Σύγκρουση ΝΑΤΟ – Ρωσίας για τα κοιτάσματα της Αρκτικής

Αναδημοσίευση από τη «Βραδυνή της Κυριακής»

Η ένταξη της Σουηδίας και της Φιλανδίας στο ΝΑΤΟ γίνεται με σκοπό να αποκτήσει η Συμμαχία μεγαλύτερη ακτογραμμή και να περιορίσει τη Ρωσία αποκλειστικά στη δική της παράλια ζώνη. Η Αρκτική έχει γίνει ήδη το επόμενο πεδίο σύγκρουσης της Δύσης με την Ανατολή και αποτελεί τη συνέχεια της σύγκρουσης της Ουκρανίας.

Η Ρωσία έχει ακτογραμμή 37.653 χλμ., με τη συντριπτική πλειοψηφία στην Αρκτική. Εκτός της Ρωσίας, ακτές έχουν η Νορβηγία, η Ισλανδία, η Βρετανία, οι ΗΠΑ, ο Καναδάς και η Δανία (Γροιλανδία). Η είσοδος της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, μαζί με όλες τις άλλες χώρες της Αρκτικής που ήδη είναι μέλη, θα κλείσει το «χώρο» με μόνο αντίπαλο τη Ρωσία.

Η Αρκτική είναι σημαντική, ειδικά τώρα που λιώνουν οι πάγοι, καθώς υπάρχουν ενεργειακοί πόροι, ενώ εξαιρετικά σημαντικοί είναι οι εμπορικοί δρόμοι που θα ανοίξουν μετά το λιώσιμο των πάγων και θα επιταχύνουν τις μεταφορές από την Άπω Ανατολή προς τη Δύση και αντίστροφα. Έτσι, αποκτά πολύ μεγάλη σημασία για όλες τις χώρες που έχουν ακτές, αλλά και όσες μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις θαλάσσιες οδούς του βορρά για να μειώσουν σημαντικά τις αποστάσεις. Η διαδρομή από τη Βόρεια Νορβηγία έως την Κίνα είναι 19 ημέρες λιγότερες από την απόσταση μέσω της Διώρυγας του Σουέζ. Για το πέρασμα του Αρκτικού Κύκλου υπάρχουν δύο, κυρίως, διαδρομές. Το Βορειοανατολικό Πέρασμα (Northeast Passage – ΝΕP) και το Βορειοδυτικό (Northwest Passage).

Το Κεντρικό Αρκτικό Πέρασμα (Central Arctic Shipping Route), η συντομότερη οδός όλων, δεν χρησιμοποιείται διότι έχει πολλούς πάγους.

Η κλιματική αλλαγή και η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη προκαλούν ραγδαίες γεωγραφικές μεταβολές στον Αρκτικό Κύκλο. Κατά τα τελευταία 50 χρόνια, η συνολική ποσότητα πάγου έχει μειωθεί κατά 50%, ενώ ο όγκος του θαλάσσιου πάγου που καλύπτει τον Αρκτικό Ωκεανό κατά την καλοκαιρινή περίοδο έχει συρρικνωθεί κατά 75%. Έτσι, το 13% των παγκόσμιων ανεξερεύνητων αποθεμάτων φυσικού αερίου και το 30% πετρελαίου που εκτιμάται πως βρίσκεται εκεί, σύντομα θα το εκμεταλλευτούν οι ενεργειακοί κολοσσοί. Και αντίθετα με ό,τι γνωστοποιείται διεθνώς περί κλιματικής αλλαγής και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο θα παραμείνουν κινητήριος δύναμη της παγκόσμιας βιομηχανίας των Οικονομιών για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Επίσης, παρατηρείται και μετακίνηση αλιευτικών αποθεμάτων στις περιοχές που λιώνουν οι πάγοι. Σύμφωνα με την έκθεση αξιολόγησης για το κλίμα της Αρκτικής, η κλιματική αλλαγή αλλάζει τόσο τη θέση όσο και τις μεταναστεύσεις των ψαριών. Άλλη μία απόδειξη ότι η αλλαγή της θερμοκρασίας των ωκεανών επηρεάζει τη θέση των ψαριών. Η μείωση των αποθεμάτων μπακαλιάρου και ρέγγας στα ύδατα που περιβάλλουν τη Γροιλανδία και την Ισλανδία μπορεί να οφείλεται εν μέρει στην αλλαγή της θερμοκρασίας του νερού και της αλατότητας.

Η αυξανόμενη προσβασιμότητα και δραστηριότητα στον Αρκτικό Κύκλο έχει ως αποτέλεσμα και τη μεγέθυνση της στρατιωτικής παρουσίας των περιφερειακών κρατών. Με τα νέα δεδομένα το «παιχνίδι» ανοίγει για τα πέντε κράτη που διαθέτουν πρόσβαση στον Αρκτικό Ωκεανό: Ρωσία, Καναδάς, Νορβηγία, Δανία και Ηνωμένες Πολιτείες (η Ισλανδία δεν αναγνωρίζεται ως παράκτιο κράτος). Ωστόσο, εκτός της Ρωσίας όλες οι άλλες είναι χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ, και με την είσοδο Φινλανδίας και Σουηδίας θα ενισχυθεί ο ρόλος τους. Με τη Ρωσία έχει ήδη συνταχθεί η Κίνα, ενώ και άλλες βιομηχανικές χώρες εξετάζουν το ρόλο που θέλουν να διαδραματίσουν στην περιοχή και ήδη ναυπηγούν παγοθραυστικά.