Φθηνή στέγη για 137.000 νέους - Χαμηλότοκα δάνεια και κοινωνικές κατοικίες
Πως θα «ανοίξουν» κλειστά σπίτια για ενοικίαση
Ένα στεγαστικό πρόγραμμα-μαμούθ –που ξεδιπλώνεται σε πολλαπλούς άξονες– βάζει σε εφαρμογή στις αρχές του 2023 η κυβέρνηση, με στόχο να καλυφθούν 137.000 άτομα. Ένα από τα βασικά εργαλεία που θα αξιοποιηθούν για την πρόσβαση των νέων σε φθηνή στέγη είναι η χορήγηση χαμηλότοκων δανείων για αγορά πρώτης κατοικίας.
Παράλληλα, εισάγεται ο θεσμός της «Κοινωνικής Αντιπαροχής», ενώ σημαντικά κίνητρα δίνονται για να ανακαινιστούν και να ενοικιαστούν παλαιότερες κατοικίες που αυτή τη στιγμή είναι κλειστές. Το πρόγραμμα «Σπίτι μου» παρουσιάστηκε από τον υπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Κωστή Χατζηδάκη στο υπουργικό συμβούλιο, με το συνολικό κονδύλι να φτάνει το 1,74 δισ. Στόχος είναι οι Δράσεις να τρέχουν σταδιακά και να καλύψουν ένα ευρύ φάσμα δικαιούχων, καθώς η ανηφορική πορεία των ενοικίων καθιστά ιδιαίτερα δύσκολη –κυρίως για τους νέους– την απόκτηση κατοικίας.
Στην πρώτη γραμμή των νέων Δράσεων είναι το πρόγραμμα χορήγησης χαμηλότοκων στεγαστικών δανείων για αγορά πρώτης κατοικίας (με συγχρηματοδότηση της ΔΥΠΑ και των τραπεζών). Αρχικά ο προϋπολογισμός του προγράμματος είναι 500 εκατ. ευρώ, ωστόσο έχει υπάρξει πρόβλεψη για το διπλασιασμό του ποσού εφόσον υπάρξει σχετικό ενδιαφέρον. Δικαίωμα συμμετοχής έχουν νέοι και νέα ζευγάρια (με θρησκευτικό/πολιτικό γάμο ή με σύμφωνο συμβίωσης), που είναι ηλικίας από 25 έως 39 ετών (ένας εκ των δύο). Προσοχή: το ετήσιο καθαρό εισόδημα πρέπει να είναι από 10.000 έως τα όρια που προβλέπονται, ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση, για την καταβολή του επιδόματος θέρμανσης.
Οι δανειολήπτες θα πρέπει, επίσης, να μην διαθέτουν άλλη ιδιόκτητη κατοικία που να καλύπτει τις στεγαστικές τους ανάγκες. Να επισημανθεί εδώ πως οι δικαιούχοι μπορούν να αποκτήσουν (μέσω του προγράμματος) πρώτη κατοικία αξίας έως 200.000 ευρώ, επιφάνειας έως 150 τ.μ. και έτους κατασκευής έως το 2007, με άτοκο ή χαμηλότοκο δάνειο. Όπως ήδη ανακοινώθηκε, το δάνειο μπορεί να φθάσει κατ’ ανώτατο όριο στις 150.000 ευρώ, καλύπτει έως το 90% της αξίας του ακινήτου και θα έχει διάρκεια μέχρι 30 έτη. Το τελικό επιτόκιο είναι euribor (τριμήνου) +1%, ενώ για τρίτεκνους και πολύτεκνους, καθώς και όσα ζευγάρια αποκτήσουν 3+ παιδιά κατά τη διάρκεια αποπληρωμής, το δάνειο θα μετατρέπεται σε άτοκο. Σημειώνεται ακόμη ότι δεν απαιτείται εγγυητής για την έγκριση του δανείου, ενώ η δανειακή σύμβαση θα πρέπει να υπογραφεί σε διάστημα 8 μηνών από την προέγκριση του δανείου.
Κοινωνική αντιπαροχή
Η ανέγερση κοινωνικών κατοικιών προβλέπεται από την αξιοποίηση ακινήτων του Δημοσίου (που ανήκουν σε φορείς της Γενικής Κυβέρνησης), μέσω συμπράξεων με τον ιδιωτικό τομέα. Ειδικότερα, η ΔΥΠΑ παραχωρεί το αδόμητο οικόπεδο στο οποίο ο Ανάδοχος, που θα επιλέγεται ύστερα από διαγωνισμό, θα αναλαμβάνει να κατασκευάσει με βάση τις προδιαγραφές που προβλέπει η προκήρυξη, σύγχρονα κτίρια κατοικιών και εμπορικών χρήσεων. Ο δημόσιος φορέας διατηρεί την κυριότητα των ακινήτων, ενώ ο Ανάδοχος λαμβάνει ως αντάλλαγμα την παραχώρηση της εκμετάλλευσης μέχρι την κάλυψη του κόστους και με την προϋπόθεση ότι ποσοστό των κατοικιών θα διατίθεται με μειωμένο ενοίκιο στους δικαιούχους του προγράμματος κοινωνικής αντιπαροχής. Να σημειωθεί εδώ πως ο μέγιστος χρόνος της παραχώρησης θα ορίζεται από τη ΔΥΠΑ με βάση τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές πρακτικές, ενώ το ποσοστό εκμετάλλευσης του Αναδόχου θα κυμαίνεται μεταξύ 30% και 60%.
Ένα ακόμα σημαντικό κομμάτι του στεγαστικού σχεδίου της κυβέρνησης είναι το πρόγραμμα «Κάλυψη». Το εν λόγω Πρόγραμμα αφορά την επέκταση της μίσθωσης για επιπλέον 3 χρόνια, άνω των 1.000 ιδιωτικών κατοικιών που μισθώνονται ήδη στο πλαίσιο του προγράμματος ΕΣΤΙΑ (και θα αρχίσουν να ελευθερώνονται σταδιακά από 31/12/2022), και τη διάθεσή τους ως κοινωνικές κατοικίες. Όπως ανακοινώθηκε, το Πρόγραμμα απευθύνεται σε νέους, δικαιούχους του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, ηλικίας από 25 έως 39 ετών. Να σημειωθεί εδώ πως το Δημόσιο αναλαμβάνει και τις δαπάνες επισκευής των διαμερισμάτων αυτών, όπου απαιτείται. Το υπουργείο Εργασίας θα προσφέρει για ακόμα τρία έτη στους ιδιοκτήτες των ακινήτων αυτών, το ίδιο ποσό ενοικίου που λάμβαναν από το πρόγραμμα ΕΣΤΙΑ και θα παρέχει τα ακίνητα είτε δωρεάν σε ευάλωτους Έλληνες (κοινωνική κατοικία), είτε με χαμηλό ενοίκιο (προσιτή κατοικία). Προτεραιότητα θα δοθεί στις μονογονεϊκές οικογένειες, τους τρίτεκνους και ιδιαίτερα τους πολύτεκνους που θα επιλέγονται με αντικειμενικά κριτήρια (με μοριοδότηση).
Πως θα «ανοίξουν» κλειστά σπίτια για ενοικίαση
Ένα νέο πρόγραμμα «ανακαινίζω - ενοικιάζω» μπαίνει σε εφαρμογή για κενά σπίτια, ώστε να υπάρξουν περισσότερες στεγαστικές επιλογές. Το εν λόγω πρόγραμμα αφορά στην επιδότηση ιδιοκτητών ακινήτων για την εκτέλεση εργασιών επισκευής και ανακαίνισης κενών κατοικιών, οι οποίες θα διατεθούν στη συνέχεια για μίσθωση τουλάχιστον 3 ετών. Στο πρόγραμμα, που θα υλοποιηθεί από τη ΔΥΠΑ, εντάσσονται ιδιοκτήτες κατοικιών εμβαδού έως 100 τ.μ. σε αστικά κέντρα, οι οποίοι έχουν τουλάχιστον 50% της επικαρπίας ή της πλήρους κυριότητας της κατοικίας. Το οικογενειακό φορολογητέο εισόδημα πρέπει να είναι έως 40.000 ευρώ και η ακίνητη περιουσία έως 300.000 ευρώ. Επίσης, να σημειωθεί πως η κατοικία πρέπει να είναι δηλωμένη ως κενή στο Ε2 του τελευταίου φορολογικού έτους. Διευκρινίζεται, επίσης, ότι κάθε δικαιούχος μπορεί να κάνει αίτηση για μία μόνο κατοικία, ενώ δεν είναι επιλέξιμοι όσοι έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα «Εξοικονομώ». Η επιδότηση αφορά δαπάνες ανακαίνισης/επισκευής, που αποδεικνύονται με σχετικά τιμολόγια, και φθάνει έως το 40% της δαπάνης, με ανώτατο όριο τα 10.000 ευρώ.
Πέραν αυτών, οι ρυθμίσεις που αποσκοπούν στην επιτάχυνση αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας που περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο, είναι:
- Πολεοδομική χρήση «Κοινωνική Κατοικία». Στόχος της ρύθμισης είναι να επιτραπεί σε αναξιοποίητα ακίνητα του Δημοσίου να χρησιμοποιηθούν ως κοινωνική κατοικία.
- Ανάκληση παραχωρήσεων δημοσίων ακινήτων που δεν έχουν εκπληρώσει τον σκοπό της παραχώρησης Όλοι οι φορείς της Γενικής Κυβέρνησης καλούνται να εξετάσουν τις παραχωρήσεις ακινήτων που έχουν πραγματοποιήσει, κατά χρήση ή κυριότητα, για την εκπλήρωση συγκεκριμένου δημόσιου σκοπού. Εάν ο σκοπός δεν έχει εκπληρωθεί εντός 15ετίας από την παραχώρηση, τότε ο φορέας υποχρεούται να την ανακαλέσει, ύστερα από παροχή δίμηνης προθεσμίας στον παραχωρησιούχο, για να τεκμηριώσει την ανάγκη συνέχισης της παραχώρησης.
- Ταχεία διαδικασία καθορισμού αποζημίωσης για ρυμοτομούμενα ακίνητα, όταν εμπλέκεται το Δημόσιο.
- Εισαγωγή ρυθμίσεων για τη στεγαστική αποκατάσταση των πυρόπληκτων Ανατολικής Αττικής (Μάτι). Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας αναλαμβάνει, αξιοποιώντας δωρεά της Κυπριακής Δημοκρατίας, την ανέγερση κατοικιών για τη στεγαστική αποκατάσταση των πυρόπληκτων της Ανατολικής Αττικής. Οι Δήμοι Ραφήνας –Πικερμίου και Μαραθώνος αναλαμβάνουν τη διαχείριση των κατοικιών και τη διανομή τους προς δικαιούχους οικιστές.