Έτσι θα «σβήσετε» τα χρέη σας στα Ταμεία - 10 SOS για τους ασφαλισμένους

Από την 1η Ιανουαρίου 2027, η παραγραφή γίνεται πενταετής, ώστε να είναι αντίστοιχη με αυτή που ισχύει για τη φορολογική Διοίκηση

Μία ιδιαίτερα ευνοϊκή ρύθμιση πρόκειται να μπει σε ισχύ για όσους έχουν οφειλές άνω των 10 ετών –που δεν έχουν βεβαιωθεί– στα ασφαλιστικά ταμεία. Η συγκεκριμένη ρύθμιση περιλαμβάνεται σε ασφαλιστικό νομοσχέδιο που θα ψηφιστεί από τη Βουλή μέσα στο μήνα και δίνει «ανάσα» σε χιλιάδες ασφαλισμένους που δίνουν μάχη με παλαιότερες οφειλές.

Η «Βραδυνή της Κυριακής» δίνει αναλυτικές απαντήσεις στα δέκα βασικά ερωτήματα των οφειλετών.

Ειδικότερα με τις προωθούμενες αλλαγές προβλέπονται τα εξής:

Ποιό θα είναι το νέο «μοντέλο» για την παραγραφή των χρεών προς τον ΕΦΚΑ;

Θα μειωθεί ο χρόνος που έχει στη διάθεσή του ο ΕΦΚΑ για να βεβαιώσει και να εισπράξει απαιτήσεις από μη καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές σε 10 χρόνια, από 20 χρόνια που είναι σήμερα. Εάν η απαίτηση δεν βεβαιωθεί (αναζητηθεί) μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα, παραγράφεται. Ουσιαστικά, το νομοθετικό πλαίσιο προσαρμόζεται στην απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας. Η συγκεκριμένη απόφαση έκρινε ότι η ενιαία 20ετία για την παραγραφή των απαιτήσεων του ΕΦΚΑ, που είχε θεσπιστεί με το Νόμο Κατρούγκαλου, είναι υπερβολικός χρόνος και αντίκειται στην αρχή της αναλογικότητας, με το Ανώτατο Δικαστήριο να θέτει τη δεκαετία ως εύλογο χρόνο παραγραφής.

Θα μειωθεί ακόμα περισσότερο ο χρόνος για την παραγραφή των χρεών;

Ναι. Από την 1η Ιανουαρίου 2027, η παραγραφή γίνεται πενταετής, ώστε να είναι αντίστοιχη με αυτή που ισχύει για τη φορολογική Διοίκηση. Συνεπώς και ο ΕΦΚΑ θα οφείλει να βεβαιώνει εντός πενταετίας.

Ποιούς αφορά η ρύθμιση στο νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας;

Η διάταξη αφορά όλες τις κατηγορίες οφειλετών ασφαλιστικών εισφορών, δηλαδή εργοδότες, ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοτελώς απασχολούμενους, αγρότες. Όπως επισημαίνει το υπουργείο Εργασίας, αφορά και στον ΕΦΚΑ, στο βαθμό που θα πρέπει να βεβαιώνει τις απαιτήσεις πιο κοντά στην ημερομηνία γένεσης των οφειλών, κάτι που ενισχύει τα ασφαλιστικά έσοδα και αποθαρρύνει κακές πρακτικές υπερβολικών καθυστερήσεων.

Κινδυνεύουν οι μισθωτοί να χάσουν εισφορές;

Οι μισθωτοί δεν θίγονται από την παραγραφή οφειλών του εργοδότη, καθώς η ασφάλιση που αντιστοιχεί στις παραγεγραμμένες οφειλές εξακολουθεί να τους αναγνωρίζεται.

Κινδυνεύουν με το νέο σύστημα να χάσουν ασφαλιστικό χρόνο οι αυτοαπασχολούμενοι;

Όχι, καθώς μπαίνουν ασφαλιστικές δικλίδες για να μην υπάρξουν δυσάρεστες εκπλήξεις στο δρόμο προς τη συνταξιοδότηση. Συγκεκριμένα, οι αυτοαπασχολούμενοι θα μπορούν να καταβάλουν τις οφειλές τους, παρά την παραγραφή, εφόσον το επιθυμούν, προκειμένου να αναγνωρίσουν ως ασφαλιστικό χρόνο το διάστημα που παραγράφηκε. Ενδεικτικά: αυτοαπασχολούμενος θέλει να ανοίξει την πόρτα εξόδου στη σύνταξη στο τέλος της φετινής χρονιάς. Ωστόσο ο συγκεκριμένος ασφαλισμένος οφείλει εισφορές για τα έτη 200-2011, τις οποίες ο ΕΦΚΑ δεν του έχει καταλογίσει μέχρι τη στιγμή της αίτησης. Οι εισφορές αυτές αφορούν διάστημα πέραν της δεκαετίας και άρα είναι παραγεγραμμένες. Ωστόσο, για να θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα ο αυτοαπασχολούμενος χρειάζεται ακόμη 6 χρόνια ενσήμων. Τότε έχει τη δυνατότητα να πληρώσει τα 6 από τα 9 παραγεγραμμένα χρόνια, ώστε να τα αναγνωρίσει ως ασφαλιστικό χρόνο. Αντιθέτως, εάν ο ΕΦΚΑ είχε προβεί σε κοινοποίηση προς τον ασφαλισμένο της βεβαίωσης οφειλής των εν λόγω εισφορών εντός δεκαετίας από τη γένεσή της (γεγονός που διακόπτει το χρόνο παραγραφής), τότε ο ασφαλισμένος οφείλει το σύνολο των εισφορών.

Τί ισχύει για όσους οφειλέτες ρύθμισαν χρέη πέραν της δεκαετίας;

Λαμβάνεται ειδική μέριμνα για τους συγκεκριμένους οφειλέτες, ώστε να μην αδικηθούν παρότι ήταν συνεπείς. Στις περιπτώσεις αυτές και ύστερα από αίτηση του ενδιαφερόμενου, το παραγεγραμμένο ποσό αφαιρείται από τη ρύθμιση και τα ποσά που έχουν καταβληθεί καλύπτουν την υπόλοιπη οφειλή. Για παράδειγμα, το 2019 βεβαιώθηκε και στη συνέχεια, με αίτηση του ασφαλισμένου ρυθμίστηκε οφειλή του 2009. Η συγκεκριμένη οφειλή με την προωθούμενη διάταξη αναφέρεται σε διάστημα πέραν της δεκαετίας και άρα καθίσταται παραγεγραμμένη. Ο οφειλέτης μπορεί, με αίτησή του, να ζητήσει τη διακοπή της ρύθμισης και τη διαγραφή της υπολειπόμενης οφειλής του. Μπορεί, όμως, να συνεχίσει να εξυπηρετεί τη ρύθμιση, ώστε να του αναγνωρισθεί ο ασφαλιστικός χρόνος που αντιστοιχεί στην οφειλή.

Από πότε ξεκινά και πότε ολοκληρώνεται ο χρόνος της παραγραφής;

Η παραγραφή ξεκινά από την 1η Ιανουαρίου του έτους που ακολουθεί το έτος στο οποίο παρασχέθηκε η εργασία/υπηρεσία που υπάγεται στην υποχρεωτική ασφάλιση. Εάν περάσουν 10 χρόνια, εάν δηλαδή παρέλθει η 31η Δεκεμβρίου, χωρίς ο ασφαλισμένος (ή ο εργοδότης) να έχει ειδοποιηθεί με κάποιον τρόπο για την οφειλή του, αυτή παραγράφεται. Οφειλές που δημιουργούνται από το 2026 και μετά, θα παραγράφονται στα 5 χρόνια.

Δηλαδή στη δεκαετία «σβήνονται» όλες οι οφειλές;

Όχι, επειδή η παραγραφή διακόπτεται κάθε φορά που ο ασφαλισμένος ειδοποιείται ότι οφείλει ασφαλιστικές εισφορές. Σε μία τέτοια περίπτωση, η δεκαετία ξεκινά εκ νέου από την ειδοποίηση. Ενδεικτικά: ελεύθερος επαγγελματίες δεν έχει καταβάλει ασφαλιστικές εισφορές το 2017. Η παραγραφή της οφειλής του ξεκινά από την 1η Ιανουαρίου 2018. Επομένως αν δεν έχει ειδοποιηθεί ότι χρωστά μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2028, η απαίτηση παραγράφεται. Ωστόσο, αν υπάρχει ειδοποίηση στο ενδιάμεσο, «παρατείνεται» ο χρόνος της παραγραφής.

Με ποιούς τρόπους διακόπτεται η παραγραφή;

Η παραγραφή διακόπτεται όταν ο ΕΦΚΑ (ή το ΚΕΑΟ) ειδοποιήσει με οποιονδήποτε τρόπο τον ασφαλισμένο για την οφειλή: με δικαστικό επιμελητή/κλητήρα, επιστολή, ηλεκτρονική ειδοποίηση ή λάβει μέτρο διοικητικής εκτέλεσης για την είσπραξή της (κοινοποίηση ατομικής βεβαίωσης, κατάσχεση, πλειστηριασμός κ.λπ.).

Πώς ρυθμίζονται οφειλές που δεν παραγράφονται;

Η αύξηση από 12 σε 24 των μηνιαίων δόσεων των υπό ρύθμιση ασφαλιστικών οφειλών προβλέπεται στο πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας. Προσοχή: το ελάχιστο μηνιαίο ποσό καθορίζεται στα 50 ευρώ. Η αίτηση ρύθμισης γίνεται ηλεκτρονικά στο ΚΕΑΟ. Με τον τρόπο αυτό, εναρμονίζονται οι κανόνες για τη φορολογική και ασφαλιστική Διοίκηση (ίδιος αριθμός δόσεων για ρύθμιση χρεών σε ΔΟΥ και ΕΦΚΑ), και διευκολύνονται οι οφειλέτες ληξιπρόθεσμων ασφαλιστικών οφειλών στην τήρηση της ρύθμισης. Ενδεικτικά:

- Ασφαλισμένος έχει οφειλές ύψους 6.000 ευρώ προς τον ΕΦΚΑ. Μέχρι σήμερα, η πάγια ρύθμιση οφειλών συνεπαγόταν αποπληρωμή με την καταβολή 12 δόσεων ύψους 500 ευρώ Με τη νέα ρύθμιση, η αποπληρωμή θα πραγματοποιηθεί σε 24 δόσεις των 250 ευρώ.

- Ασφαλισμένος έχει οφειλές ύψους 10.000 ευρώ προς τον ΕΦΚΑ. Μέχρι σήμερα, η πάγια ρύθμιση οφειλών συνεπαγόταν αποπληρωμή με την καταβολή 12 δόσεων ύψους 833,3 ευρώ. Με τη νέα ρύθμιση η αποπληρωμή θα πραγματοποιηθεί σε 24 δόσεις των 416,6 ευρώ.