Τουρκία: Μπανανόφλουδα η Oικονομία

Αναδημοσίευση από τη «Βραδυνή της Κυριακής»

Τέσσερις μήνες πριν από τις κρίσιμες εκλογές στην Τουρκία, είναι πασιφανές ότι σχεδόν κανείς δεν θέλει τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ξανά νικητή τους, και όμως ο Τούρκος πρόεδρος βρίσκεται πάλι κοντά στο να κόψει το νήμα. Η αδυναμία της αντιπολίτευσης να καταλήξει σε έναν υποψήφιο και ο φόβος της να διαφοροποιηθεί από τις κατευθυντήριες γραμμές του, κυριολεκτικά του στρώνουν το χαλί… εκτός και αν η μπανανόφλουδα της Οικονομίας τού κόψει το δρόμο.

Στις 14 Μαΐου, πάνω από 55 εκατομμύρια Τούρκοι θα κληθούν να ψηφίσουν στις γενικές εκλογές της χώρας, τόσο για την ανάδειξη προέδρου, όσο και για τη σύσταση της 600μελούς Μεγάλης Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που διεκδικεί την επανεκλογή του στο ανώτατο αξίωμα για μία τρίτη δεκαετία στην πρώτη γραμμή των πολιτικών και διεθνών εξελίξεων, έχει βάσιμο λόγο να φοβάται ότι αυτή τη φορά δεν θα τα καταφέρει.

Η Οικονομία στη γειτονική χώρα δεν πάει καλά, και παρά τα κόλπα βραχύβιας αποτελεσματικότητας του Τούρκου προέδρου που κατάφεραν τελευταίως να ρίξουν τον πληθωρισμό κάτω από το 70% μετά το ρεκόρ του 80% και άνω, και να σταθεροποιήσουν τη λίρα, που είχε φτάσει κάποια στιγμή να χάνει το 20% της αξίας της, το τίμημα των αθρόων προεκλογικών παροχών σε μισθούς και συντάξεις θα είναι πολύ μεγάλο. Τα 5 εκατ. δολάρια από τη Σαουδική Αραβία και το επενδυτικό κεφάλαιο ύψους 10 εκατ. δολαρίων από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα μπορεί να αποτελούν ένεση τόνωσής της, αλλά δεν είναι αδιάτρητο σωσίβιο για το μέλλον της.

Γνωρίζοντας πολύ καλά τι διακυβεύεται ο Ερντογάν επιστρέφει με την ίδια «συνταγή επιθετικότητας» εντός και εκτός της χώρας του, φτάνει στο σημείο της ρήξης με τη Δύση για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, φέρνοντάς την μάλιστα απέναντι στην επίσης φιλοδοξούσα για ένταξη Φινλανδία, επισπεύδει την ψήφιση του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου, ενώ απειλεί την Ελλάδα ότι θα έρθει μία νύχτα στα ξαφνικά, προκειμένου να συσπειρώσει τον τουρκικό λαό στο πλευρό του.

Η αλήθεια είναι ότι με όρους πόκερ ο Τούρκος πρόεδρος είναι ένας πολύ κακός και σίγουρα εμμονικός παίκτης. Ποντάρει συνεχώς στο χαρτί του εθνικισμού, προσπαθεί να δείξει δυνατός ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Ρωσία σε μία χώρα που παραπαίει οικονομικά, ορθώνει το Ισλάμ προστατευτικό τείχος ολόγυρά του, αλλά βρίσκεται.. «on tilt». Αυτό σημαίνει ότι μπορεί το απερίσκεπτο παιχνίδι του να έχει αποδώσει καρπούς νίκης, ωστόσο τις περισσότερες φορές έχει ανεπιθύμητα αποτελέσματα, αφού για παράδειγμα ούτε τα πολυπόθητα F-16 θα «σκίσουν» τους τουρκικούς ουρανούς ούτε ο ίδιος έγινε στη Συρία το πρώτο «βιολί» όσο και να πίεσε τον Ρώσο «μαέστρο», και όμως ποντάρει και πάλι σε αυτό για την επανεκλογή του τον Μάιο.

Όπως επιχειρηματολογούν τις τελευταίες ημέρες όλοι οι αναλυτές, αν ο Ερντογάν καταφέρει να κερδίσει και πάλι τις εκλογές υπεύθυνη γι’ αυτό θα είναι η αντιπολίτευση, που τόσο καιρό τώρα δεν έχει καταφέρει να καταλήξει σε έναν και μόνο υποψήφιο.

Σαφώς η τακτική του να βγάλει εκτός κούρσας τον δημοφιλή δήμαρχο της Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου και να επαναφέρει το ζήτημα της μαντίλας για να φέρει σε δύσκολη θέση τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, έχει δημιουργήσει προβλήματα στην αντιπολίτευση των έξι κομμάτων εναντίον του. Το γεγονός, όμως, ότι θα φτάσει 13 Φεβρουαρίου για να ανακοινώσει τον πολιτικό που θα σταθεί απέναντί του, προσέφερε πολύ χρόνο στον Τούρκο σουλτάνο να αντιστρέψει τις δημοσκοπήσεις, που τον έδειχναν το φθινόπωρο να χάνει από τους πάντες, να αυξήσει τη δυναμική του και να κινδυνεύει σήμερα επί της ουσίας μόνο από δύο εξ αυτών.

Ο λόγος για τον προαναφερόμενο αρχηγό του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), που ανεβάζει τα ποσοστά του καθοδόν προς την κάλπη σε αντίθεση με το κυβερνών κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ), και τον δήμαρχο της Άγκυρας Μανσούρ Γιαβάς. Ο Κιλιτσντάρογλου έχρισε, μάλιστα, τον εαυτό του υποψήφιο λέγοντας «είμαι ο Κεμάλ και έρχομαι», για να λάβει την απάντηση του Τούρκου προέδρου «Bay Bay Kemal», δηλαδή «γεια σου Κεμάλ».

Το χτύπημα, πάντως, που επιφύλαξε ο Ερντογάν εναντίον της τουρκικής αντιπολίτευσης, την οποία κατηγόρησε αυτές τις ημέρες ότι με τη δέσμευσή της να επιστρέψει στα F-35 σε περίπτωση νίκης της παραιτείται από τα τουρκικά κυριαρχικά δικαιώματα, χαιρετίζοντας όσους συστηματικά είναι εχθροί της Τουρκίας, κρίνεται μικρότερης δυναμικής από το δικό της δεύτερο λάθος να μην μπορεί να διαφοροποιηθεί εντελώς από τις κατευθυντήριες γραμμές του.

Απόδειξη αυτού αποτελεί το γεγονός ότι στο προεκλογικό μανιφέστο των «6» που δημοσιεύτηκε αυτή την εβδομάδα, η εξωτερική πολιτική καταλαμβάνει μόνο 3 από τις συνολικά 244 σελίδες του, αποκαλύπτοντας τη δυσκολία της ετερόκλητης συμμαχίας να συμφωνήσει πάνω σε βασικές στρατηγικές και κοινές θέσεις.

Με τα ίδια κόλπα

Και το ερώτημα παραμένει αν ο Ερντογάν θα καταφέρει και αυτή τη φορά να κερδίσει τις εκλογές με τα ίδια κόλπα, στρεφόμενος ακόμα και εναντίον της Ελλάδας. Οι αναλυτές πιστεύουν ότι «ο νταής που κάθεται σε ένα πολυτελές ανάκτορο, εκτοξεύοντας διαταγές σε τρομοκρατημένους αυλικούς, που δεν τολμούν να επισημάνουν τα λάθη του», όπως τον χαρακτήρισε πρόσφατα ο «Economist», θα τα παίξει όλα για όλα για τη νίκη. Και μάλλον θα την πάρει, γιατί, όπως έγραψε η «Handelsblatt», τον βοηθούν η καταστολή, η εξουσία και η αδυναμία της αντιπολίτευσης να παραθέσει ένα πειστικό πρόγραμμα.

«Ο Ερντογάν προκαλεί συμμάχους με τον μανδύα της υπεράσπισης της πατρίδας και εξαπατά εταίρους συνομιλώντας με τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Στον πόλεμο της Ουκρανίας εξελίχθηκε σε ύπατο διαπραγματευτή, και αυτό αρέσει σε πολλούς στη χώρα του, που δεν υποστηρίζουν κατά τα άλλα τον πρόεδρο», σχολίασε η γερμανική εφημερίδα δικαιολογώντας την άνοδό του τελευταίως στις δημοσκοπήσεις. Όλα αυτά αν δεν σκοντάψει στην Οικονομία…