Να αλλάξει η προετοιμασία του κράτους για τα έντονα καιρικά φαινόμενα

Τι διαφορετικό θα γίνει αυτή τη φορά που δεν έγινε στις προηγούμενες θεομηνίες και καταστροφές; Γιατί τώρα το κράτος, η Πολιτεία η κυβέρνηση θα δράσουν πιο γρήγορα και οι πληγέντες θα αποκατασταθούν άμεσα και θα ξαναφτιάξουν τη ζωή τους; Δυστυχώς, στην Ελλάδα ξέρουμε πως μόλις περάσει η μπόρα και οι πρώτες δύσκολες ημέρες, όλα θα ξαναβρούν το ρυθμό τους.

Μία πρώτη προκαταβολή θα δοθεί άμεσα, αλλά οι μεγάλες αποζημιώσεις, ίσως δοθούν κάποια στιγμή στο μέλλον. Η γραφειοκρατία θα δώσει τη θέση της στα εύκολα, μεγάλα λόγια, και σύντομα θα μπλοκαριστούν τα κονδύλια στο συρτάρι κάποιου υπουργείου περιμένοντας μερικές δεκάδες υπογραφές «υπευθύνων». Τα ευρωπαϊκά κονδύλια θα τα μπλοκάρει η ίδια η Επιτροπή η οποία τώρα τα υπόσχεται, παρά το γεγονός ότι η επικεφαλής έσπευσε να πάρει τηλέφωνο και να μας συλλυπηθεί.

Όπως και να δει κανείς τη μεγάλη καταστροφή και να προσπαθήσει να μετρήσει τη ζημιά, θα χρειαστούν μερικά δισεκατομμύρια για να αποκατασταθούν οι περιουσίες των κατοίκων της Θεσσαλίας, οι καλλιέργειες των αγροτών, αλλά και το ζωικό κεφάλαιο των κτηνοτροφών. Χάθηκαν περιουσίες που δύσκολα θα ξαναγίνουν. Και αυτά τα δισεκατομμύρια από κάπου πρέπει να βρεθούν και κάπως πρέπει να δικαιολογηθούν.

Όσο απλοϊκό και αν φαίνεται ή αν ακούγεται, θα πρέπει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να απελευθερώσει το ελληνικό υπουργείο Οικονομικών και να επιτρέψει όλες οι κινήσεις μέχρι ένα σημαντικό ποσό, να γίνουν με σχετική ευελιξία και χωρίς την ασφυκτική δέσμευση της δημοσιονομικής πειθαρχίας. Με απλά λόγια, θα μπορούσε κανείς να πει ότι στο ταμείο του υπουργείου Οικονομικών υπάρχουν ταμειακά διαθέσιμα αρκετών δισεκατομμυρίων, ορισμένα από τα οποία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν, άμεσα κιόλας, προκειμένου να μην χαθεί χρόνος για τις αποζημιώσεις των πληγέντων.

Η Ελλάδα έχει αποδείξει πως ξέρει να βάζει πλάτη και στα δύσκολα και να βγαίνει μπροστά. Είναι από τις λίγες χώρες που τα τελευταία χρόνια έχει σταθερούς ρυθμούς ανάπτυξης, τους οποίους τηρεί κρατώντας τις ισορροπίες τόσο στις δαπάνες όσο και στα έσοδα. Αυτό θα πρέπει να εκτιμηθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και να δώσει το «πράσινο φως» για άμεση εκταμίευση χρήματων, με όποια μορφή χρειαστεί, ώστε να υπάρξει ρευστότητα και στις αποζημιώσεις αλλά και στα έργα που θα απαιτηθούν. Ο πρωθυπουργός είπε ότι η χώρα διαθέτει τα κονδύλια, και αν χρειαστεί θα καταφύγει στη λύση της λήψης δανείου. Η αποκατάσταση των περιουσιών, των οικοσκευών και των σπιτιών όσων επλήγησαν στα χωριά του κάμπου, είναι το ένα κομμάτι αυτής της προσπάθειας.

Το δεύτερο και μεγαλύτερο είναι η αγροτική παραγωγή και οι κατεστραμμένες καλλιέργειες. Ο καθηγητής και ειδικός στις καταστροφές Ε. Λέκκας εκτίμησε πως ίσως να χρειαστούν 5 χρόνια μέχρι να αποκατασταθεί η ζημιά που έχουν πάθει από τα βαριά μέταλλα οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Στο Θεσσαλικό κάμπο οι αγρότες τρομάξαν να συνέλθουν από τη ζημιά που έπαθαν στην προηγούμενη θεομηνία, τον «Ιανό», και τώρα βλέπουν και πάλι τα χωράφια τους να καταστρέφονται. Ποια, όμως, είναι η διαφορά που υπάρχει τώρα σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια;

Στελέχη που γνωρίζουν τι συμβαίνει στον αγροτικό τομέα, λένε πως ο ΕΛΓΑ δεν έχει τόσα πολλά κονδύλια, ικανά για να προχωρήσει σε άμεσες αποζημιώσεις για την παραγωγή που χάθηκε. Άρα, θα χρειαστεί να βρεθούν χρήματα από κονδύλια του προϋπολογισμού για να δοθούν στους αγρότες για τη σοδειά που χάθηκε. Για να γίνει όμως αυτό, πρώτα πρέπει να ολοκληρωθεί άμεσα η καταγραφή των ζημιών ανά περιοχή, κάτι που φαντάζει αρκετά δύσκολο, καθώς τα αγροτεμάχια που καταστράφηκαν είναι πολλά.

Ο ΕΛΓΑ θα χρειαστεί αρκετούς εποχικούς υπάλληλους, που σήμερα δεν διαθέτει, και οι οποίοι θα πρέπει να κάνουν τις αυτοψίες και τις δηλώσεις πολύ γρήγορα, για να εκταμιευτούν και τα χρήματα άμεσα. Επίσης, αυτό που λένε αρκετοί αγρότες είναι πως αυτή τη φορά δεν πρέπει να ακολουθηθεί το μοντέλο που εφαρμόστηκε στην προηγουμένη θεομηνία, τον «Ιανό». Τότε, το κράτος έδωσε αποζημιώσεις σε όσους αγρότες είχαν κατά δήλωσή τους πάθει ζημίες.

Με απλά λόγια, χρήματα πήρε και η «κουτσή Μαρία» που δεν είχε καταστραφεί η παραγωγή και το χωράφι της. Απλά, είχε δηλώσει ψευδώς ότι έχει πληγεί, και το κράτος έδωσε την πρώτη αποζημίωση. Ποιο ήταν το αποτελέσματα; Να τελειώσουν τα χρήματα και να μην πάρουν την εκκαθαριστική αποζημίωση όσοι πραγματικά είχαν πάθει ζημιά στην παραγωγή και τα χωράφια τους.

Τέτοια λάθη δεν πρέπει να ξαναγίνουν, για να μην χαθούν χρήματα σε επιτήδειους αλλά και για να αποζημιωθούν ουσιαστικά όσοι πραγματικά επλήγησαν. Αυτή τη φορά η καταστροφή είναι πολύ μεγάλη. Γι’ αυτό και όλα ας γίνουν διαφορετικά και ας μην επιβεβαιώσουμε τον κανόνα ότι στην Ελλάδα τίποτα δεν αλλάζει.

Το μοντέλο λειτουργίας του κράτους σε τέτοιες δύσκολες στιγμές αλλά και η αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών και των επιπτώσεων πρέπει να τροποποιηθεί άμεσα. Και πρέπει να αλλάξει, γιατί δεν υπάρχουν πολλά περιθώρια, καθώς τα επόμενα χρόνια τα χτυπήματα της Φύσης θα είναι πιο σκληρά και πάλι θα είμαστε απροετοίμαστοι.