Φεστιβάλ, απαγορεύεται η δημοσιοποίησις των τραγουδιών πριν από την τέλεση του διαγωνισμού. Αγνοώντας, όχι ηθελημένως όπως απεδείχθη εκ των υστέρων, τον ανωτέρω όρο, ο ράπερ Fedez ανήρτησε ένα βίντεο διάρκειας εννέα δευτερολέπτων, με ήχο, της συμμετοχής του. Μόλις αντελήφθη το ολίσθημα, αμέσως διέγραψε το insta story από τον λογαριασμό του, αλλά οι ακόλουθοί του είχαν ήδη προλάβει μέσα σε λίγα λεπτά να το ανεβάσουν στο You Tube. Ο Fedez δεν είναι ο οποιοσδήποτε ράπερ. Μαζί με την σύζυγό του Chiara Ferragni συγκροτούν το κορυφαίο ζεύγος των Μέσων Κοινωνικής Δικτυώσεως της χώρας του. Με 12.000.000 ακολούθους ο κύριος και 21.000.000 ακολούθους η κυρία, έχουν γίνει, μεταξύ άλλων, αντικείμενο μελέτης στο Business School του Harvard. Η Chiara, επί πλέον, με 12.000 αναρτήσεις ετησίως στο instagram, και κοστολόγηση 58.000 ευρώ για κάθε post της που προβάλλει προϊόντα, έχει αναδειχθεί ως η Νο 1 influencer της Ιταλίας.

Το συγκεκριμένο στατιστικό στοιχείο φαίνεται ότι έλαβαν υπ’ όψιν τους οι διοργανωταί του διαγωνισμού και του επέτρεψαν να συμμετάσχει με το τραγούδι «Chiamami per nome», καταδικάζοντας, παραλλήλως, την παράβαση. Για την ιστορία, ο Fadez ήλθε δεύτερος και «καταϊδρωμένος», μετά την αγωνία που πέρασε ύστερα από την ιντερνετική του αβλεψία.