Επιτυχημένο το ειδικό χαρτοφυλάκιο του Υπουργείου Υγείας για την Ψυχική Υγεία και τις Εξαρτήσεις

Για την καθημερινότητά μας που άλλαξε ραγδαία και επηρεάστηκε η ζωή όλων των πληθυσμιακών ομάδων, ανεξαιρέτως, χωρίς να κάνει διακρίσεις ανάλογα με την οικονομική και την κοινωνική θέση του καθενός, έκανε λόγο η υφυπουργός Υγείας Ζωή Ράπτη, κατά τη συνάντησή της με τους δημοσιογράφους.

«Διεθνώς, έχει καταγραφεί ότι τα παιδιά και οι έφηβοι υπέστησαν την πιο σοβαρή ψυχική ζημία. Παρουσίασαν συναισθήματα ανασφάλειας, αίσθημα απώλειας και καθημερινό άγχος, που εκφράστηκαν με έλλειμμα προοπτικής και αισιοδοξίας», είπε η κ Ράπτη, λέγοντας πως σύμφωνα με μελέτες του ΕΚΠΑ, οι συμπεριφορές διαδικτυακής εξάρτησης φτάνουν το 62,7% στον εφηβικό πληθυσμό, έναντι 40% προ καραντίνας, με περίπου 20% να εκδηλώνουν σοβαρή παραίτηση από καθημερινές υποχρεώσεις και δραστηριότητες.

Σύμφωνα με την ίδια, τα αγόρια ασχολούνται κυρίως με gaming και εκδηλώνουν θυμό, βίαιες συμπεριφορές και επιθετικότητα, ενώ τα κορίτσια επιδίδονται σε υπερβολική χρήση των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης, με εκφράσεις εσωτερίκευσης και απόσυρσης, χαμηλής αυτοεκτίμησης και καταθλιπτικού συναισθήματος έως και το 40% έναντι 20% προ covid-19.

Μάλιστα, στα παιδιά αυτά παρατηρήθηκε σημαντική συσχέτιση με διατροφικές παρεκτροπές, διαταραχές ύπνου, άγχος, κρίσεις πανικού, καταθλιπτικό συναίσθημα και απόσυρση. Παρατηρήθηκε, ακόμη, αύξηση των βίαιων συμπεριφορών, ενώ οι ηλικιωμένοι βίωσαν την απομόνωση και αυξημένο φόβο για τη ζωή τους.

Από την πλευρά τους, οι γυναίκες, ανέλαβαν πολλαπλούς ρόλους, καθώς κλήθηκαν, σε πολλές περιπτώσεις παράλληλα με την εργασία στο σπίτι, να υποστηρίζουν τα παιδιά και την οικογένειά τους. Βέβαια, ο συγχρωτισμός στο σπίτι αύξησε, δυστυχώς, τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας και κακοποίησης, ιδίως σε παιδιά και γυναίκες.

Η υφυπουργός, για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων αυτών, σημείωσε πως: «από την έναρξη της πανδημίας, δημιουργήσαμε την Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης 10306, η οποία λειτουργεί δωρεάν για τους πολίτες όλο το 24ωρο, και έχει λάβει πάνω από 430.000 κλήσεις.

Εξάλλου, επιτύχαμε να αυξήσουμε τον κρατικό προϋπολογισμό για την Ψυχική Υγεία κατά 62%, ενισχύσαμε το ΕΣΥ σε υγειονομικό προσωπικό, ενώ νομοθετήσαμε 215 θέσεις ειδικευόμενων νοσηλευτών ψυχικής υγείας. Τέλος, δημιουργούμε νέες κλίνες για παιδιά σε Πανεπιστημιακές κλινικές και κλινικές του ΕΣΥ. Αγ. Βαρβάρα, δωρεά Αγγελικούση: 15 κλίνες, Τρίπολη: 7 κλίνες, Αλεξανδρούπολη: 11 κλίνες Ασκληπιείο: 6 κλίνες».

Συνεχίζοντας, η κ. Ράπτη μίλησε για την ενδοοικογενειακή βία, που αποτελεί σήμερα κοινωνική μάστιγα και τις πρωτόγνωρες συνθήκες της πανδημίας, που επιβάρυναν σημαντικά την ψυχική υγεία όλων, καθώς αυξήθηκαν το άγχος, η κατάθλιψη, ο θυμός, καθώς ακόμα και το αίσθημα μοναξιάς, ελλείματος προοπτικής, και σε ορισμένες περιπτώσεις αυτοκτονικού ιδεασμού, λέγοντας:

«Η συμβίωση στην οικογενειακή εστία ήταν σε πολλές περιπτώσεις πολύ μεγάλη πρόκληση, καθώς ο συγχρωτισμός έφερε δυσκολίες στις ισορροπίες και τις σχέσεις, εντάσεις και συγκρούσεις.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) κάνει αναφορές για την αύξηση της ενδοοικογενειακής βίας κατά 60% και πανευρωπαϊκά, με τα θύματα να είναι ως επί το πλείστον γυναίκες και παιδιά.

Στη χώρα μας, κατά τη διάρκεια της καραντίνας καταγράφηκε αύξηση από 4,4% σε 14,8%,, σύμφωνα με την 2η Ετήσια Έκθεση για τη Βία κατά των Γυναικών της Γενικής Γραμματείας Δημογραφικής, Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας - για το έτος 2020.

Στο σύνολο των θυμάτων που υπέστησαν ενδοοικογενειακή βία το 2020, το 73,5% ήταν γυναίκες, ενώ το 93% των περιπτώσεων οι δράστες ήταν άνδρες. Το 78% των περιπτώσεων ήταν γυναίκες που κακοποιήθηκαν για πρώτη φορά και το 64% των θυμάτων ήταν γυναίκες που βρίσκονταν σε συντροφική σχέση με το δράστη τους είτε κατά την τέλεση του αδικήματος, είτε κατά το παρελθόν.

Σύμφωνα με την Έκθεση, το 2017 καταγράφηκαν 87.000 γυναικοκτονίες παγκοσμίως, πράγμα που σημαίνει ότι 137 γυναίκες σε όλο τον κόσμο δολοφονούνται καθημερινά από ένα μέλος της οικογένειάς τους.

Το 2021, η χώρα μας άγγιξε τον ασύλληπτο αριθμό των 17 γυναικοκτονιών.

Μέσα από τις δράσεις μας, προσπαθούμε να προλάβουμε περιστατικά βίας και να τα σταματήσουμε. Να βοηθήσουμε τις γυναίκες αυτές να βρουν δύναμη και φωνή για να τα καταγγείλουν σε ένα περιβάλλον που νιώθουν ότι τους παρέχει ασφάλεια και υποστήριξη για την αντιμετώπιση αυτού που βιώνουν».

Κατόπιν, η υφυπουργός στάθηκε ιδιαιτέρως στην Γραμμή 10306, όπου πολλά αιτήματα αφορούν τις συγκρούσεις στο οικογενειακό περιβάλλον, και αναφορές περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας. Επιπλέον, λειτουργεί σε 24ωρη καθημερινή βάση και η πανελλαδική Γραμμή SOS 15900, προκειμένου οι γυναίκες να ζητούν βοήθεια, και οδηγίες αντίδρασης σε περιστατικά βίας, από ψυχολόγους και κοινωνιολόγους. Παράλληλα, η Κυβέρνηση έχει ενεργοποιήσει ήδη 73 Ειδικές Υπηρεσίες Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας της Ελληνικής Αστυνομίας. Πολυάριθμοι αστυνομικοί εκπαιδεύτηκαν ειδικά για την ορθή διαχείριση τέτοιων περιστατικών.

Ταυτοχρόνως, λειτουργούν 43 συμβουλευτικά Κέντρα σε όλη την Ελλάδα, όπου οι γυναίκες μπορούν να βρουν κοινωνική, ψυχολογική, νομική, καθώς και εργασιακή υποστήριξη.

Στα Κέντρα αυτά, μια γυναίκα - θύμα κακοποίησης μπορεί να βρει το κουράγιο και την υποστήριξη για να καταγγείλει και να αντιμετωπίσει αυτό που της συμβαίνει.

Στην περίπτωση που μια γυναίκα αποφασίσει να κάνει καταγγελία και να φύγει από το σπίτι, μπορεί να βρει στέγη σε έναν από τους 19 Ξενώνες Φιλοξενίας που λειτουργούν και γίνονται τα ασφαλή καταφύγιά τους, ενώ χάρη σε ειδικά προγράμματα του ΟΑΕΔ, οι κακοποιημένες γυναίκες μπορούν να βρουν ακόμα και εργασιακή στήριξη. Για τα παιδιά θύματα ενδοοικογενειακής βίας, έχουν ενταχθεί ψυχολόγοι στα σχολεία, καθώς προσλήφθηκαν, επιμορφώθηκαν και τοποθετήθηκαν σε σχολεία της χώρας ήδη 1.100 ψυχολόγοι, με την υποστήριξη του ΕΣΠΑ (1 ανά 5 σχολεία), ενώ την ανάγκη πρόληψης υπηρετούν και τα ειδικά προγράμματα στα σχολεία για τις έμφυλες σχέσεις και το bullying. Στη συνέχεια, η κ. Ράπτη μίλησε για τη σημασία της ψυχικής υγείας, που ανέδειξε η πανδημία ως βασικό πυλώνα της ολιστικής ευημερίας, καθώς και της δημόσιας υγείας, επισημαίνοντας:

«Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει θέσει την ψυχική υγεία ως έναν από τους τέσσερις πυλώνες πολιτικής του για την περίοδο 2020-2025. Όλοι είδαμε ότι κατά τη διάρκεια της πανδημίας ο γενικός πληθυσμός επηρεάστηκε ιδιαίτερα και, πράγματι, επειδή υπήρχε δυσκολία πρόσβασης στις Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας, αναδύθηκε η ανάγκη ανάπτυξης νέων, σύγχρονων υπηρεσιών στην κοινότητα. Μέσα από τη δημιουργία ψηφιακού χάρτη, διαπιστώσαμε ότι οι δομές και υπηρεσίες που έλειπαν κυρίως ήταν αυτές για την Πρόληψη, ειδικά για τα παιδιά και τους νέους μας.

Είδαμε επίσης ότι, στο χώρο της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας δηλαδή τόσο, στο Πρωτογενές Στάδιο της ενημέρωσης και της ευαισθητοποίησης του πληθυσμού όσο, και στο δευτερογενές Στάδιο της έγκαιρης Διάγνωσης αλλά και στο τρίτο στάδιο της αποφυγής της υποτροπής, αυτές οι Υποδομές είναι ελάχιστες στον αριθμό και χρειάζονταν ενίσχυση.

Στη χώρα μας, με πρωτοβουλία του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, δημιουργήθηκε ειδικό χαρτοφυλάκιο του Υπουργείου Υγείας για την Ψυχική Υγεία και τις Εξαρτήσεις. Η δημιουργία του δε, τόνισε την ανάγκη ενίσχυσης των υπηρεσιών στην κοινότητα, καθώς και την ανάγκη οργάνωσής τους με τρόπο που να περιλαμβάνει νέες υπηρεσίες, τις οποίες χρειάζεται η χώρα.

Με την πολύτιμη βοήθεια του Δρ. Στεφανή, το 2020, νομοθετήσαμε τις Μονάδες Πρώιμης Παρέμβασης στην Ψύχωση, ένα καινοτόμο μοντέλο υποστήριξης των παιδιών μας στην κοινότητα.

Οι Μονάδες αυτές θα λειτουργούν με τη χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης. Θα αναπτύξουμε 10 τέτοιες μονάδες στην Ελλάδα που θα βρίσκονται σε Αττική, Θεσσαλονίκη, Κρήτη, Θεσσαλία, Ιωάννινα και φυσικά στα Δωδεκάνησα.

Όπως γνωρίζουμε, οι διαταραχές που εμφανίζονται συνήθως στην εφηβεία και τη νεαρή ενήλικη ζωή, μεταξύ 18 και 25 ετών, είναι η σχιζοφρένεια, η διπολική συναισθηματική διαταραχή και η ψύχωση από τη χρήση ουσιών η οποία είναι η πιο συχνή. Στη χώρα μας υπολογίζεται ότι, κάθε χρόνο, περίπου 3.000 Ελληνόπουλα βιώνουν το πρώτο τους ψυχωτικό επεισόδιο.

Έχουμε επίσης δει ότι εντός πέντε ετών από το πρώτο ψυχωσικό επεισόδιο, το 80% των ασθενών θα υποτροπιάσουν είτε λόγω της πλημμελούς συμμόρφωσης με τη θεραπεία είτε των υψηλών επιπέδων στρες, των δυσλειτουργικών σχέσεων που πάρα πολλές φορές υπάρχουν μέσα στην οικογένεια, αλλά και της χρήσης ουσιών.

Επίσης, η ανάπτυξη ενός δικτύου υπηρεσιών, έγκαιρης παρέμβασης θα οδηγήσει σε σημαντική μείωση της επιβάρυνσης και των άλλων υπηρεσιών ψυχικής υγείας, οι οποίες σήμερα επικεντρώνονται στη νοσηλεία και την επανένταξη με αντίστοιχη τη μείωση του κόστους, το οποίο απαιτείται». Ολοκληρώνοντας, η υφυπουργός εστίασε στο Ταμείο Ανάκαμψης, τονίζοντας πως με τους πόρους που εξασφάλισε σχεδίασε τα Κέντρα Ημέρας σε όλη την Επικράτεια για ενήλικες, Τρίτη ηλικία, παιδιά και εφήβους, εργαζόμενους και ανέργους, μετανάστες και πρόσφυγες, καθώς και στεγαστικές δομές βραχείας ή μακράς φιλοξενίας, όπως και εξειδικευμένες δομές για τον αυτισμό και την άνοια – alzheimer’s.

Για να καταλήξει ότι: «Δημιουργούμε κινητές μονάδες υποστήριξης της Ψυχικής Υγείας σε απομακρυσμένες και δυσπρόσιτες περιοχές της χώρας, καθώς και προγράμματα για την αντιμετώπιση των εξαρτήσεων, τόσο των παράνομων, όσο και των νόμιμων, όπως ο καπνός, το αλκοόλ, το Διαδίκτυο και ο τζόγος».