Νέα κυβέρνηση στην Τουρκία, ίδια μυαλά στην ηγεσία

Αναδημοσίευση από τη «Βραδυνή της Κυριακής»

«Κυβέρνηση της τελικής ευθείας» χαρακτήρισε την τοποθέτηση από τον Ταγίπ Ερντογάν των προβεβλημένων στελεχών σε κρίσιμα πόστα, ένας εκ των πλέον έμπειρων διπλωματών του υπ. Εξ., ο οποίος θεωρεί πως ο στόχος είναι αφενός μεν η μεγέθυνση της ισχύος της Τουρκίας και η ανάδειξή της ως περιφερειακής δύναμης, αφετέρου δε η οριστική επίλυση των «ελληνοτουρκικών διαφορών».

Πηγές της «ΒτΚ» από την Άγκυρα που έχουν σχέση με το ΑΚΡ, τονίζουν ότι ο Ταγίπ Ερντογάν τοποθέτησε κατά πρώτον τους Φιντάν και Καλίν και κατά δεύτερο τον Γκιουλέρ στο υπ. Εξ., την ΜΙΤ και το υπουργείο Άμυνας αντίστοιχα, γιατί εκτίμησε την αποτελεσματικότητά τους και την αφοσίωσή τους.

Με αυτή τη σειρά, όπως επισημαίνουν οι ίδιες πηγές, τονίζοντας όμως ότι το δεύτερο χαρακτηριστικό ήταν εξίσου αναγκαίο με το πρώτο. Και πράγματι, εάν δει κανείς την πορεία των δύο πρώτων θα αντιληφθεί ότι η αποτελεσματικότητα ήταν το σήμα-κατατεθέν τους.

Ο (κουρδικής καταγωγής) Φιντάν έθεσε υπό έλεγχο εξ αρχής το πραξικόπημα του 2016, και έχει αναμιχθεί με επιτυχία σε πολλές διεθνείς διεργασίες, ενώ ο Καλίν είναι ο άνθρωπος των ειδικών αποστολών και εκτελεί κατά γράμμα κάθε οδηγία του Τούρκου προέδρου.

Αυτό είναι και το συμπέρασμα παραγόντων των ελληνικών μυστικών υπηρεσιών, καθώς και της πρεσβείας μας στην Άγκυρα, η οποία έχει ενημερώσει διεξοδικά το υπ. Εξ.

Ο πρόεδρος της Ν.Δ. Κυριάκος Μητσοτάκης ενημερώνεται καθημερινά για τις εξελίξεις στην Άγκυρα, και αναμένεται μετά τις εκλογές του Ιουνίου να συναντηθεί με τον Ταγίπ Ερντογάν στην ερχόμενη Σύνοδο του ΝΑΤΟ.

Η συνάντηση φέρεται να έχει ήδη συμφωνηθεί, υπό τον όρο ότι θα είναι καθαρά ανεπίσημη, με στόχο να διερευνηθούν τα περιθώρια για να τεθεί ένα εκατέρωθεν αποδεκτό πλαίσιο συζήτησης.

Ήδη, σύμφωνα με πληροφορίες μας, το διπλωματικό επιτελείο του κ. Μητσοτάκη (αφού πλέον θεωρείται βέβαιο ότι θα κερδίσει με ισχυρή αυτοδυναμία τις εκλογές) έχει ετοιμάσει έναν άτυπο «οδικό χάρτη» στον οποίο περιγράφονται συνοπτικά τα βήματα που μπορεί να κάνει η Ελλάδα, οι δυσκολίες που θα αντιμετωπίσουν στην εγχώρια κοινή γνώμη, τα ανταλλάγματα που θα απαιτήσει η χώρα μας, και τις δεσμευτικές εγγυήσεις που θα ζητήσει από τη διεθνή κοινότητα προκειμένου να καταλήξουμε κάποια στιγμή σε μία συμφωνία με την Τουρκία, η οποία, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, δεν θα είναι απαραίτητα «συμφωνία-πακέτο», αλλά τμηματική.

Όπως εξηγούν διπλωμάτες, «αυτό σημαίνει πως πιθανόν να μπουν στο τραπέζι σχεδόν όλα τα ζητήματα και θα γίνει προσπάθεια να βρεθούν ρυθμίσεις, αλλά θα διατηρηθεί παράλληλα μία ευελιξία προκειμένου να δημιουργηθεί δυναμική “επίλυσης προβλημάτων” με επιμέρους συμφωνίες».

Ένα πρόβλημα τη φορά, όπως λένε παλαιοί και εμπειρότατοι διαπραγματευτές, οι οποίοι θεωρούν πως είναι εφικτή η διαμόρφωση κλίματος στην κοινή γνώμη, ώστε να αποδεχθεί παραχωρήσεις που άλλοτε ήταν ανήκουστες, στο όνομα μίας ειρηνικής συνύπαρξης στο διηνεκές, με τα οικονομικά οφέλη που θα συνοδεύουν μία τέτοια εξέλιξη.

Οι πληροφορίες είναι ελάχιστες για το τι αναμένεται να δούμε στα Ελληνοτουρκικά, αλλά όλοι συμφωνούν ότι υπάρχει ισχυρή πίεση από Ουάσινγκτον Βερολίνο και Βρυξέλλες να βρεθεί λύση.

Πηγές από τις Βρυξέλλες πάντως, κάνουν λόγο για προτροπή μίας συμφωνίας «αμοιβαία επωφελούς, με το βλέμμα στον τελικό στόχο».

Το τι θα περιέχει αυτή η συμφωνία είναι άγνωστο ακόμη, αλλά υπάρχουν ήδη οι ενδείξεις.

Η Τουρκία δεν πρόκειται να αποστεί του στόχου της, να αποστρατιωτικοποιηθούν τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, με μία ανάλογη κίνηση απόσυρσης της Στρατιάς του Αιγαίου στην Ανατολία.

Εάν εξασφαλιστούν οι δικλίδες ασφαλείας από τη Δύση, αυτό μπορεί να προχωρήσει, λένε έμπειροι διπλωμάτες. Το υπ. Εξ. από την πλευρά του, έχει βάλει στο «μικροσκόπιο» τη νέα κυβέρνηση της Τουρκίας, και στελέχη του θεωρούν ότι ο κ. Ερντογάν ξεκαθάρισε ένα μέρος του τοπίου στο εσωτερικό της χώρας του, στέλνοντας στον «πάγκο» στελέχη που είτε είχαν εκφράσει «επεκτατικές» βλέψεις είτε είχαν εκμετρήσει τον πολιτικό βίο τους.

Η φόρμουλα για «χωρικά ύδατα πολλαπλού εύρους»

Τα σενάρια για μία πιθανή προσέγγιση των δύο χωρών κάνουν λόγο αρχικά για την υπογραφή ενός Συμφώνου μη Επίθεσης, και δεύτερον για την παραπομπή στη Χάγη ζητημάτων που θα συμπεριληφθούν σε συνυποσχετικό, το οποίο είναι απαραίτητο, αφού η Τουρκία δεν έχει αναγνωρίσει τη δικαιοδοσία του Δικαστηρίου.

Στελέχη της Ν.Δ. που φέρονται ως πιθανά για μετακίνηση στο υπουργείο Εξωτερικών, θεωρούν ότι η διένεξη που μετρά πάνω από 50 χρόνια και στοιχίζει στη χώρα μας πολλά δισ. σε εξοπλισμούς, είναι ώρα να λάβει ένα τέλος.

Ξέρουν όμως επίσης, πως θα είναι πολύ δύσκολο να προχωρήσει και να γίνει αποδεκτή οποιαδήποτε θέση αντίκειται στο δόγμα της «μίας και μοναδικής ελληνοτουρκικής διαφοράς που είναι η υφαλοκρηπίδα και η ΑΟΖ», που επανέλαβε και πρόσφατα ο Κυριάκος Μητσοτάκης σε συνέντευξή του.

Κατά τις ίδιες πληροφορίες, πέρα από το Σύμφωνο μη Επίθεσης αναζητούνται και φόρμουλες για «χωρικά ύδατα πολλαπλού εύρους» και «μερική αποστρατιωτικοποίηση».

«Αγκάθι» στην όλη ιστορία είναι η αδιαλλαξία της Άγκυρας, που υποστηρίζει έως τώρα ότι πρέπει πρώτα να προηγηθεί της προσφυγής στη Χάγη, μία διμερής εφ’ όλης της ύλης διαπραγμάτευση, Εάν αυτή δεν αποδώσει καρπούς, ενδεχομένως, και υπό προϋποθέσεις, οι «διαφορές» να παραπεμφθούν στη Χάγη.

Οι Τούρκοι ζητούν από την πλευρά τους να παραπεμφθούν στη Χάγη όλα όσα ζητούν και αμφισβητούν εμπράκτως οι ίδιοι, και όχι μόνο η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας – ΑΟΖ όπως επιμένει η Ελλάδα.

Απαιτούν δηλαδή να παραπεμφθεί το σύνολο των τουρκικών μονομερών επεκτατικών διεκδικήσεων ως «παρεμπίμποντα ζητήματα».

Και σε αυτά περιλαμβάνουν την αποστρατιωτικοποίηση και τις «γκρίζες ζώνες». Έλληνες διπλωμάτες δεν πιστεύουν ότι η Άγκυρα θα επιμείνει σε όλα αυτά, και ότι αυτό είναι ένα «ανατολίτικο παζάρι», προκειμένου να αποσύρει από το τραπέζι μαξιμαλιστικές απαιτήσεις, για να φανεί στη διεθνή κοινότητα διαλλακτική.

Επίσης, η Άγκυρα φέρεται να έχει την απαίτηση να υποδείξει στο Διεθνές Δικαστήριο τον τρόπο που θα οριοθετήσει ΑΟΖ –υφαλοκρηπίδα.