Γιώργος Κώτσηρας: Θέλουμε να βοηθήσουμε τα θύματα εγκληματικών ενεργειών

Μία εβδομάδα μετά τη δημοσιοποίηση των νέων διατάξεων του Ποινικού Κώδικα, ο υφυπουργός Δικαιοσύνης, Γιώργος Κώτσηρας, τονίζει ότι οι αλλαγές που έρχονται, αποσκοπούν αφενός στο να διορθωθούν αστοχίες του παρελθόντος, και αφετέρου να ενδυναμωθεί το αίσθημα ασφάλειας των πολιτών. Ειδικά για την αντιμετώπιση θεμάτων που σχετίζονται με τη βία και την εγκληματικότητα ο υφυπουργός Δικαιοσύνης τονίζει πως η αντιμετώπιση του εγκλήματος και της εν γένει παραβατικότητας δεν είναι αποκλειστικά και μόνον θέμα νομοθεσίας, αλλά διέρχεται μέσα από πολλές διόδους στοχευμένων πολιτικών.

Του ΒΑΓΓΕΛΗ ΓΙΑΚΟΥΜΗ

Κύριε υφυπουργέ, ποια ήταν η ανάγκη που οδήγησε σε τόσο εκτεταμένες αλλαγές των άρθρων του Ποινικού Κώδικα;

«Θα απαντήσω αντιστρέφοντας λίγο την ερώτησή σας. Υπήρχε ανάγκη αλλαγής διατάξεων του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας παρά την πρόσφατη σχετικά τροποποίησή τους τον Ιούνιο του 2019; Η απάντηση είναι καταφατική. Σε αυτό το συμπέρασμα δεν καταλήξαμε ούτε βιαστικά ούτε αυθαίρετα, αλλά με νηφαλιότητα και πλήρη επίγνωση της ανάγκης για την αλλαγή δομικών νομοθετημάτων, όπως είναι ο Ποινικός Κώδικας και ο Κώδικας Ποινικής Δικονομίας. Ήδη από τον Νοέμβριο του έτους 2019 έγιναν από τον υπουργό Δικαιοσύνης κ. Τσιάρα κάποιες πρώτες στοχευμένες διορθώσεις συγκεκριμένων διατάξεων. Εν συνεχεία, τον Μάρτιο του 2020 συστήθηκε Διαρκής Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή Παρακολούθησης σχετικά με την εφαρμογή των νέων Κωδίκων, την καταγραφή αστοχιών και νομοθετικών ή ερμηνευτικών κενών ή ελλείψεων, η οποία κατέθεσε στο υπουργείο το Πόρισμά της, που περιλάμβανε μεγάλο αριθμό των υπό διαβούλευση αλλαγών. Οι προτεινόμενες αλλαγές κινούνται σε δύο κατευθύνσεις: αφενός μεν στη διόρθωση των αστοχιών και ελλείψεων που παρατηρήθηκαν και δημιούργησαν ανασφάλεια δικαίου και αίσθημα ατιμωρησίας, και αφετέρου στην εισαγωγή νέων προβλέψεων και διατάξεων, όπως, ενδεικτικά, η κατά προτεραιότητα εκδίκαση εξαιρετικής φύσεως υποθέσεων, η εξέταση ενηλίκων θυμάτων παρουσία ψυχολόγου, όταν σε βάρος τους έχουν τελεστεί αδικήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας, η ρητή πρόβλεψη για το βιασμό ανηλίκου, με προβλεπόμενη ποινή την ισόβια κάθειρξη, χωρίς να παραγνωρίζουμε και τη βελτίωση και αναπροσαρμογή υφισταμένων ποινικών διατάξεων, ώστε να βρίσκονται σε αντιστοιχία με τις διεθνείς και ευρωπαϊκές συμβατικές υποχρεώσεις της χώρας μας».

Οι αλλαγές αυτές στοχεύουν στην ταχύτερη απονομή της δικαιοσύνης, στο να μην υπάρχουν κενά και «παραθυράκια» στην έκτιση ποινών ή στο αίσθημα της κοινωνίας που, ορισμένες φορές και αναλόγως των περιπτώσεων, κάνει λόγο για ατιμωρησία;

«Όπως προανέφερα, το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο είναι αποτέλεσμα μίας συστηματικής και συνολικής παρακολούθησης του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας. Συνεπώς, ο στόχος του υπουργείου Δικαιοσύνης ήταν από την μία πλευρά να προβεί στις απαραίτητες διορθώσεις που εντοπίστηκαν κατά την πρακτική εφαρμογή των ποινικών διατάξεων, και συγχρόνως, με νεοπαγείς προβλέψεις, να θωρακίσει το νομικό πλαίσιο έναντι κάθε μορφής εγκληματικής συμπεριφοράς, με σεβασμό στις θεμελιώδεις αρχές που διέπουν το νομικό μας πολιτισμό, αλλά και με κατανόηση στις ανάγκες της κοινωνίας, τις οποίες οφείλει να λαμβάνει υπόψη του ο νομοθέτης. Δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι προσπαθήσαμε να “κλείσουμε” κάθε νομοθετικό κενό, που δημιουργήθηκε προηγουμένως, και να στείλουμε ένα σαφές και καθαρό μήνυμα στην κοινωνία. Είναι σαφές ότι η αντιμετώπιση του εγκλήματος και της εν γένει παραβατικότητας δεν είναι αποκλειστικά και μόνον θέμα νομοθεσίας, αλλά διέρχεται μέσα από πολλές διόδους στοχευμένων πολιτικών. Όμως, ο νομοθέτης οφείλει με τρόπο συστηματικό και δογματικά συνεπή να προσαρμόζεται και να αντιμετωπίζει υπαρκτά προβλήματα, μέσω και του νομικού πλαισίου».

Οι νέες αυτές αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα περιλαμβάνουν και είδη εγκλημάτων που έχουμε δει τον τελευταίο ένα χρόνο να συμβαίνουν με έντονους ρυθμούς;

«Οι αλλαγές εκτείνονται σε ένα ευρύ φάσμα διατάξεων του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας. Πολύ σχηματικά μπορώ να πω ότι κινούνται σε τέσσερις βασικούς άξονες: πρώτον, στην αυστηροποίηση του πλαισίου των ποινών για συγκεκριμένα εγκλήματα ιδιαίτερης ποινικής απαξίας, όπως, ενδεικτικά, η ανθρωποκτονία, ο ομαδικός βιασμός, η θανατηφόρα ληστεία, η εμπορία ανθρώπων, δεύτερον, στην αυστηροποίηση της απόλυσης των καταδίκων υπό όρο σε περιπτώσεις σοβαρών κακουργημάτων, τρίτον, στη διεύρυνση του αξιοποίνου στα κοινώς επικίνδυνα αδικήματα, όπως είναι ο εμπρησμός, ο εμπρησμός δασών, η έκρηξη, η πλημμύρα, αλλά και η αναδιαμόρφωση του πλαισίου των ποινών στα εν λόγω αδικήματα, και, τέταρτον, στη συνολική επαναξιολόγηση των διατάξεων που στρέφονται κατά της γενετήσιας ελευθερίας και προσβάλλουν τη ζωή, την ανηλικότητα, την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Η απόλυτη προστασία των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, που λόγω της θέσης τους και της κακοποίησης που έχουν υποστεί, χρήζουν ειδικής επιστημονικής προσέγγισης, απετέλεσε από την πρώτη στιγμή αδιαπραγμάτευτη προτεραιότητα του υπουργείου Δικαιοσύνης και αποτυπώνεται με τον πιο σαφή τρόπο στο υπό διαβούλευση νομοσχέδιο».

Υπάρχει ανάγκη, επίσης, για ταχύτερη απονομή δικαιοσύνης. Το υπουργείο Δικαιοσύνης τι κάνει προς αυτή την κατεύθυνση;

«Το ζήτημα που θέτετε, είναι ένα διαχρονικό ζήτημα, το οποίο επιτάθηκε ακόμη περισσότερο εξαιτίας της αναστολής των λειτουργιών των δικαστηρίων για μεγάλο χρονικό διάστημα, λόγω της πανδημίας του Covid-19. Στο υπουργείο Δικαιοσύνης, ακόμη και σε αυτή την πρωτοφανή συγκυρία καταβάλλαμε ευθύς εξαρχής, κάθε δυνατή προσπάθεια για συγκροτημένη διαχείριση και δράση, με βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα αποτελέσματα. Σε νομοθετικό επίπεδο με την ψήφιση κανόνων δικαίου που θα συμβάλλουν στην ταχεία και συνάμα ποιοτική απονομή της δικαιοσύνης, όπως ενδεικτικά ο Κώδικας Δικαστικών Υπαλλήλων με τον οποίο προβλέφθηκε κλάδος Τεκμηρίωσης και Επικουρίας Δικαστικού Έργου, δηλαδή εξειδικευμένοι δικαστικοί υπάλληλοι που θα υποβοηθούν το δικανικό έργο στην ευρετηρίαση, στην ταξινόμηση, στην επιστημονική και νομολογιακή τεκμηρίωση. Σε πρακτικό επίπεδο με την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών. Μεταξύ άλλων, αναφέρω, ενδεικτικά, την ψηφιακή αναζήτηση και έκδοση αντιγράφου του ποινικού μητρώου, την ηλεκτρονική παρακολούθηση της ροής των μηνύσεων, την ηλεκτρονική έρευνα σε Κτηματολογικά Γραφεία, την ψηφιακή έκδοση πιστοποιητικών και παρακολούθηση πινακίων, τη διασύνδεση των ψηφιακών υπηρεσιών των δικαστηρίων. Είναι βήματα σημαντικά, που εξοικονομούν χρόνο, δαπάνες και δυνάμεις, αποβαίνοντας επ’ ωφελεία των συλλειτουργών της Δικαιοσύνης, των Πολιτών, της Κοινωνίας».

Από την έντυπη έκδοση της «Βραδυνής της Κυριακής»