Τέως βασιλιάς Κωνσταντίνος: Το χρυσό Ολυμπιακό μετάλλιο στη Ρώμη και οι γάμοι του

Αναδημοσίευση από τη «Βραδυνή της Κυριακής»

Η προσωπικότητα του τελευταίου βασιλιά της Ελλάδας διαμορφώθηκε σε μία περίοδο μεγάλων και έντονων παθών. Ήταν η περίοδος του αποκαλουμένου Ψυχρού Πολέμου.

Παράλληλα, μεγάλωσε ακούγοντας μέσα στο σπίτι του τις δήθεν δολοπλοκίες όλων για να βλάψουν τη δυναστεία και το Στέμμα. Είναι χαρακτηριστική η περιγραφή συμμαθητή του στα Ανάβρυτα, που όταν ο καθηγητής της Ιστορίας ανέφερε τον Ελευθέριο Βενιζέλο ο μαθητής Κωνσταντίνος σηκώθηκε από το θρανίο του και φώναξε προς τον εμβρόντητο δάσκαλο: «Σας απαγορεύω να αναφέρετε ξανά αυτό το όνομα μέσα στην τάξη»! Ήταν ένα από τα πολλά περιστατικά που αναδείκνυαν έναν αυθόρμητο και επιπόλαιο χαρακτήρα, που ναι μεν στα «μικρά» ήταν ευχάριστος, όμως στα «μεγάλα και σοβαρά» αποδείχθηκε αργότερα, επικίνδυνος…

Η ζωή του μέχρι την ορκωμοσία

Ο Κωνσταντίνος Β’ γεννήθηκε στην έπαυλη του Παλαιού Ψυχικού, στην οδό Διαμαντίδου, στις 2 Ιουνίου 1940. Η βίλα που ανήκε στο ελληνικό Δημόσιο είχε παραχωρηθεί στο τότε διαδοχικό ζεύγος Παύλου και Φρειδερίκης και εκεί γεννήθηκε το 1938 και η σημερινή βασιλομήτωρ Σοφία της Ισπανίας. Λόγω του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και της φυγής όλης της βασιλικής οικογένειας στο εξωτερικό, ο Κωνσταντίνος επανήλθε στην Αθήνα το 1946. Τον Απρίλιο του 1947 πέθανε αιφνιδίως ο βασιλιάς Γεώργιος Β’ και στο Θρόνο ανέβηκε ο αδελφός του και πατέρας του Κωνσταντίνου, Παύλος. Βασίλεψε έως τον πρόωρο θάνατό του, το 1964. Από το 1946 έως το 1964, ο Κωνσταντίνος γαλουχείται μέσα σε ένα αρρωστημένα –αν όχι και αδικαιολόγητο– αντικομμουνιστικό κλίμα, το οποίο θα τον καθορίσει. Στο απόγειο εκείνης της υστερίας, του απονεμήθηκε ο τίτλος του Δούκα της Σπάρτης! Ήταν τα «πέτρινα» μετεμφυλιακά χρόνια, όπου οι νικητές, μαζί και το Στέμμα, κέρδισαν τον πόλεμο, αλλά έχασαν την ψυχή του ελληνικού λαού εξαιτίας του πογκρόμ διώξεων που πέραν των πολιτικών κινήτρων είχαν ως επί το πλείστον προσωπικές διενέξεις και αντιδικίες.

Ο Κωνσταντίνος αφού αποφοίτησε από τη Σχολή Αναβρύτων στα 18 του, «φοίτησε» το 1958 και στις τρεις παραγωγικές σχολές των Ενόπλων Δυνάμεων (Ευελπίδων, Δοκίμων και Ικάρων), όπου έλαβε, δυστυχώς, μία επιφανειακή στρατιωτική εκπαίδευση και μόρφωση. Έλαβε μαθήματα Συνταγματικού Δικαίου και Φιλοσοφίας στο σπίτι του από τους τότε καθηγητές Πανεπιστημίου και ακαδημαϊκούς, Κωνσταντίνο Τσάτσο (μετέπειτα Πρόεδρο Δημοκρατίας) και Ιωάννη Θεοδωρακόπουλο. Το 1960, στα 20 του, ύστερα από εντυπωσιακή και πείσμονα προετοιμασία κέρδισε μαζί με τους συναθλητές του, Οδυσσέα Εσκιτζόγλου και Γιώργο Ζαΐμη το χρυσό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς της Ρώμης, στην κατηγορία «ντράγκον» με το σκάφος «Νηρεύς». Μέχρι σήμερα, το ιστορικό σκάφος βρίσκεται στις εγκαταστάσεις του παλιού Βασιλικού Ναυτικού Ομίλου Ελλάδος (ΒΝΟΕ) και νυν Ναυτικού Ομίλου. Υπήρξε εκείνη η στιγμή που πραγματικά κέρδισε μεγάλα ποσοστά συμπάθειας στην κοινή γνώμη.

Την Παρασκευή 18 Σεπτεμβρίου 1964, λίγους μήνες μετά την ορκωμοσία του ως βασιλιάς των Ελλήνων, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι κατέκλυσαν τους κεντρικούς δρόμους της Αθήνας για να παρακολουθήσουν τον λαμπερό γάμο του πιο νέου βασιλικού ζεύγους στον κόσμο: του 24χρονου Κωνσταντίνου και της 18χρονης Άννας-Μαρίας. Η πομπή των νεόνυμφων στους δρόμους της Αθήνας με τις βασιλικές άμαξες και τις ίλες του βασιλικού ιππικού έχει μείνει ιστορική. Μετά τους Ολυμπιακούς του 1960 ήταν η δεύτερη και τελευταία αναλαμπή του βασιλιά Κωνσταντίνου και του βασιλικού θεσμού. Ύστερα ακολουθείται μία ταχύρρυθμη πτωτική πορεία με παρεμβάσεις, κινήματα και εξορίες. Το γνωστό μοτίβο που ακολούθησε όλα αυτά τα χρόνια τη δυναστεία των Γκλύξμπουργκ.

Το «πραξικόπημα» στην Εκκλησία

Μία από τις ελάχιστα γνωστές εξωθεσμικές παρεμβάσεις του Κωνσταντίνου Β’ υπήρξε η ανοίκεια εξώθηση σε παραίτηση του γέροντος Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος, Χρυσοστόμου Χατζησταύρου. Το Στέμμα ήθελε από το 1964 να τον εκδιώξει οδηγώντας τον σε οικειοθελή αποχώρηση. Μάλιστα, τη βραδιά της ορκωμοσίας του νέου βασιλιά τον Μάρτιο του 1964, ο 24χρονος Κωνσταντίνος, κρατώντας την στραταρχική ράβδο προς έκπληξη όλων των παρισταμένων που δεν άρμοζε με το νεαρό και την απειρία της ηλικίας του, διέκοψε το λόγο του συγκινημένου Αρχιεπισκόπου, προτρέποντάς τον να συντομεύει!

Η κατάλληλη ευκαιρία δόθηκε το 1967 και ο Κωνσταντίνος εκμεταλλεύτηκε την παρουσία των χουντικών για να δράσει. Συγκεκριμένα, τη Μεγάλη Παρασκευή, 28 Απριλίου 1967, μία μόλις εβδομάδα μετά την κήρυξη της δικτατορίας, κατά την περιφορά του Επιταφίου ο Χρυσόστομος εξαναγκάστηκε (!) να επιβιβαστεί σε αυτοκίνητο που τον μετέφερε στο σπίτι του. Λίγο αργότερα, άτομα που ισχυρίστηκαν ότι είναι γιατροί, συνοδευόμενα από νοσοκόμες και αστυνομικούς, τον επισκέφτηκαν και του ζήτησαν να ετοιμαστεί για εισαγωγή στο νοσοκομείο. Παρά τη σθεναρή άρνησή του και τη διαβεβαίωση του προσωπικού του γιατρού, Δημητρίου Καπνιά, ότι δεν είχε πρόβλημα υγείας, οι αυτόκλητοι επισκέπτες αρνήθηκαν να αποχωρήσουν χωρίς τον Χρυσόστομο, μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες του Σαββάτου, οπότε τον ανάγκασαν να τους ακολουθήσει στον «Ερυθρό Σταυρό». Ωστόσο, και παρά τις πιέσεις, ο Χρυσόστομος αρνήθηκε να παραιτηθεί και εξαναγκάστηκε να παραμείνει στο νοσοκομείο για περισσότερο από ένα μήνα, χωρίς να είναι ασθενής. Στις 6 Μαΐου, αξιωματούχος των Ανακτόρων τού παρέδωσε δύο παραλλαγές επιστολής παραίτησης για να διαλέξει ποια θα υπογράψει. Σε επιστολή του προς τον τότε βασιλιά, ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος δήλωνε την πλήρη άρνησή του να παραιτηθεί, «…αρνούμαι διαρρήδην να γίνω παραβάτης θείων προσταγμάτων διότι θα είμαι ρίψασπις και προδότης και επίορκος, και υπό τοιαύτας συνθήκας δε θα θελήσω ποτέ [...] να καλύψω εξ αισχύνης το πρόσωπό μου. Αν η Εκκλησία και η Πολιτεία θελήσει ούτως ή άλλως, είτε κανονικώς είτε νομίμως, να επιβάλει μίαν λύσιν, αντίθετον προς τας πεποιθήσεις μου, εγώ ου δύναμαι εμποδίσαι αυτήν και θα έχω να δικαιολογηθώ ενώπιον του δικαίου Κριτού ότι βία και δυναστεία υπέκυψα, αλλά και μετά διαμαρτυριών ενώπιον Θεού και ανθρώπων». Παρά ταύτα, η αντικανονική απομάκρυνση έγινε με τη μεθόδευση του Κωνσταντίνου και των δικτατορικών Αρχών.

Μετά τη δίωξη και αντικανονική απομάκρυνση του νόμιμου Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου Β' με αναγκαστικό νόμο, επιλέχθηκε ο Ιερώνυμος Κοτσώνης, που ήταν αρχιμανδρίτης των Ανακτόρων, ως ένας από τους τρεις υποψηφίους που πρότεινε η χουντική αριστίνδην Ιερά Σύνοδος στον Κωνσταντίνο. Ο Κωνσταντίνος επέλεξε τον Ιερώνυμο Κοτσώνη και η προδιαγεγραμμένη «εκλογή» του έγινε στις 13 Μαΐου 1967 υπό την εποπτεία του ίδιου του ισχυρού άνδρα του καθεστώτος Γεωργίου Παπαδοπούλου και του Στυλιανού Παττακού, και την επόμενη μέρα χειροτονήθηκε μητροπολίτης. Ενδεικτικό της αντικανονικότητας της κατάστασης είναι το γεγονός πως η χειροτονία του Ιερώνυμου έγινε στις 4 Μαΐου 1967, χωρίς να έχει παραιτηθεί ο κανονικός Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Β’, του οποίου η εξαναγκασμένη παραίτηση έφερε τελικά ημερομηνία 11 Μαΐου 1967! Η ανάρρηση του Ιερώνυμου Κοτσώνη στον αρχιεπισκοπικό θρόνο αποτελεί την πρώτη και κυριότερη φάση του πραξικοπήματος στην Εκκλησία της Ελλάδος, στο οποίο συνέβαλε ο Κωνσταντίνος.

Υπήρξε καλός οικογενειάρχης

Αν η πολιτεία του ως βασιλιάς υπήρξε άκρως προβληματική, ο Κωνσταντίνος ως οικογενειάρχης υπήρξε άριστος. Μαζί με την απλών τόνων σύζυγό του δημιούργησαν μία πολυμελή οικογένεια, που ακόμα και μέχρι σήμερα συνδέουν ισχυροί δεσμοί αγάπης. Ο Κωνσταντίνος είχε πέντε παιδιά: Την πρωτότοκη Αλεξία, που γεννήθηκε το 1965 στα Ιουλιανά της Αποστασίας και παντρεύτηκε τον Ισπανό αρχιτέκτονα Κάρλος Μοντάνα Κιντάνα. Τον δευτερότοκο αλλά πρωτότοκο και για ένα διάστημα επίδοξο διάδοχο, Παύλο, που γεννήθηκε τον Μάιο του 1967. Νυμφεύθηκε την Αμερικανίδα Μαρί-Σαντάλ Μίλερ. Τον Νικόλαο, που γεννήθηκε στη Ρώμη το 1969 και νυμφεύθηκε την Τατιάνα Μπλάτνικ. Και ακολούθησαν τα δύο στερνοπαίδια, Θεοδώρα (1983) και Φίλιππος (1986). Η μεν Θεοδώρα έχει συνάψει σχέση με τον Ινδό Ματ Κουμάρ, ο δε Φίλιππος νυμφεύτηκε την κόρη του επιχειρηματία των lear jets, Νίνα Φλορ. Ο Κωνσταντίνος είχε εννέα εγγόνια, τέσσερα από την κόρη του Αλεξία Κιντάνες, και πέντε από τον γιο του Παύλο Γκλύξμπουργκ. Κανένα από τα παιδιά του δεν παντρεύτηκε Έλληνα ή Ελληνίδα…

Εν ζωή βρίσκονται οι αδελφές του Σοφία και Ειρήνη, δύο ευγενέστατες πριγκίπισσες που και αυτές αγάπησαν και σεβάστηκαν τον έκπτωτο βασιλιά. Όσοι συναναστράφηκαν την πρώην βασιλική οικογένεια μπορούν να πιστοποιήσουν αυτή τη σχέση σεβασμού και υπακοής. Για αυτές ο Κωνσταντίνος υπήρξε πάντα «ο Βασιλεύς» (ακόμα και για τη Σοφία…), και πάντα του απέδιδαν τα πρωτεία, ανεξάρτητα από το τι έφερνε η ζωή. Στενοί φίλοι της πρώην βασιλικής οικογένειας μαρτυρούν πως μέχρι το τέλος της ζωής του ο Κωνσταντίνος είχε μία «αρρωστημένη» αγάπη για τους γονείς του Παύλο και Φρειδερίκη, σε σημείο που οποιαδήποτε συζήτηση μαζί του, ακόμα και στα τελευταία του χρόνια, να δημιουργεί στο συνομιλητή την εντύπωση πως έχουν πεθάνει μόλις προ εβδομάδος…

Το όνομα Γλύξμπουργκ

Η άρνηση του Κωνσταντίνου να αποδεχθεί ως επίθετό του το δυναστικό όνομα Γκλύξμπουργκ υπήρξε παροιμιώδης. Είχε φθάσει σε τέτοιο σημείο που ισχυριζόταν ότι η οικογένειά του δεν έχει επίθετο! Βεβαίως, πίσω από αυτή την άκαμπτη στάση ελλόχευε ο φόβος για την ταυτοποίηση της ξενικής καταγωγής της πρώην βασιλικής οικογένειας. Όπου, πλέον, είναι ζήτημα ιστορικό και λογικής η απόδειξη της ξενικής καταγωγής και όχι ενός ονόματος.

Η «ΒτΚ» παρουσιάζει σήμερα το πιστοποιητικό θανάτου της βασίλισσας Ελισάβετ, όπου αναδεικνύεται με τον πλέον περίτρανο τρόπο πως οι δυναστείες που αποκτούν τοπικά - εθνικά ερείσματα δεν φοβούνται τον ίδιο τους τον εαυτό. Χαρακτηριστικά το πιστοποιητικό θανάτου αναφέρει ονοματεπώνυμο Ελισάβετ Γουίνδσορ και ως επάγγελμα («occupation») βασίλισσα! Και οι Γουίνδσορ αποφάσισαν να υιοθετήσουν το επίθετο αυτό αρκετά πρόσφατα, προκειμένου να απαλλαγούν από τις κατηγορίες για τη γερμανική τους καταγωγή! Εκεί αφομοιώθηκαν από τη χώρα τους, αγγλοποιήθηκαν και δεν υπάρχει κάποιο πρόβλημα.