Επιχείρηση αποκατάστασης των ελληνολιβυκών σχέσεων

Αναδημοσίευση από τη «Βραδυνή της Κυριακής»

Έντονη κινητικότητα επικρατεί σε κλιμάκια της ελληνικής διπλωματίας και στο Γραφείο του πρωθυπουργού στο Μέγαρο Μαξίμου, στην κατεύθυνση της εξεύρεσης λύσης στο μέτωπο που άνοιξε η χώρα μας με τη Λιβύη. Όλα κινούνται γύρω από άκρα μυστικότητα και οι πληροφορίες βγαίνουν με το σταγονόμετρο, αλλά, σύμφωνα με πηγές εκτός Μαξίμου, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης σχεδιάζει την ανάληψη πρωτοβουλίας με την αποστολή ειδικού διαπραγματευτή, προκειμένου να κλείσουν τα μέτωπα που έχουν ανοίξει, και σε πρώτη φάση να επανέλθουν οι σχέσεις των δύο χωρών σε μία κανονικότητα.

Το επεισόδιο του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια με τη Λίβυα ομόλογό του στο αεροδρόμιο της Τρίπολης, σύμφωνα με κυβερνητικά στελέχη, απομάκρυνε την υπηρεσιακή κυβέρνηση της Λιβύης ακόμη περισσότερο από την Ελλάδα. Πρώτιστος στόχος της ελληνικής διπλωματίας είναι η ακύρωση του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου, αναφέρει κορυφαία πηγή του υπουργείου Εξωτερικών, και σε αυτό το μήκος κύματος θα κινηθεί η πρωτοβουλία του κ. Μητσοτάκη. Ήδη ο διαπραγματευτής που αναμένεται να αναλάβει το βάρος της διαπραγμάτευσης με τους Λίβυους αξιωματούχους έχει βρεθεί, και ο κ. Μητσοτάκης εκτιμά πολύ την εμπειρία και την ικανότητά του, που δοκιμάστηκαν με μεγάλη επιτυχία στο παρελθόν σε δύσκολες αποστολές.

Ο στόχος της αποστολής θα είναι πρώτα η εξομάλυνση των ελληνολιβυκών σχέσεων με τη συνδρομή και των ΗΠΑ, και στη συνέχεια η προσέγγιση και διαπραγμάτευση για την αλλαγή των δεδομένων στις σχέσεις μεταξύ Ελλάδας, Λιβύης και Τουρκίας.

Τελευταίο βήμα της αποστολής αυτής θα είναι η διαπραγμάτευση μεταξύ των δυο κυβερνήσεων για τις θαλάσσιες ζώνες, αλλά για να φτάσουμε εκεί, πρέπει να προηγηθεί η εξομάλυνση και η πλήρης αποκατάσταση των σχέσεων. Και όπως επισημαίνει σε συνομιλητές του ένας κορυφαίος διαπραγματευτής που συμμετείχε στην επιστροφή των Ελλήνων ναυτικών από το Ιράν, είναι μία διαδικασία που θα πάρει χρόνο, γιατί δεν υπάρχουν οι δυνατότητες για να κάνει κανείς θαύματα.

Μετά την εκδήλωση του έντονου ενδιαφέροντος των Ηνωμένων Πολιτειών για τη Λιβύη, και την εμπλοκή πολλών «παικτών» στο παιχνίδι, η κυβέρνηση βλέπει ότι οι εξελίξεις στη χώρα αυτή είναι καταιγιστικές και ο κίνδυνος να την ξεπεράσουν, πραγματικός.

Πληροφορίες της «ΒτΚ» αναφέρουν ότι οι ΗΠΑ συμβούλευσαν την ελληνική κυβέρνηση να αλλάξει στάση και να επιχειρήσει προσέγγιση όλων των δυνάμεων που απαρτίζουν το πολιτικό σύστημα της Λιβύης, ώστε να υπάρξει αντίβαρο στην επιρροή που ασκούν η Ρωσία και η Τουρκία.

Κατά τις ίδιες πληροφορίες, οι ΗΠΑ αποφάσισαν την ενεργό εμπλοκή τους στη Λιβύη, μετά τις πληροφορίες των υπηρεσιών τους που ανέφεραν ότι η ρωσική μισθοφορική δύναμη Βάγκνερ, που αποτελεί τον στρατιωτικό βραχίονα της εξωτερικής πολιτικής της Μόσχας, ισχυροποιήθηκε πολύ, και αποτελεί έναν πολύ σημαντικό παράγοντα που διαμορφώνει εξελίξεις στην περιοχή.

Η Τουρκία και η Ρωσία έχουν αποκτήσει ισχυρά ερείσματα στη χώρα, και πρόσφατα ο Τζο Μπάιντεν έστειλε τον αρχηγό της CIA Γουίλιαμ Μπερνς, ο οποίος συνάντησε όλες τις αντιμαχόμενες πλευρές, έφερε σε επαφή τον Χαφτάρ με τον πρωθυπουργό Ντμπέιμπα (του οποίου η θητεία έχει λήξει, αλλά αρνείται να παραδώσει στον Μπασάνγκα), και δημιούργησε νέα δεδομένα στη σκακιέρα.

Να σημειωθεί ότι ο αρχηγός της CIA ήταν ο ανώτερος Αμερικανός αξιωματούχος που επισκέφθηκε την περιοχή, δείγμα της σημασίας που δίνει, πλέον, η Ουάσινγκτον στα όσα συμβαίνουν στη Λιβύη.

Σύμφωνα με πηγή της «ΒτΚ», «η Βάγκνερ αποτελεί μεγάλη απειλή για τα αμερικανικά συμφέροντα, τόσο στη Λιβύη όσο και στη Μέση Ανατολή, ενώ εσχάτως δραστηριοποιείται έντονα και στη Σερβία». Κάτι που θορύβησε την Ουάσινγκτον και ανέλαβε πρωτοβουλία ώστε να επανακάμψει στην περιοχή, να περιορίσει την επιρροή κυρίως της Ρωσίας και δευτερευόντως της Τουρκίας, και να διεκδικήσει μερίδιο στα πλούσια κοιτάσματα.

Ο Χαλίφα Χαφτάρ για την ώρα συμπλέει με τις ελληνικές θέσεις, αλλά στο Μαξίμου είναι βέβαιοι ότι αυτό θα συμβαίνει όσο εξυπηρετούνται τα συμφέροντά του. Και η παρέμβαση των ΗΠΑ δημιουργεί νέα δεδομένα, και ενδεχομένως να αλλάξει του κανόνες του παιχνιδιού.

Συνεχίζει τις επισκέψεις στην Αφρική ο Δένδιας

H υποψηφιότητα της χώρας μας για τη θέση του μη μονίμου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας (Σ.Α.) του ΟΗΕ για την περίοδο 2025-26 και η σχετική ψηφοφορία το 2024, έχουν οδηγήσει τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια σε έναν αγώνα δρόμου για να καλύψει ένα μεγάλο κενό που υπάρχει στην ελληνική εξωτερική πολιτική όσον αφορά στην Αφρική, και ειδικά την Υποσαχάρια Αφρική. Ο σημαντικός ρόλος των 54 αφρικανικών χωρών στους διεθνείς Οργανισμούς και η «παρθένα» αγορά τους για τα ελληνικά συμφέροντα, αλλά κυρίως η αυξανόμενη παρουσία της Τουρκίας στην περιοχή, προκάλεσαν την έβδομη επίσκεψη στην Υποσαχάρια Αφρική, σε Ν. Αφρική και Μοζαμβίκη (σε κάποιες χώρες πρώτη φορά πήγε Έλληνας υπουργός Εξωτερικών).

Πηγές του υπουργείου Εξωτερικών αναφέρουν ότι ένας από τους στόχους των επισκέψεων στην Αφρική είναι η προώθηση των ελληνικών θέσεων σχετικά με τις προκλήσεις της Τουρκίας στο Αιγαίο, μια και οι περισσότερες χώρες της Αφρικής που διαθέτουν πρόσβαση στη θάλασσα είναι συμβαλλόμενα μέρη της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας. Η εκλογή στο Σ.Α. είναι προγραμματισμένη για τον Ιούνιο του 2024, και από την Ευρώπη μέχρι στιγμής η άλλη υποψήφια χώρα είναι η Δανία, κάτι που, προς το παρόν, δεν δημιουργεί πρόβλημα, καθώς η Ευρώπη εκπροσωπείται από δύο χώρες.

Όμως, το μεγάλο στοίχημα είναι η συγκέντρωση μίας ισχυρής πλειοψηφίας μεταξύ των 193 χωρών-μελών του ΟΗΕ, και ήδη υπάρχει δέσμευση, και σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα γραπτή, από 114 χώρες. Μέχρι τις εκλογές θα συνεχιστεί ο μαραθώνιος των ταξιδιών του Νίκου Δένδια, ο οποίος, όπως λέει σε συνομιλητές του, επιθυμεί να έχει συμπληρωθεί ένας ακόμη μεγαλύτερος αριθμός κρατών, αυτή τη φορά από τη Λατ. Αμερική, την Κεντρική Ασία αλλά και την περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού, πριν ολοκληρώσει τη θητεία του.

Μία θητεία η οποία –μαζί με αυτήν του υπουργού Άμυνας– μπορεί να παραταθεί μεταξύ των δύο εκλογών εάν συμφωνήσουν τα κόμματα, εξαιτίας της κρίσης με την Τουρκία.