Ε9: Γλιτώστε επιπλέον χρεώσεις στον ΕΝΦΙΑ - Τα συνήθη λάθη που κοστίζουν ακριβά

Αναδημοσίευση από τη «Βραδυνή της Κυριακής»

Ευκαιρία έως τις 31 Μαρτίου έχουν οι ιδιοκτήτες ακινήτων να διορθώσουν τυχόν λάθη, παραλείψεις και κενά στη δήλωση Ε9, και μάλιστα αναδρομικά από το 2014 και μετά, και να γλιτώσουν έξτρα επιβαρύνσεις στο λογαριασμό για τον φετινό ΕΝΦΙΑ, που αναμένεται να αποσταλεί νωρίτερα από κάθε άλλη χρονιά, προς τα τέλη Απριλίου.

Για να αποφύγουν δυσάρεστες εκπλήξεις με την Εφορία θα πρέπει να τσεκάρουν προσεκτικά όλους τους κωδικούς του εντύπου Ε9 όπου καταγράφεται η περιουσιακή τους κατάσταση και να αντιπαραβάλουν τα στοιχεία της ταυτότητας των ακινήτων με τα πραγματικά. Εφόσον διαπιστώσουν διαφορές, να υποβάλουν τροποποιητικές δηλώσεις Ε9 και, εάν χρειασθεί, να διορθώσουν τα στοιχεία για κάθε χρονιά από το 2014 έως το 2022 υποβάλλοντας τροποιητική δήλωση στην ηλεκτρονική εφαρμογή «Δήλωση Ε9/ΕΝΦΙΑ» στην ψηφιακή πύλη της ΑΑΔΕ (στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://www.aade.gr/polites/akinita/dilosi-e9-enfia).

Ιδιαίτερη σχολαστικότητα απαιτείται από όσους φορολογούμενους είχαν μεταβολές στο περιουσιακό τους προφίλ μέσα στο 2022, δηλαδή πούλησαν ή αγόρασαν ακίνητο, απέκτησαν ακίνητο με γονική παροχή, δωρεά ή κληρονομιά, ή άλλαξαν τα δικαιώματα επί ακινήτων που κατείχαν τα προηγούμενα χρόνια. Οι συγκεκριμένοι οφείλουν έως τις 31 Μαρτίου να δηλώσουν τις μεταβολές για να αποφύγουν «τσουχτερά» πρόστιμα και προσαυξήσεις, λόγω πλασματικής εικονικής δήλωσης. Επισημαίνεται ότι όσοι διορθώνουν στοιχεία της ακίνητης περιουσίας τους με εκπρόθεσμες τροποποιητικές δηλώσεις Ε9 δεν επιβαρύνονται με το πρόστιμο των 100 ευρώ, αλλά δεν γλιτώνουν, για παράδειγμα, τον έξτρα φόρο που θα προκύψει σε περίπτωση δήλωσης «ξεχασμένων» τετραγωνικών μέτρων, χωρίς μάλιστα να κληθούν να πληρώσουν το αυτοτελές πρόστιμο εκπρόθεσμης υποβολής των 100 ευρώ, το οποίο έχει καταργηθεί μέχρι να ολοκληρωθεί η ένταξη των περιοχών των ακινήτων τους στο Κτηματολόγιο.

Διορθώνοντας πριν από την έκδοση των εκκαθαριστικών του ΕΝΦΙΑ, τα λάθη ή τις παραλείψεις στο Ε9, οι φορολογούμενοι μπορούν να «ξεφουσκώσουν» το εκκαθαριστικό του φετινού ΕΝΦΙΑ από 20% έως και 90%, ανάλογα με το είδος του λάθους ή των παραλείψεων στα περιγραφικά στοιχεία και στη χρήση των ακινήτων.

Τα λάθη που κοστίζουν ακριβά

Ο διεξοδικός έλεγχος της ακίνητης περιουσίας όπως αυτή εμφανίζεται στη δήλωση Ε9, θα πρέπει να επικεντρωθεί στα παρακάτω πεδία:

Όροφος. Σε περίπτωση μη συμπλήρωσης του αριθμού ορόφου ή συμπλήρωσης ορόφου ακινήτου ως δώμα, για τον υπολογισμό του φόρου λαμβάνεται ο υψηλότερος συντελεστής, που αντιστοιχεί στον 6ο όροφο, και συνεπώς το ποσό αυξάνεται.

Εμπράγματα δικαιώματα. Φορολογούμενοι που έχουν την ψιλή κυριότητα ή την επικαρπία επί ακινήτων θα χρεωθούν με επιπλέον ΕΝΦΙΑ αν στο Ε9 δεν δήλωσαν ψιλή κυριότητα ή επικαρπία, αλλά πλήρη κυριότητα, αναγράφοντας τον κωδικό 1 αντί των κωδικών 2 ή 3 στις σχετικές στήλες του Ε9. Το λάθος αυτό μπορεί να εντοπιστεί και να διορθωθεί με έναν απλό έλεγχο στον κωδικό που αναγράφεται στη στήλη 15 ή στη στήλη 19 του πίνακα 1 του Ε9 αν πρόκειται για κτίσμα ή οικόπεδο εντός σχεδίου, ή στη στήλη 18 του πίνακα 2 του Ε9 αν πρόκειται για αγροτεμάχιο. Αν ο ιδιοκτήτης του ακινήτου εντοπίζει κάποιο λάθος σε μία από τις παραπάνω στήλες θα πρέπει να υποβάλει τροποποιητική -διορθωτική δήλωση Ε9 και να ξαναδηλώσει τα στοιχεία του ακινήτου συμπληρώνοντας ορθά τη στήλη για το εμπράγματο δικαίωμα.

Ποσοστά συνιδιοκτησίας. Αν δεν έχει αναγραφεί το ποσοστό συνιδιοκτησίας ή έχει αναγραφεί λανθασμένο ποσοστό συνιδιοκτησίας η ΑΑΔΕ υπολογίζει ότι το ποσοστό συνιδιοκτησίας είναι 100%, δηλαδή ότι όλο το ακίνητο ανήκει στον φορολογούμενο, οπότε χρεώνει στον φορολογούμενο ολόκληρο τον ΕΝΦΙΑ του ακινήτου. Για παράδειγμα, ακίνητο ανήκει στον φορολογούμενο κατά 50%, και αυτός έχει ξεχάσει να δηλώσει το ποσοστό συνιδιοκτησίας ή έχει δηλώσει ποσοστό μεγαλύτερο του 50%. Τότε θα χρεωθεί για το συγκεκριμένο ακίνητο με ΕΝΦΙΑ σημαντικό υψηλότερο από αυτόν που του αναλογεί πραγματικά για το εν λόγω ακίνητο. Σε περίπτωση εντοπισμού παράλειψης ή λάθους πρέπει να υποβάλει τροποποιητική - διορθωτική δήλωση Ε9, στην οποία το ακίνητο πρέπει να δηλωθεί ξανά με συμπληρωμένο το σωστό ποσοστό συνιδιοκτησίας στην αντίστοιχη στήλη (στη στήλη 16 του πίνακα 1 αν πρόκειται για κτίσμα, στη στήλη 19 του πίνακα 1 αν πρόκειται για οικόπεδο εντός σχεδίου, ή στη στήλη 20 του πίνακα 2 αν πρόκειται για εδαφική έκταση εκτός σχεδίου πόλεως ή οικισμού).

Επιφάνεια. Προσοχή, γιατί το συνηθέστερο λάθος είναι η δήλωση βοηθητικών χώρων ως κύριων, με αποτέλεσμα να υπολογίζεται κανονικός φόρος ανά τετραγωνικό μέτρο και όχι ο μειωμένος κατά 90% σε σχέση με το φόρο που αναλογεί σε χώρο κύριας χρήσης. Ένα ακόμα λάθος έχει να κάνει με δήλωση των υπόγειων επιφανειών ακινήτων ως χώρων κύριας χρήσης ή του παταριού που επικοινωνεί με εσωτερική κλίμακα μαζί με τους κύριους χώρους του ακινήτου. Δεν λείπουν και οι περιπτώσεις με αναγραφή περισσότερων τετραγωνικών μέτρων για τις επιφάνειες των κύριων ή και των βοηθητικών χώρων.

Παλαιότητα. Τυχόν λανθασμένη αναγραφή του έτους κατασκευής για παλαιό κτίσμα προκαλεί έξτρα χρέωση. Σύμφωνα με το ισχύον νομοθετικό καθεστώς, για κτίρια που ανεγέρθηκαν προ του 1930 εφαρμόζεται μειωτικός συντελεστής παλαιότητας 0,8, πράγμα που σημαίνει ότι για αυτά τα ακίνητα υπάρχει έκπτωση 20% στον ΕΝΦΙΑ. Επίσης, για κτίρια με παλαιότητα άνω των 100 ετών εφαρμόζεται συντελεστής παλαιότητας 0,6, δηλαδή έκπτωση 40% στον ΕΝΦΙΑ.

Κενά ημιτελή κτίσματα. Με βάση το ισχύον καθεστώς οι φορολογούμενοι που έχουν στην κατοχή τους κενά ημιτελή κτίσματα, τα οποία δεν έχουν ακόμη ηλεκτροδοτηθεί ή ηλεκτροδοτούνται με εργοταξιακό ρεύμα, δικαιούνται έκπτωσης 60% στον ΕΝΦΙΑ που αναλογεί στα συγκεκριμένα κτίσματα. Ωστόσο, για να «κερδίσουν» την έκπτωση θα πρέπει κατά την αναγραφή των στοιχείων του συγκεκριμένου κτίσματος στον πίνακα 1 του Ε9 να συμπληρώσουν και τους ακόλουθους κωδικούς:

α) Στη στήλη 10 του πίνακα 1 θα πρέπει να έχουν αναγράψει τον κωδικό αριθμό 99, που σημαίνει «ημιτελές κτίσμα».

β) Στη στήλη 30 του πίνακα 1 την ένδειξη ΟΧΙ εάν το ημιτελές κτίσμα είναι «μη ηλεκτροδοτούμενο» ή την ένδειξη ΝΑΙ εάν το ημιτελές κτίσμα ηλεκτροδοτείται με εργοταξιακό ρεύμα. Στην περίπτωση συμπλήρωσης της ένδειξης «ΝΑΙ» στη στήλη 30, θα πρέπει να έχει αναγραφεί και ο αριθμός της εργοταξιακής παροχής ηλεκτρικού ρεύματος στη στήλη 31 του πίνακα 1

γ) Στη στήλη 32 «ειδική κατηγορία» του πίνακα 1 θα πρέπει να έχουν αναγράψει τον κωδικό 8, που σημαίνει ότι το δηλούμενο κτίσμα είναι «κενό».

Κτίσματα εντός αγροτεμαχίων. Τυχόν λάθη ή παραλείψεις στην περιγραφή και χρήση του κτίσματος που βρίσκεται μέσα σε αγροτεμάχιο διογκώνουν έως πέντε φορές το ποσό του ΕΝΦΙΑ. Και αυτό, γιατί ο νόμος προβλέπει ότι σε περίπτωση κατά την οποία μέσα σε ένα αγροτεμάχιο υφίσταται κτίσμα το οποίο χρησιμοποιείται ως κατοικία ο φόρος του αγροτεμαχίου πενταπλασιάζεται, ενώ δεν ισχύει κάτι τέτοιο σε περίπτωση που το κτίσμα δεν είναι κατοικία, αλλά γεωργικό κτίσμα ή αποθήκη ή επαγγελματική στέγη.

Σύμφωνα με τις οδηγίες της ΑΑΔΕ, αν στον πίνακα 2 του Ε9 έχει συμπληρωθεί η στήλη της συνολικής επιφάνειας κτισμάτων που βρίσκονται στο αγροτεμάχιο (η στήλη 17), αλλά δεν έχει συμπληρωθεί η κατηγορία του ακινήτου (στη στήλη 17α ή 17β ή 17γ), τότε αυτόματα θεωρείται ότι επί του αγροτεμαχίου βρίσκεται κατοικία

Τα 10 βήματα για την υποβολή του Ε9

Για αρχικές ή τροποποιητικές δηλώσεις Ε9 στην εφαρμογή «Περιουσιολόγιο» στην ψηφιακή πύλη myAADE

1. Επιλέξτε το έτος που θέλετε να υποβάλετε Ε9, και από τις διαθέσιμες ενέργειες της αρχικής σελίδας επιλέξτε δημιουργία δήλωσης Ε9 για να προβείτε στις απαραίτητες τροποποιήσεις της περιουσιακής κατάστασης.
2. Μπορείτε να εισαγάγετε/μεταβάλετε/διαγράψετε ακίνητο των πινάκων 1 (κτίσματα και οικόπεδα) και 2 (γήπεδα).
3. Εάν εισάγετε ακίνητο, συμπληρώστε όλα τα υποχρεωτικά πεδία που αφορούν τα περιγραφικά στοιχεία του ακινήτου (τετραγωνικά μέτρα, είδος εμπράγματου δικαιώματος, ποσοστό συνιδιοκτησίας κ.λπ.), και επίσης κάντε γεωγραφικό εντοπισμό του ακινήτου είτε μέσω επιλογής του νομού, δημοτικού διαμερίσματος και δρόμων οικοδομικού τετραγώνου είτε μέσω επιλογής ανοίγματος του χάρτη Αντικειμενικού Προσδιορισμού Αξίας Ακινήτων.
4. Εάν μεταβάλλετε ακίνητο, τροποποιήστε μόνο τα περιγραφικά στοιχεία για τα οποία απαιτείται τροποποίηση.
5. Από το έτος 2013 και μετά, κατά την οριστική υποβολή των δηλώσεων Ε9 ζητείται υποχρεωτικά η αναγραφή του αριθμού παροχής ρεύματος στα κτίσματα στα οποία έχετε πλήρη κυριότητα ή επικαρπία.
6. Από το έτος 2014 και μετά, ανάλογα με την αιτία εισαγωγής/μεταβολής/διαγραφής ακινήτου που θα επιλέξετε, θα πρέπει να συμπληρώσετε τα υποχρεωτικά πεδία που ζητούνται και αφορούν στοιχεία συμβολαίων (αριθμός και ημερομηνία συμβολαίου, ΑΦΜ συμβολαιογράφου), στοιχεία διαθήκης εφόσον υπάρχει (αριθμός και ημερομηνία δημοσίευσης, ημερομηνία θανάτου) κ.λπ.
7. Κατά την οριστική υποβολή δήλωσης Ε9 μπορεί να ζητηθεί η μεταβολή συγκεκριμένων ακινήτων λόγω ελλείψεων στα στοιχεία τους.
8. Οποιαδήποτε ενέργεια κάνετε, αποθηκεύεται προσωρινά.
9. Όταν ολοκληρώσετε τις μεταβολές της περιουσιακής σας κατάστασης, ελέγξτε, μέσω της προεπισκόπησης περιουσιακής κατάστασης, το πώς έχει διαμορφωθεί.
10. Επιλέξτε οριστική υποβολή της δήλωσης Ε9, και, εάν επιθυμείτε, μεταφορά της δήλωσης στο επόμενο έτος.

Εκκαθαριστικά ΕΝΦΙΑ τριών ταχυτήτων

Για 7,3 εκατ. ιδιοκτήτες ο νέος λογαριασμός του ΕΝΦΙΑ θα φθάσει στα τέλη Απριλίου, καθώς το ποσό του φόρου θα πρέπει να αρχίσει να εξοφλείται από το τέλος Μαΐου σε 10 ίσες μηνιαίες δόσεις, με την τελευταία έως τις 29 Φεβρουαρίου του 2024. Τα νέα εκκαθαριστικά θα είναι τριών ταχυτήτων:

-Οι φορολογούμενοι που δεν είχαν καμία μεταβολή στην περιουσιακή τους κατάσταση το 2022, θα πληρώσουν το ίδιο ποσό φόρου με πέρσι. Με βάση την κλίμακα, ο φόρος ανάλογα με την αξία της ακίνητης περιουσίας για όλα τα φυσικά πρόσωπα μειώνεται κατά 30% για αξία ακίνητης περιουσίας έως και 100.000 ευρώ, κατά 25% για αξία ακίνητης περιουσίας έως και 150.000 ευρώ, κατά 20% για αξία ακίνητης περιουσίας έως και 250.000 ευρώ, κατά 15% για αξία ακίνητης περιουσίας έως και 300.000 ευρώ, και κατά 10% για αξία ακίνητης περιουσίας έως 400.000 ευρώ.

-Χιλιάδες φορολογούμενοι θα κληθούν να καταβάλουν υψηλότερο φόρο για την ακίνητη περιουσία τους σε σχέση με το 2022.

Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν όσοι:
- Απέκτησαν ακίνητα με αγορά, γονική παροχή, δωρεά ή κληρονομιά.
- Απέκτησαν εμπράγματα δικαιώματα σε ακίνητα (πλήρη ή ψιλή κυριότητα, επικαρπία).
- Τακτοποίησαν αυθαίρετους χώρους. Ο ΕΝΦΙΑ θα υπολογιστεί φέτος στη μεγαλύτερη επιφάνεια των ακινήτων όπως αυτή θα δηλωθεί από τους ιδιοκτήτες ακινήτων στο Ε9 έως το τέλος Μαρτίου 2023.
- Δεν είχαν δηλώσει στο Ε9 την πραγματική εικόνα των ακινήτων τους και την εμφάνισαν με την υποβολή της δήλωσης στους δήμους.
3. Πάνω από 1 εκατ. ιδιοκτήτες ακινήτων θα λάβουν εκκαθαριστικό με μειωμένο ΕΝΦΙΑ κατά 50% ή, ακόμη, και μηδενικό, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούν τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια που προβλέπει η ισχύουσα νομοθεσία.

Ειδικότερα, ο ΕΝΦΙΑ ψαλιδίζεται στο μισό για τα νοικοκυριά που πληρούν σωρευτικά τα ακόλουθα κριτήρια:
- Το συνολικό φορολογητέο οικογενειακό εισόδημα του τελευταίου φορολογικού έτους δεν υπερβαίνει τις 9.000 ευρώ, προσαυξημένο κατά 1.000 ευρώ για τον ή τη σύζυγο ή συμβιούντα και κάθε εξαρτώμενο μέλος.
- Το σύνολο της επιφάνειας των κτισμάτων στα οποία κατέχουν δικαιώματά της ο υπόχρεος δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, ο ή η σύζυγος ή συμβιών και τα εξαρτώμενα τέκνα της οικογένειάς του, λαμβανομένων υπόψη του ποσοστού συνιδιοκτησίας και του είδους του δικαιώματος, δεν υπερβαίνει τα 150 τ.μ. και η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας δεν υπερβαίνει το ποσό των 85.000 ευρώ για τον άγαμο, των 150.000 ευρώ για τον έγγαμο και τον ή τη σύζυγό του ή συμβιούντα ή τη μονογονεϊκή οικογένεια με ένα εξαρτώμενο τέκνο, και των 200.000 ευρώ για τον έγγαμο, τον ή τη σύζυγό του ή συμβιούντα και τα εξαρτώμενα τέκνα τους ή τη μονογονεϊκή οικογένεια με δύο εξαρτώμενα τέκνα.

Δεν θα πληρώσουν ούτε ένα ευρώ ΕΝΦΙΑ τα νοικοκυριά με τρία εξαρτώμενα τέκνα και άνω, καθώς και όσοι έχουν ποσοστό αναπηρίας άνω του 80%, εφόσον:
- Το συνολικό φορολογητέο οικογενειακό εισόδημα του τελευταίου φορολογικού έτους δεν υπερβαίνει τις 12.000 ευρώ, προσαυξημένο κατά 1.000 ευρώ για τον ή τη σύζυγο ή συμβιούντα και κάθε εξαρτώμενο μέλος.
- Το σύνολο της επιφάνειας των κτισμάτων στα οποία κατέχουν δικαιώματα ο υπόχρεος δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, ο ή η σύζυγος και τα εξαρτώμενα τέκνα της οικογένειάς του, λαμβανομένου υπόψη του ποσοστού συνιδιοκτησίας και του είδους του δικαιώματος, δεν υπερβαίνει τα 150 τ.μ.