Γονικές παροχές και δωρεές: Οι 5 υποθέσεις που μπαίνουν στο «μάτι» της εφορίας και ποιοι κινδυνεύουν με αναδρομικό φόρο
Μεταφορές χρημάτων, «πόθεν έσχες» και τροποποιητικές δηλώσεις στην πρώτη γραμμή των ελέγχων - Τί αποκαλύπτει η εγκύκλιος της ΑΑΔΕ
«Στη ζώνη υψηλού κινδύνου» για εξονυχιστικούς ελέγχους από την εφορία και εκ των υστέρων καταβολή φόρου που φθάνει έως και το 40% από το πρώτο ευρώ, βρίσκονται πέντε κατηγορίες φορολογούμενων που προχώρησαν σε γονικές παροχές ή δωρεές από την 1η Οκτωβρίου του 2021 και απαλλάχθηκαν από φορολογία, εφόσον το ύψος τους ήταν κάτω από τις 800.000 ευρώ.
Στο στόχαστρο μπαίνουν οι δωρεές χρημάτων μεταξύ αδερφών με ενδιάμεσο το γονιό, οι χρηματικές γονικές παροχές έως 800.000 ευρώ χωρίς μεταφορά των ποσών μέσω τραπεζών, οι δωρεές χρημάτων σε κοινούς τραπεζικούς λογαριασμούς αλλά και η πηγή προέλευσης των χρημάτων (πόθεν έσχες) από τους δωρητές.
Όπως αποκαλύπτει η εγκύκλιος της ΑΑΔΕ που αποκωδικοποιεί το νέο καθεστώς στο επίκεντρο της εφορίας θα βρεθούν οι ακόλουθες περιπτώσεις
1. Διαδοχικές χρηματικές δωρεές. Οι έλεγχοι θα γίνουν με βάση το χρονικό διάστημα που πραγματοποιήθηκαν και με όριο τους 6 μήνες και θα αφορούν περιπτώσεις που το παιδί έχει δωρίσει χρήματα στον πατέρα ή τη μητέρα του και στη συνέχεια ο γονέας με γονική παροχή έδωσε τα χρήματα στο άλλο του παιδί και έτσι με ενδιάμεσο το γονέα τα χρήματα περάσανε από τον έναν αδερφό στον άλλο. Σε αυτή τη περίπτωση δεν πληρώθηκε ούτε ένα ευρώ φόρος καθώς η δωρεά χρημάτων έως 800.000 ευρώ από το παιδί στο γονιό είναι αφορολόγητη όπως επίσης και η γονική παροχή που έγινε στη συνέχεια από το γονιό στο παιδί. Ωστόσο με βάση την ισχύουσα νομοθεσία στις δωρεές χρημάτων μεταξύ αδελφών δεν ισχύει το αφορολόγητο των 800.000 ευρώ και επιβάλλεται φόρος 20% από το πρώτο ευρώ. , Επιπρόσθετα αν το χρονικό διάστημα είναι μικρότερο των έξι μηνών αποτελεί ισχυρή ένδειξη ότι οι διαδοχικές δωρεές έχουν γίνει προς το σκοπό αυτό
2. Χρηματικές γονικές παροχές - δωρεές χωρίς αποδεικτικό μεταφοράς χρημάτων από την τράπεζα. Το αφορολόγητο όριο των 800.000 ευρώ δεν ισχύει και επιβάλλεται φόρος με συντελεστή 10% από το πρώτο ευρώ. Για αρχικές δηλώσεις φόρου γονικής παροχής/δωρεάς που έχουν υποβληθεί από 1-10-2021 και μετά, για την απόδειξη της μεταφοράς του ποσού της χρηματικής γονικής παροχής/δωρεάς σε τραπεζικό λογαριασμό αναγράφονται στο σώμα της δήλωσης φόρου γονικής παροχής/δωρεάς οι αριθμοί IBAN των τραπεζικών λογαριασμών, μεταξύ των οποίων έγινε η μεταφορά των χρημάτων καθώς και το πιστωτικό ίδρυμα και επισυνάπτεται το αποδεικτικό μεταφοράς από το πιστωτικό ίδρυμα.
Σε περίπτωση μη επισύναψης του ανωτέρω δικαιολογητικού (ακόμη και αν αναγράφονται τα στοιχεία των τραπεζικών λογαριασμών στο σώμα της δήλωσης) ο φορολογούμενος καλείται από το Τμήμα Συμμόρφωσης και Σχέσεων με τους φορολογουμένους για την υποβολή αυτού εντός 5 εργάσιμων ημερών. Μετά την παρέλευση της προθεσμίας αυτής, ο φόρος υπολογίζεται με αυτοτελή συντελεστή 10% χωρίς το αφορολόγητο ποσό των 800.000 ευρώ
Εφόσον το σχετικό δικαιολογητικό προσκομισθεί μεταγενέστερα και διαπιστωθεί ότι το δικαιολογητικό με το οποίο αποδεικνύεται η μεταφορά του χρηματικού ποσού πράγματι έχει ημερομηνία προγενέστερη της ημερομηνίας υποβολής της δήλωσης, ακυρώνεται ή τροποποιείται η πράξη προσδιορισμού φόρου και ο φόρος υπολογίζεται με το αφορολόγητο των 800.000 ευρώ.
Εφόσον το δικαιολογητικό έχει ημερομηνία μεταγενέστερη της ημερομηνίας υποβολής της δήλωσης, θεωρείται νέα γονική παροχή / δωρεά.
Για τη γονική παροχή/δωρεά δεν συντάσσεται συμβολαιογραφικό έγγραφο, η προθεσμία υποβολής της δήλωσης είναι εξάμηνη και αρχίζει από τη σύσταση της γονικής παροχής/δωρεάς (παράδοση των χρημάτων), δηλαδή από τη μεταφορά των χρηματικών ποσών μέσω των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.
Ως μεταφορά μέσω χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων λογίζεται και η μεταφορά χρηματικού ποσού από ατομικό λογαριασμό του γονέα/δωρητή ή κοινό λογαριασμό αυτού με το τέκνο/δωρεοδόχο ή τρίτο πρόσωπο σε ατομικό λογαριασμό του τέκνου/δωρεοδόχου ή σε άλλο κοινό λογαριασμό του τέκνου/δωρεοδόχου με τον ίδιο τον παρέχοντα/δωρητή ή τρίτο πρόσωπο.
Ως μεταφορά μέσω χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων λογίζεται και η έκδοση τραπεζικής επιταγής από τον γονέα/δωρητή με χρέωση ατομικού τραπεζικού λογαριασμού αυτού ή κοινού με το τέκνο/δωρεοδόχο ή τρίτο πρόσωπο (και όχι η έκδοση επιταγής με κατάθεση μετρητών) και η κατάθεση της επιταγής αυτής σε ατομικό λογαριασμό του τέκνου/δωρεοδόχου ή σε άλλο κοινό λογαριασμό του τέκνου/δωρεοδόχου με τον ίδιο το γονέα/δωρητή ή τρίτο πρόσωπο. Στην περίπτωση αυτή, για την απόδειξη της μεταφοράς της χρηματικής γονικής παροχής/δωρεάς σε τραπεζικό λογαριασμό, αναγράφονται στο σώμα της δήλωσης φόρου γονικής παροχής/δωρεάς οι αριθμοί IBAN των τραπεζικών λογαριασμών, μεταξύ των οποίων έγινε η μεταφορά των χρημάτων, το πιστωτικό ίδρυμα και ο αριθμός της επιταγής. Ως ημερομηνία γονικής παροχής/δωρεάς θεωρείται η ημερομηνία κατάθεσης της επιταγής στον τραπεζικό αυτό λογαριασμό.
3. Μεταφορά χρημάτων σε κοινό λογαριασμοί με τρίτο πρόσωπο. Εάν αποδειχθεί η «χρήση» του χρηματικού ποσού της γονικής παροχής/δωρεάς από το τέκνο/δωρεοδόχο από το τρίτο πρόσωπο τότε επιβάλλεται φόρος δωρεάς 20% για δωρεοδόχους της Β΄ κατηγορίας και 40% για τα πρόσωπα της Γ΄ κατηγορίας.
4. «Πόθεν έσχες» των δωρητών. Η δυνατότητα του γονέα/δωρητή να πραγματοποιήσει χρηματική γονική παροχή/δωρεά προς το τέκνο/δωρεοδόχο δεν ελέγχεται κατά το στάδιο της υποβολής της δήλωσης καθώς δεν υπάρχει υποχρέωση συνυποβολής δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος παρελθόντων ετών κ.λπ.). Ωστόσο η εφορία θα ελέγξει μεταγενέστερα εάν τα χρήματα που δωρίζονται καλύπτονται από τα δηλωθέντα εισοδήματα του δωρητή. Σε διαφορετική περίπτωση θα φορολογηθούν καθώς θεωρούνται «μαύρο χρήμα»
5. Τροποποιητικές δηλώσεις. Απορρίπτεται τροποποιητική δήλωση, με την οποία «ανακαλείται» η αρχική δήλωση άτυπης γονικής παροχής/δωρεάς από τους δηλούντες, οι οποίοι επικαλούνται πλάνη τους (π.χ. ότι η υποβολή της δήλωσης έγινε πριν τη σύσταση της δωρεάς, η οποία όμως δεν πραγματοποιήθηκε, ή ότι η χρηματική δωρεά πραγματοποιήθηκε για την αγορά ακινήτου από τον δωρεοδόχο, η οποία αγορά όμως δεν πραγματοποιήθηκε). Κι αυτό γιατί η υποβολή της δήλωσης προϋποθέτει την πραγματοποίηση του γεγονότος της γονικής παροχής/δωρεάς και συνεπώς δεν ευσταθεί ο ισχυρισμός του φορολογούμενου για ανύπαρκτα περιστατικά.