Μεταβιβάσεις ακινήτων: Πότε απαιτείται πιστοποιητικό ΕΝΦΙΑ και ποιές είναι οι εξαιρέσεις

Στον περιορισμό και στην εξπρές έκδοση των πιστοποιητικών του ΕΝΦΙΑ για τις μεταβιβάσεις ακινήτων προχωρά η ΑΑΔΕ με στόχο την εξάλειψη των γραφειοκρατικών εμποδίων και την ταχύτερη διεκπεραίωση των υποθέσεων από τους φορολογούμενους.

Στο πλαίσιο της απλοποίησης των διαδικασιών με απόφαση του διοικητή της ΑΑΔΕ Γ. Πιτσιλή δεν απαιτείται η προσκόμιση πιστοποιητικού ΕΝΦΙΑ σε περιπτώσεις επανάληψης ή διόρθωσης συμβολαίου ως προς την περιγραφή των ορίων, του ονόματος ή του αριθμού ακινήτου, εφόσον δεν μεταβάλλεται κανένα άλλο περιγραφικό στοιχείο, η διεύθυνση και οι προσόψεις αυτού.

Ο σχεδιασμός προβλέπει την περαιτέρω διεύρυνση των απαλλαγών από το πιστοποιητικό του ΕΝΦΙΑ για τυπικά λάθη ή παραλείψεις στα συμβόλαια μεταβίβασης ακινήτων καθώς επέκταση της ηλεκτρονικής εφαρμογής για τα πιστοποιητικά ΕΝΦΙΑ που εκδίδονται με χειρόγραφη διαδικασία.

Οι φορολογούμενοι που θέλουν να μεταβιβάσουν ακίνητο θα πρέπει να γνωρίζουν ότι το πιστοποιητικό ΕΝΦΙΑ είναι υποχρεωτικό για:

- Μεταβίβαση ακινήτου με επαχθή αιτία.

- Μεταβίβαση ακινήτου με εκούσιο πλειστηριασμό.

- Μεταβίβαση ακινήτου με χαριστική αιτία.

- Συμβολαιογραφικό προσύμφωνο ακινήτου.

- Αποδοχή κληρονομιάς.

- Εγγραφή υποθήκης.

- Σύσταση Οριζόντιας ιδιοκτησίας.

- Σύσταση πραγματικής δουλείας επί ακινήτου.

- Σύσταση προσωπικής δουλείας επί ακινήτου.

- Ανταλλαγή ακινήτου.

- Συζήτηση αγωγής ενώπιον δικαστηρίου, άλλη ενέργεια ενώπιον δικαστηρίου και οποιαδήποτε ενέργεια ενώπιον δημόσιας αρχής πλην δικαστηρίου

Ωστόσο δεν απαιτείται πιστοποιητικό ΕΝΦΙΑ η υπεύθυνης δήλωσης στις ακόλουθες περιπτώσεις:

1. Σύνταξη περίληψης κατακυρωτικής έκθεσης επί αναγκαστικού πλειστηριασμού καθώς και σύνταξη συμβολαιογραφικού εγγράφου μετά από τελεσίδικη δικαστική απόφαση καταδίκης σε δήλωση βούλησης.

2. Διόρθωση συμβολαίου ως προς την περιγραφή των ορίων ακινήτου (π.χ. τα όρια προς Βορρά, Νότο κ.λπ.), εφόσον δεν μεταβάλλεται κανένα άλλο περιγραφικό στοιχείο, η διεύθυνση και οι προσόψεις αυτού.

3. Σύσταση δουλείας διόδου σε κοινόχρηστο χώρο οικοπέδου.

4. Συμβολαιογραφικό έγγραφο με το οποίο συμφωνείται η άρση, η απαλοιφή ή η μη ισχύς τεθείσας διαλυτικής αίρεσης (π.χ. εξόφλησης του τιμήματος) και με την προϋπόθεση ότι δεν μεταβάλλονται τα περιγραφικά στοιχεία του ακινήτου καθώς και το ονοματεπώνυμο, το πατρώνυμο ή ο αριθμός φορολογικού Μητρώου συμβαλλομένου.

5. Συμβόλαιο μονομερούς αποδοχής πρότασης δωρεάς αιτία θανάτου.

6. Αποδοχή της κληρονομιάς οικοπεδούχου, για τα ακίνητα του εργολαβικού ανταλλάγματος, για τα έτη για τα οποία είναι υπόχρεος σε δήλωση ο εργολάβος.

7. Δέσμευση ή αποδέσμευση θέσεων στάθμευσης

8. Μονομερής εξάλειψη υποθήκης και προσημείωση υποθήκης ή στην άρση κατάσχεσης.

9. Παραχώρηση υποθήκης ή προσημείωσης για εξασφάλιση δικαιωμάτων του Ελληνικού Δημοσίου.

10. Σύνταξη συμβολαιογραφικής πράξης κανονισμού πολυκατοικίας, με την προϋπόθεση ότι σε αυτόν δεν ορίζονται αποκλειστικές χρήσεις ή παρακολουθήματα οριζόντιων ιδιοκτησιών ή αλλαγή χρήσης ιδιοκτησίας ή δεν τροποποιούνται οι κοινόχρηστοι χώροι.

11. Σύνταξη συμβολαιογραφικού εγγράφου για παράταση ισχύος προσυμφώνου ή αλλαγής του τιμήματος, με την προϋπόθεση ότι κατά τον χρόνο αυτόν το προσύμφωνο είναι σε ισχύ και δεν τροποποιούνται περιγραφικά στοιχεία του ακινήτου.

12. Σύνταξη προσυμφώνου πώλησης μελλοντικού δικαιώματος.

13. Μεταγραφή κληρονομητηρίου ή πιστοποιητικού του αρμόδιου δικαστηρίου περί αποποίησης ή μη κληρονομίας.

14. Παράταση αποκλειστικά της διάρκειας ισχύος μισθωτηρίου συμβολαίου και συμβολαίου χρηματοδοτικής ή χρονομεριστικής μίσθωσης, ενόσω αυτά είναι ακόμα σε ισχύ και εφόσον δεν επέρχεται καμία άλλη μεταβολή στη σύμβαση.

15. Σε περίπτωση που ο μισθωτής χρονομεριστικής μίσθωσης (timesharing) ακινήτου υπεκμισθώνει το ακίνητο σε τρίτο πρόσωπο με συμβολαιογραφικό έγγραφο, χωρίς να συμβάλλεται ο κύριος του ακινήτου.

16. Σε περίπτωση που ο μισθωτής ακινήτου υπεκμισθώνει το ακίνητο σε τρίτο πρόσωπο με συμβολαιογραφικό έγγραφο, χωρίς να συμβάλλεται ο κύριος αυτού.

17. Μεταγραφή πρακτικού συμβιβαστικής επίλυσης διαφοράς.

18. Τροποποίηση συμβολαίου ως προς το τίμημα, εφόσον δεν μεταβάλλεται κανένα περιγραφικό στοιχείο του ακινήτου, το ονοματεπώνυμο, το πατρώνυμο ή ο αριθμός φορολογικού Μητρώου συμβαλλόμενου.

19. Μεταβίβαση ακινήτου από εργολάβο, μετά από τη μεταβίβαση των ποσοστών του εργολαβικού του ανταλλάγματος προς αυτόν από τον οικοπεδούχο, για τα έτη για τα οποία υποχρέωση δήλωσης του ακινήτου είχε ο οικοπεδούχος.

Επισημαίνεται ότι με βάση το ισχύον νομοθετικό καθεστώς:

- το πιστοποιητικό ΕΝΦΙΑ προσκομίζεται από όλους τους φορολογουμένους που συμβάλλονται στο ίδιο συμβολαιογραφικό έγγραφο, μόνο ως προς το δικαίωμα επί του ακινήτου το οποίο είχαν υποχρέωση να συμπεριλάβουν στις δηλώσεις ΕΝΦΙΑ των αντίστοιχων ετών και το οποίο μεταβάλλεται, αλλοιώνεται ή μεταβιβάζεται με αυτό.

- στις περιπτώσεις κατά τις οποίες, στις δηλώσεις ΕΝΦΙΑ υπάρχει απόκλιση ως προς την αναγραφή των περιγραφικών στοιχείων του δικαιώματος επί ακινήτου ή δεν έχει δηλωθεί μέρος ή όλο αυτού, ενώ υπήρχε σχετική υποχρέωση, το πιστοποιητικό εκδίδεται μετά την υποβολή των απαιτούμενων δηλώσεων ΕΝΦΙΑ με την ορθή απεικόνιση του δικαιώματος και την καταβολή του συνόλου του αναλογούντος φόρου, τόκων και προστίμων. Αν υπάρχει απόκλιση ως προς την περιγραφή του δικαιώματος επί ακινήτου, γιατί μεταβλήθηκε η κατάστασή του ή γιατί ο φορολογούμενος ακολούθησε νομοθεσία, αποφάσεις ή εγκυκλίους που όριζαν άλλως, το πιστοποιητικό επισυνάπτεται, αφού ελεγχθεί η ορθότητά του από τον αρμόδιο για τη μνημόνευση, επισύναψη ή παραλαβή του.

- τα επισυναπτόμενα στο συμβολαιογραφικό έγγραφο πιστοποιητικά ΕΝΦΙΑ εκδίδονται για τα πέντε προηγούμενα από τη σύνταξη του συμβολαιογραφικού εγγράφου έτη, ανεξάρτητα από τον χρόνο μεταγραφής του. Δεν απαιτείται πιστοποιητικό στις περιπτώσεις που ο φορολογούμενος απέκτησε δικαίωμα επί ακινήτου μετά την 1η Ιανουαρίου του έτους ή των ετών για τα οποία απαιτείται αυτό.

- στις περιπτώσεις κατά τις οποίες έχει εκδοθεί πιστοποιητικό με παρακράτηση οφειλόμενου φόρου, δεν εκδίδεται άλλο πριν τη χρησιμοποίησή του, με εξαίρεση την περίπτωση που έχει ήδη εξοφληθεί μέρος ή το σύνολο του οφειλόμενου φόρου ή έχει υποβληθεί τροποποιητική δήλωση ή αυτό έχει απολεσθεί κατά δήλωση του φορολογουμένου, οπότε εκδίδεται νέο πιστοποιητικό.

- το πιστοποιητικό/υπεύθυνη δήλωση ΕΝΦΙΑ ισχύει μέχρι την 31η Δεκεμβρίου του έτους έκδοσής