Τρεις «ταχύτητες» συνταξιοδότησης σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα: Ποιοί αποχωρούν με μειωμένα όρια
Όσοι ασφαλισμένοι δεν θεμελίωσαν ή κατοχύρωσαν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι και τις 31 Δεκεμβρίου 2021, δεν εμπίπτουν στα μεταβατικά όρια ηλικίας
Κερδισμένους και χαμένους έχει η μάχη για την έξοδο στη σύνταξη, καθώς ισχύουν διαφορετικές διατάξεις όσον αφορά στα όρια ηλικίας.
Ανάλογα με το έτος θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος ανοίγει η πόρτα εξόδου από την αγορά εργασίας, με χαμένους όσους δεν πρόλαβαν εγκαίρως να πιάσουν τις σχετικές προϋποθέσεις.
Ουσιαστικά, τρεις είναι οι βασικές «ταχύτητες» που ισχύουν:
- Όσοι ασφαλισμένοι θεμελίωσαν δικαίωμα συνταξιοδότησης μέχρι τις 18 Αυγούστου 2015, μπορούν να υποβάλουν οποτεδήποτε το αίτημα συνταξιοδότησής τους χωρίς κανένα περιορισμό ή αύξηση των ορίων ηλικίας. Ενδεικτικά αναφέρονται τα εξής παραδείγματα:
- Δημόσιος υπάλληλος που συμπλήρωσε τα 58 έτη και την 35ετία στις αρχές του 2015, αποχωρεί ανά πάσα στιγμή.
- Δημόσιος υπάλληλος που είχε ανήλικο τέκνο και 25ετία το 2011, εφόσον συμπλήρωσε τα 52 έτη έως τις 18 Αυγούστου 2015, δεν επηρεάζεται από τις αλλαγές.
- Δημόσιος υπάλληλος που είχε ανήλικο τέκνο και 25ετία το 2012, εφόσον συμπλήρωσε τα 55 έτη έως τις 18 Αυγούστου 2015, δεν επηρεάζεται από τις αλλαγές.
- Μητέρα με 5.500 ημέρες ασφάλισης στον ιδιωτικό τομέα (τ. ΙΚΑ) και ανήλικο το 2010. Πλήρης σύνταξη καταβάλλεται στα 55 αν το όριο ηλικίας συμπληρώθηκε μέχρι 18 Αυγούστου 2015. Μειωμένη σύνταξη καταβάλλεται στα 50 αν το όριο ηλικίας συμπληρώθηκε μέχρι 18 Αυγούστου 2015.
- Όσοι ασφαλισμένοι κατοχυρώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης μεταξύ 19 Αυγούστου 2015 και 31 Δεκεμβρίου 2021, μπορούν να ασκήσουν και αυτοί οποτεδήποτε το δικαίωμά τους. Ενδεικτικά, αναφέρονται τα εξής παραδείγματα:
- Ασφαλισμένη μητέρα που κατά το έτος 2012 έχει συμπληρώσει 5.500 ημέρες ασφάλισης, έχει συγχρόνως ανήλικο παιδί και συμπληρώνει το 60ό έτος της ηλικίας το 2019, δικαιούται πλήρη σύνταξη με τη συμπλήρωση της ηλικίας 64 ετών και 5 μηνών. Το δικαίωμα το κατοχυρώνει το 2019 και το θεμελιώνει το 2023. Το δικαίωμα δεν χάνεται και μπορεί να ασκηθεί μετά το 2023.
- Μισθωτός στον ιδιωτικό τομέα με 10.500 ημέρες ασφάλισης το 2010, έπιασε τα 58 μετά τις 18 Αυγούστου 2015 και έως τις 31 Δεκεμβρίου 2015. Η έξοδος γίνεται κανονικά σε ηλικία 58 ετών και 6 μηνών.
- Δημόσιος υπάλληλος που συμπλήρωσε τα 58 έτη και 35ετία το 2017, δεν επηρεάζεται από τις αλλαγές, καθώς διατηρεί το δικαίωμα να αποχωρήσει έχοντας συμπληρώσει το 59ο έτος και 6 μήνες.
- Ασφαλισμένη μητέρα ανηλίκων με 5.550 ένσημα και ανήλικο τέκνο το 2011, εφόσον έπιασε τα 57 μετά τις 18 Αυγούστου 2015 και έως τις 31 Δεκεμβρίου 2015, δικαιούται πλήρη σύνταξη σε ηλικία 58 ετών και 3 μηνών.
- Μητέρα ανηλίκων με 5.550 ένσημα και ανήλικο τέκνο το 2011, εφόσον έπιασε τα 52 μετά τις 18 Αυγούστου 2015 και έως τις 31 Δεκεμβρίου 2015, δικαιούται μειωμένη σύνταξη σε ηλικία 55 ετών.
- Όσοι ασφαλισμένοι δεν θεμελίωσαν ή κατοχύρωσαν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι και τις 31 Δεκεμβρίου 2021, δεν εμπίπτουν στα μεταβατικά όρια ηλικίας, και από φέτος συνταξιοδοτούνται με τους εξής βασικούς κανόνες:
- Στο 67ο έτος της ηλικίας με τουλάχιστον 15 έτη ασφάλισης ή 4.500 ημέρες ασφάλισης.
- Στο 62ο έτος της ηλικίας με τουλάχιστον 40 έτη ασφάλισης ή 12.000 ημέρες ασφάλισης.
- Στο 62ο έτος της ηλικίας και τις εκάστοτε ημέρες ασφάλισης που απαιτούνται για μειωμένη σύνταξη, όπου αυτή προβλέπεται.
Να σημειωθεί πως συνεχίζουν να ισχύουν ειδικότερες προβλέψεις για συγκεκριμένες κατηγορίες ασφαλισμένων (στρατιωτικοί, βαρέα και ανθυγιεινά κ.λπ.).
Τα πλασματικά έτη είναι το μυστικό
Ρόλο-κλειδί στην ταχύτερη έξοδο στη σύνταξη παίζουν τα πλασματικά έτη, ωστόσο χρειάζεται προσοχή για να μην γίνουν οι λάθος κινήσεις. Τα κεντρικά σημεία είναι τα εξής:
- 1. Οι ασφαλισμένοι έχουν διαφορετικές επιλογές όσον αφορά στα πλασματικά έτη. Για παράδειγμα μπορούν να επιλέξουν το χρόνο για τα τέκνα, για τις σπουδές, τα κενά ασφάλισης κ.ά. Ειδικά για τους άντρες παρέχεται η δυνατότητα εξαγοράς της στρατιωτικής θητείας.
- Οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα μπορούν να αναγνωρίσουν τόσο για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος όσο και για προσαύξηση του ποσού της σύνταξης έως 7 πλασματικά έτη ασφάλισης. Την ίδια στιγμή, οι δημόσιοι υπάλληλοι μπορούν να αναγνωρίσουν μέχρι 5 έτη από τα παιδιά και έως 7 έτη από τις υπόλοιπες κατηγορίες.
- Η εξαγορά των πλασματικών ετών στον ιδιωτικό τομέα διαμορφώνεται στο 20% επί των μεικτών αποδοχών του προηγούμενου μήνα από την υποβολή της αίτησης.
- Για τους δημοσίους υπαλλήλους το κόστος εξαγοράς υπολογίζεται από την 1η Ιανουαρίου 2020 στο 20% του συνόλου των αποδοχών. Βέβαια, αν οι δημόσιοι υπάλληλοι έχουν υποβάλει αίτημα τα προηγούμενα έτη, τότε το κόστος διαμορφώνεται:
- Για όσους υπέβαλαν έως την 31/12/2016, στο 6,67% επί των τότε συντάξιμων αποδοχών.
- Για όσους υπέβαλαν από την 1/1/2017 έως την 31/12/2017, στο 10% επί των τότε συντάξιμων αποδοχών.
- Για όσους υπέβαλαν από την 1/1/2018 έως την 31/12/2018, στο 13,33% επί των τότε συντάξιμων αποδοχών.
- Για όσους υπέβαλαν από την 1/1/2019 έως την 31/12/2019, στο 16,67% επί των τότε συντάξιμων αποδοχών.
- Οι ελεύθεροι επαγγελματίες για κάθε αναγνωριζόμενο μήνα πλασματικού χρόνου καταβάλλουν την εισφορά που αντιστοιχεί στην ασφαλιστική κατηγορία που έχουν επιλέξει κατά το έτος υποβολής της αίτησης αναγνώρισης.
- Η εξόφληση των πλασματικών ετών μπορεί να γίνει είτε εφάπαξ είτε με δόσεις. Η επιλογή της εξόφλησης με παρακράτηση από τη σύνταξη γίνεται μόνο στην περίπτωση που ο ασφαλισμένος επιλέξει να υποβάλει την αίτηση εξαγοράς μαζί με την αίτηση συνταξιοδότησης. Να σημειωθεί πως παρέχεται έκπτωση 2% για κάθε αναγνωριζόμενο έτος σε περίπτωση εφάπαξ εξόφλησης του συνολικού ποσού εξαγοράς.
- Υπάρχουν πλασματικά έτη που αναγνωρίζονται χωρίς εξαγορά. Πρόκειται για την τακτική ανεργία του ΟΑΕΔ (έως 300 ημέρες) και την επιδότηση ασθένειας (έως 300 ημέρες) Προσοχή: οι πλασματικοί χρόνοι που χρησιμοποιούνται με δωρεάν αναγνώριση δεν χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό του ποσού της σύνταξης και την προσαύξηση αυτού.
- Για όλους τους ασφαλισμένους του e-ΕΦΚΑ η αίτηση αναγνώρισης πλασματικών ετών ασφάλισης μπορεί να υποβληθεί οποτεδήποτε, προγενέστερα ή μεταγενέστερα του έτους του οποίου τις προϋποθέσεις επιθυμούν να κατοχυρώσουν, και το αργότερο μαζί με την αίτηση συνταξιοδότησης.