Δυναμική και σε ανοδική τροχιά η απασχόληση στο λιανεμπόριο τροφίμων

Έναν από τους πιο δυναμικούς κλάδους της οικονομίας σε σχέση με τη διατήρηση και την αύξηση της απασχόλησης στην Ελλάδα την περίοδο του 2010-2022 αποτελεί το λιανεμπόριο τροφίμων στην Ελλάδα, σύμφωνα με ανάλυση του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ).

Ειδικότερα, από την επεξεργασία των στοιχείων απασχόλησης που παρέχει σε τριμηνιαία βάση η ΕΛ.ΣΤΑΤ. προκύπτει ότι την περίοδο 2000-2022 το λιανεμπόριο τροφίμων παρουσιάζει αύξηση της απασχόλησης κατά 60%, σε αντίθεση με το υπόλοιπο λιανικό εμπόριο το οποίο παρουσιάζει μείωση κατά 11%. Πρακτικά το λιανεμπόριο τροφίμων το 2022 απασχολεί σχεδόν 75 χιλ. περισσότερους εργαζόμενους σε σχέση με το 2000 ξεπερνώντας τις 217 χιλ. άμεσα απασχολούμενους.

Συγκεκριμένα από το 2020 και μετά καταγράφεται σημαντική επίδραση της πανδημίας. Το λιανεμπόριο τροφίμων αύξησε την 3τία αυτή την απασχόληση του κατά 7,6% σε σχέση με το 2019, δηλαδή κατά περίπου 15 χιλ. εργαζομένους.

Η τάση αυτή ήταν αντίστροφη με το λοιπό λιανικό εμπόριο παρουσιάζοντας μειωτική τάση την ίδια περίοδο κατά 4,0% σε σχέση με το 2019. Εξαιτίας της αύξησης που παρουσιάζει την τελευταία 6ετία το λιανεμπόριο τροφίμων και της ταυτόχρονης μείωσης των άλλων εμπορικών κλάδων, πλέον η απασχόληση του λιανεμπορίου τροφίμων αντιπροσωπεύει πάνω από το 30% συνολικά του λιανικού και χονδρικού εμπορίου, έχοντας σημαντικά μεγαλύτερες πωλήσεις μάλιστα από το λοιπό λιανεμπόριο. Σημειώνεται ότι το λιανεμπόριο τροφίμων το 2022 αντιπροσωπεύει πάνω από το 5% στην συνολικής απασχόλησης στην Ελλάδα, ξεπερνώντας κλάδους όπως είναι οι Κατασκευές, οι Τράπεζες, οι Μεταφορές και η Υγεία.

Τα «κλειδιά» της αύξησης

Η αύξηση αυτή της απασχόλησης στο λιανεμπόριο τροφίμων είναι αποτέλεσμα αρκετών παραγόντων:

-Σε σχέση με τα ποιοτικά στοιχεία της απασχόλησης στον κλάδο των σούπερ μάρκετ, επισημαίνεται ότι οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ προσφέρουν εργασία σε ομάδες του πληθυσμού που πλήττονται περισσότερο από την ανεργία και αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες δυσκολίες στην εύρεση εργασίας, όπως οι νέοι, οι ανειδίκευτοι εργάτες και οι γυναίκες. Επίσης, πρέπει να σημειωθεί η συμβολή του κλάδου στην αντιμετώπιση της ανεργίας στην επαρχία, εφόσον τα δίκτυα πωλήσεων των αλυσίδων δεν περιορίζονται στα αστικά κέντρα ή τις βιομηχανικές περιοχές της χώρας, αλλά καλύπτουν όλη την επικράτεια. Στο προσωπικό των αλυσίδων σούπερ μάρκετ υπερτερούν οι γυναίκες σε ποσοστά 65%-70%, ενώ περισσότερο από τα 2/3 των καταστημάτων των αλυσίδων δραστηριοποιούνται εκτός των μεγάλων αστικών κέντρων της χώρας.

-Οι μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ μισθολογικά κατά κανόνα παρέχουν καλύτερες παροχές με μισθούς υψηλότερους από τον κατώτατο μισθό που ορίζει η πολιτεία, ενώ παρέχουν και μεγαλύτερη ασφάλεια σε σχέση με άλλους κλάδους σε σχέση με το μέλλον και τη διατήρηση της εργασίας.

-Ο κλάδος των σουπερμάρκετ ήταν μαζί με τον τραπεζικό κλάδο, οι πρώτοι κλάδοι που εφαρμόστηκε η κάρτα εργασίας, η οποία διασφαλίζει τη σχέση ανάμεσα στον εργαζόμενο και τον εργοδότη σε σχέση με τα ωράρια εργασίας.

-Ένα σημαντικό μέρος του προσωπικού των καταστημάτων εντάσσεται στις ευπαθείς ομάδες και με την εμφάνιση της πανδημίας και για την προστασία του μπήκε σε αναστολή εργασίας και επομένως προσλήφθηκε νέο προσωπικό για την αντικατάσταση του. Το προσωπικό αυτό στην πλειοψηφία του διατηρήθηκε.

-Η αξιοποίηση νέων καναλιών πώλησης όπως π.χ. τα ηλεκτρονικά σουπερμάρκετ, οι τηλεφωνικές παραγγελίες, δημιούργησαν την ανάγκη για επιπλέον προσωπικό για τη διαχείριση, εκτέλεση και παράδοση των παραγγελιών.

Προσλήψεις

Οι παραπάνω εξελίξεις προκαλούν αλυσίδα προσλήψεων καθώς απαιτούν νέες επιπλέον επενδύσεις στην οργάνωση, μηχανογράφηση και συντήρηση του δικτύου, προκειμένου να αυξηθεί η παραγωγικότητα των επιχειρήσεων, οι οποίες με τη σειρά τους προκαλούν νέες ανάγκες σε υψηλών προσόντων προσωπικού

Άλλωστε, τα στοιχεία από τις επαναλαμβανόμενες έρευνες καταναλωτών του ΙΕΛΚΑ δείχνουν ότι το ευρύτερο κοινό αξιολογεί ιδιαίτερα υψηλά τον ρόλο του προσωπικού των σουπερμάρκετ. Τα στοιχεία της ετήσιας πανελλήνιας έρευνας του ΙΕΛΚΑ με δείγμα 2.000 καταναλωτές από όλη την Ελλάδα, η οποία πραγματοποιήθηκε την περίοδο Δεκέμβριος 2022-Ιανουάριος 2023 επιβεβαιώνουν αυτή την τάση.

Μάλιστα, το 90% του κοινού σταθερά αξιολογεί θετικά τον ρόλο του προσωπικού των σουπερμάρκετ στην παροχή βοήθειας και εξυπηρέτησης κατά τη διάρκεια των αγορών τους, ενώ σε ποσοστό της τάξης του 80% το κοινό διατηρεί προσωπική επαφή με το προσωπικά στα σερβιριζόμενα τμήματα του σουπερμάρκετ (κρεοπωλείο, τυριά, αλλαντικά κλπ). Τα στοιχεία αυτά αναβαθμίζουν την παρεχόμενη υπηρεσία στο κατάστημα, αλλά παράλληλα δείχνουν ότι τα καταστήματα του λιανεμπορίου τροφίμων, λόγω και της υψηλής συχνότητας των αγορών αποτελούν και κοινωνικό δεσμό για τις τοπικές κοινωνίες.