Κουμουτσάκος: Σε δύο μήνες θα γίνει αισθητό το νέο προσφυγικό κύμα

Ο πρώην υπουργός Mεταναστευτικής Πολιτικής Γιώργος Κουμουτσάκος δεν κρύβει τους φόβους του ότι δεν αποκλείεται το επόμενο διάστημα να υπάρξει πίεση στις μεταναστευτικές ροές προς την Ευρώπη.

Με γνώσεις διπλωματικές και σε διεθνές επίπεδο ο βουλευτής της Ν.Δ. σημειώνει ότι στην Ελλάδα εδώ και πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα υπάρχει αυξημένη επιτήρηση, και για αυτό τονίζει ότι χρειάζεται με αφορμή τα γεγονότα στο Αφγανιστάν, περαιτέρω ενίσχυση της επιτήρησης και της προστασίας των συνόρων μας.

Από την εμπειρία και τις γνώσεις σας στη διεθνή σκηνή, θεωρείτε ότι η αποχώρηση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν είναι προανάκρουσμα πολιτικής απομονωτισμού λόγω μειωμένης ισχύος τους σε σχέση με το παρελθόν;

«Η Αμερική είναι πολύ ισχυρή για να ακολουθεί πολιτική απομονωτισμού. Παραμένει η ηγέτιδα δύναμη της Δύσης. Όμως, δεν είναι, πλέον, ούτε τόσο ισχυρή ούτε η μόνη ισχυρή χώρα, ώστε να είναι παρούσα παντού στον κόσμο. Το μεγάλο δίλημμα που αντιμετωπίζει, και θα αντιμετωπίζει, η αμερικανική εξωτερική πολιτική και η πολιτική ασφάλειας και άμυνας τον 21 αιώνα. “Πού θα είμαστε παρόντες; Πού παραμένουμε; Από πού πρέπει να αποσυρθούμε;”.

Οι ΗΠΑ επέλεξαν να φύγουν, στην πραγματικότητα να απεγκλωβιστούν, από το Αφγανιστάν. Αποφάσισαν να απεμπλακούν από ένα στρατηγικό και πολιτικό αδιέξοδο είκοσι χρόνων. Όλα αυτά τα χρόνια κατέβαλλαν τεράστιο κόστος σε ανθρώπινες ζωές και πόρους. Η ζημιά ήταν μεγάλη και για το κύρος τους. Και αυτό, ισχύει και για το ΝΑΤΟ και όλους τους Δυτικούς εταίρους που στήριξαν αυτή την αδιέξοδη πολιτική επέμβασης».

Δηλαδή έπρεπε να αποχωρήσουν;

«Όταν δεν μπορείς να επιλύσεις ένα ζήτημα στο οποίο επένδυσες τόσα πολλά και για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, κάθε μέρα που περνά, επιβεβαιώνεις την αδυναμία σου να το χειριστείς. Η μακρόχρονη παραμονή των ΗΠΑ και της Δύσης στο Αφγανιστάν, αποδείχθηκε αναποτελεσματική. Η απεμπλοκή ήταν αναγκαία. Η πραγματικά λανθασμένη απόφαση ήταν η αρχική. Εκείνη που το 2001, επί Τζορτζ Μπους του νεότερου, οδήγησε σε πολεμική εμπλοκή σε μία χώρα που έχει χαρακτηριστεί ως ο “τάφος των αυτοκρατοριών”. Πριν από τη τωρινή ήττα της Δύσης, είχαν αποτύχει τον 19ο αιώνα η πανίσχυρη Βρετανική Αυτοκρατορία, και τον 20ό η σκληροτράχηλη σοβιετική υπερδύναμη. Είχαν αποσυρθεί άπρακτες, αδύναμες να επιβληθούν. Δυστυχώς, η Ιστορία δεν φαίνεται να μας διδάσκει».

Και η προώθηση της Δημοκρατίας στον κόσμο; Δεν είναι ένας ευγενής στόχος;

«Στη Δύση θα πρέπει οριστικά να εξοικειωθούμε με το ότι η Δημοκρατία είναι ένας πολύ σύνθετος και απαιτητικός τρόπος διακυβέρνησης. Δεν είναι όλοι έτοιμοι για αυτήν. Δεν μπορεί να εξαχθεί, ούτε και να επιβληθεί παντού. Η επιμονή σε μία λογική “copy paste” μεταφερόμενης Δημοκρατίας αποδείχθηκε συνταγή πολιτικής και γεωστρατηγικής αποτυχίας.

Επομένως, η πολεμική εμπλοκή στο Αφγανιστάν, ήταν μία απόφαση βασισμένη σε μία λανθασμένη εκτίμηση. Πλέον, εδώ που είχαν φθάσει τα πράγματα, με την χωρίς αποτέλεσμα συνεχή αιμορραγία της Δύσης, η απόσυρση ήταν επιβεβλημένη. Με χρηματιστηριακούς όρους θα λέγαμε ότι ήταν μία αναγκαία απόφαση “stop loss”, “κλείσιμο μίας ζημιογόνου θέσης”. Άλλωστε, η απόφαση απεμπλοκής είχε διακομματικό χαρακτήρα στις ΗΠΑ. Εξετάστηκε επί Ομπάμα, προχώρησε με συγκεκριμένα βήματα επί Τραμπ, με κρυφές συνομιλίες και συμφωνία με τους Ταλιμπάν, και εφαρμόστηκε, εσπευσμένα και προβληματικά, επί Μπάιντεν».

Και τώρα; Ποιες μπορεί να είναι οι συνέπειες της προβληματικής απόσυρσης;

«Το πρόβλημα δεν είναι τόσο η απόσυρση αυτή καθαυτή όσο η εφαρμογή της. Ο τρόπος που έγινε, έδειξε λάθος εκτιμήσεις, βιασύνη, έλλειψη οργάνωσης και πληροφόρησης από τις μυστικές υπηρεσίες, και, τελικά, λανθασμένη εκτέλεση.

Οι εικόνες προέλασης των Ταλιμπάν και φυγής των Δυτικών, οι οποίες έκαναν το γύρο του κόσμου, είναι εικόνες τραυματικές. Εικόνες ήττας. Σε συνδυασμό, μάλιστα, με την εγκατάλειψη στην τύχη τους των Αφγανών εκείνων που είχαν πιστέψει και συνεργαστεί με τη Δύση, έχουν σοβαρά πλήξει το κύρος των ΗΠΑ και των συμμάχων τους. Οι Ηνωμένες Πολιτείες καλούνται ν’ ανακτήσουν σύντομα την αξιοπιστία που πρέπει να έχει η ηγέτιδα δύναμη του Δυτικού κόσμου. Αλλιώς, νέες ρωγμές στην ενδο-δυτική συνοχή θα προστεθούν στις ήδη υπάρχουσες».

Πώς εκτιμάτε ότι θα αντιδράσουν οι ανταγωνιστικές στη Δύση δυνάμεις, η Ρωσία και η Κίνα; Και η Τουρκία;

«Η Κίνα και η Ρωσία, η κάθε μία για τα δικά της συμφέροντα, δεν θα αφήσουν ανεκμετάλλευτο το κενό της Δυτικής παρουσίας στο Αφγανιστάν. Οι πρώτες αντιδράσεις και δηλώσεις από το Πεκίνο και τη Μόσχα προς αυτό συνηγορούν. Οι γέφυρες με την Καμπούλ των Ταλιμπάν άρχισαν ήδη να στήνονται. Από κοντά και η Τουρκία, επιδιώκει να γίνει συνομιλητής της νέας κατάστασης πραγμάτων, επιβεβαιώνοντας τον περιφερειακό ρόλο και την επιρροή της στις εξελίξεις και στο υπό διαμόρφωση νέο γεωπολιτικό περιβάλλον στην Κεντρική Ασία και τη Μέση Ανατολή. Θα πρέπει να αναμένουμε ότι θα επιχειρήσει να “πουλήσει” ακριβά αυτήν την εκ των πραγμάτων αναβάθμισή της».

Οι Ταλιμπάν φαίνεται ότι θα επιδιώξουν κάποιας μορφής διεθνή αναγνώριση του καθεστώτος τους. Μήπως αυτό τους κάνει πιο μετριοπαθείς σε σχέση με το σκληρό, απάνθρωπο, παρελθόν τους;

«Η επικράτηση των Ταλιμπάν είναι αδιαμφισβήτητη. Έχουν στα χέρια τους πολλά και ισχυρά όπλα που άφησαν πίσω οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους. Η αρχική, φαινομενική, σχετική αυτοσυγκράτηση των ηγετών τους δεν επιτρέπει τον παραμικρό εφησυχασμό. Ο θρησκευτικός φανατισμός και η μισαλλοδοξία είναι βαθιά ριζωμένα χαρακτηριστικά τους. Τα δικαιώματα και η ζωή των γυναικών θα έχουν ελάχιστη αξία. Η εκδικητικότητα προς τους ηττημένους “συνεργάτες της Δύσης” θα υποβόσκει μέχρι να εκδηλωθεί με βιαιότητα. Το νέο καθεστώς θα μπορεί να ελέγχει, να συμμετέχει ή να “αποδέχεται” την ύπαρξη δύο ασύμμετρων απειλών για τη Δύση και την ευρύτερη περιοχή: τη μαζική παραγωγή και διακίνηση ναρκωτικών και την ακραία ισλαμική τρομοκρατία. Η νικηφόρα επιστροφή των Ταλιμπάν αποτελεί έμπνευση και ενθάρρυνση για κάθε ακραίο ισλαμικό στοιχείο. Δεν είμαι αισιόδοξος λοιπόν».

Είστε βέβαιος ότι επίκειται ένα νέο ισχυρό προσφυγικό κύμα;

«Ναι. Όλα αυτά, θα πυροδοτήσουν ένα νέο προσφυγικό/μεταναστευτικό κύμα απελπισμένων ανθρώπων που δεν διστάζουν να κρεμαστούν έξω από εν κινήσει αεροπλάνα, προς τις γειτονικές χώρες και, αργότερα, προς τη Δύση. Οι πρώτες εκδηλώσεις των νέων ροών, εάν δεν ανακοπούν ανατολικότερα, αναμένεται να γίνουν αισθητές σε διάστημα όχι μεγαλύτερο των δύο μηνών. Η Ευρώπη οφείλει να είναι εξαιρετικά ανήσυχη μπροστά στο ενδεχόμενο μίας νέας μεταναστευτικής κρίσης, πόσο μάλλον που η συμφωνία για μία νέα ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική μοιάζει, τη στιγμή αυτή, αδύνατη. Ανεξάρτητα από αυτό, πρέπει να προετοιμαστεί από “χθες” και να ενισχύσει τις χώρες πρώτης γραμμής με πρώτη, λόγω γεωπολιτικής θέσης και γείτονα, την Ελλάδα».

Τι πρέπει να κάνει η Ελλάδα;

«Το Αφγανιστάν είναι ταυτόχρονα μακριά, αλλά και πολύ κοντά μας. Η Ελλάδα αναμένεται να κληθεί να αντιμετωπίσει τις μεταναστευτικές πιέσεις εκείνες που η Τουρκία δεν θα μπορέσει να ανακόψει ή θα αποφασίσει να εργαλειοποιήσει. Η δουλειά που έχει γίνει αυτά τα χρόνια είναι πολύ ουσιαστική. Οι ροές έχουν μειωθεί έως και 90%. Όμως, τα νέα δεδομένα επιβάλλουν άμεση περαιτέρω ενίσχυση της επιτήρησης και της προστασίας των συνόρων μας. Όπως επιβεβαιώθηκε και στη συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ που συγκάλεσε ο πρωθυπουργός κ. Μητσοτάκης, αυτό θα γίνει. Τόσο με εθνική εγρήγορση και ευθύνη όσο και με διεθνή - ευρωπαϊκή συνεργασία και συμμετοχή. Είναι ζωτικά απαραίτητο. Ο αποτελεσματικός συνδυασμός προστασίας της εθνικής ασφάλειας αφ’ ενός και σεβασμού του δικαιώματος της ανθρώπινης ζωής αφ’ ετέρου, γίνεται και πάλι το πιεστικό ζητούμενο της μεταναστευτικής μας πολιτικής. Η ανάγκη αποτελεσματικής συνεργασίας Ευρώπης - Τουρκίας στο Μεταναστευτικό έρχεται και πάλι στο προσκήνιο».

Από την έντυπη έκδοση της «Βραδυνής της Κυριακής»