Φόβοι για έξαρση της φυματίωσης στην πολιορκημένη Ουκρανία

Με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία όλες οι προσπάθειες της χώρας να καταπολεμήσει την φυματίωση κινδυνεύουν να ακυρωθούν, επισημαίνουν οι ειδικοί.

Η Ουκρανία αγωνίζεται εδώ και καιρό να καταπολεμήσει την φυματίωση, η οποία ήταν η πρώτη αιτία θανάτου από μολυσματική νόσο παγκοσμίως πριν από την εμφάνιση της Covid-19 και η οποία μεταδίδεται με παρόμοιο τρόπο.

Παρότι μπορεί να διαγνωστεί και συνήθως αντιμετωπίζεται εύκολα η νόσος στοιχίζει τη ζωή σε 1,5 εκατομμύριο ανθρώπους ετησίως σε όλο τον κόσμο και μολύνει περισσότερους από δέκα εκατομμύρια, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

Η Ουκρανία καταγράφει περίπου 30.000 νέα κρούσματα ετησίως και έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά παγκοσμίως της ανθεκτικής στα φάρμακα φυματίωσης, το οποίο αναλογούσε στο 29% των νέων ασθενών με φυματίωση στη χώρα το 2018, σύμφωνα με στοιχεία του ΠΟΥ.

Αλλά η Ουκρανία έχει εργαστεί για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα και τα τελευταία χρόνια έχει γίνει η πρώτη χώρα που δοκίμασε ένα νέο χάπι κατά της ανθεκτικής στα φάρμακα φυματίωσης, η οποία προκύπτει όταν τα δύο ισχυρότερα αντιβιοτικά δεν μπορούν να εξουδετερώσουν τα βακτήρια που προκαλούν την νόσο.

«Πριν από τον πόλεμο η Ουκρανία είχε επιτύχει πολλά», λέει η Ολια Κλιμένκο, η οποία ανέρρωσε από φυματίωση το 2016 και ίδρυσε μια ΜΚΟ, την "Πάσχοντες από Φυματίωση στην Ουκρανία.

«Αλλά τα πάντα σταμάτησαν μέσα σε μια ημέρα. Αυτή η ημέρα ήταν η 24η Φεβρουαρίου όταν τα ρωσικά στρατεύματα εισέβαλαν στην Ουκρανία», λέει η Ολια.

«Οταν τελειώσει ο πόλεμος θα ξεκινήσουμε τα πάντα από το μηδέν, εξαιτίας της καταστροφής που συντελέστηκε στις υποδομές μας, στην παροχή ιατροφαρμακευτικής φροντίδας», σημείωσε η ίδια σε συνέντευξη Τύπου ενόψει της αυριανής Παγκόσμιας Ημέρας κατά της Φυματίωσης.

Ο Ασκαρ Γεντιλμπάγεφ, ο επικεφαλής της μονάδας για τη φυματίωση στο ευρωπαϊκό παράρτημα του ΠΟΥ, είπε ότι η Ουκρανία «ήταν μια από τις πρωτοπόρες χώρες ως προς την αντιμετώπιση της νόσου» στην περιοχή και εξήρε το «υποδειγματικό της έργο».

Είπε ακόμη ότι πριν από τον πόλεμο οι τοπικές αποθήκες είχαν αποθέματα και οι ασθενείς είχαν λάβει φαρμακευτικές προμήθειες για την φυματίωση για ένα με δύο μήνες.

Αλλά με την εισβολή της Ρωσίας «οι ουκρανικές υπηρεσίες δημόσιας υγείας εκτροχιάστηκαν» επηρεάζοντας την διάγνωση και την θεραπεία της νόσου, είπε η ίδια στους δημοσιογράφους.

«Σημαντική υγειονομική κρίση»

Ο Μίκελ Καζατσκίνε, πρώην ειδικός απεσταλμένος των Ηνωμένων Εθνών για τον HIV και το AIDS στην Ανατολική Ευρώπη και την Κεντρική Ασία, το πρόβλημα τώρα είναι η παράδοση των φαρμάκων στους ασθενείς.

«Θα προκύψει σημαντική υγειονομική κρίση. Η Ουκρανία θα μείνει με ένα απολύτως κατεστραμμένο σύστημα υγείας, ασθένειες όπως η φυματίωση και η ανθεκτική στα φάρμακα μορφή της νόσου θα αυξηθούν μετά», προειδοποίησε ο ίδιος μιλώντας στο Γαλλικό Πρακτορείο.

Από την πλευρά της η Κέιτ Γουάιτ, η διευθύντρια προγραμμάτων εκτάκτων αναγκών των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στη Γενεύη, δήλωσε ότι το «υπερβολικό βάρος» του πολέμου έχει ως αποτέλεσμα οι πόροι για την θεραπεία των ασθενών με φυματίωση και HIV να έχουν μεταφερθεί για την θεραπεία των τραυματιών από τον πόλεμο.

Ωστόσο ένα άλλο πρόβλημα είναι με ποιόν τρόπο θα συνεχιστεί η θεραπεία εκείνων που εγκαταλείπουν τη χώρα για να γλιτώσουν.

«Εχουμε χάσει τα ίχνη πολλών ασθενών μας επειδή εκείνοι, όπως πολλοί άλλοι στη χώρα, την εγκατέλειψαν», είπε η Γουάιτ στο AFP.

Όπως είπε ο Γεντιλμπάγεφ, ο ΠΟΥ υποστηρίζει τις γειτονικές χώρες παρέχοντας υγειονομική φροντίδα σε εκείνους που εγκαταλείπουν τη χώρα υπογραμμίζοντας ότι «κάθε δευτερόλεπτο, ένα παιδί από την Ουκρανία γίνεται πρόσφυγας».

«Καταστροφική» υποτροπή

Η ουκρανική κρίση ενέσκηψε καθώς «η πανδημία της Covid-19, μέσα σε μόλις δύο χρόνια πήγε πίσω κατά μια δεκαετία με καταστροφικό τρόπο την πρόοδο που είχε επιτευχθεί στην καταπολέμηση της φυματίωσης», λέει ο Χοσέ Λουίς Κάστρο, πρόεδρος του παγκόσμιου οργανισμού υγείας, Vital Strategies.

«Η Covid-19 μείωσε κατά το ήμισυ τον εντοπισμό των κρουσμάτων φυματίωσης στη χώρα το 2020 και ο συνεχιζόμενος πόλεμος θα μπορούσε να γονατίσει την διάγνωση και θεραπεία», ανέφερε σε ανακοίνωσή του ο ίδιος.

Ο ΠΟΥ έχει προειδοποιήσει ότι οι θάνατοι από φυματίωση παγκοσμίως αυξήθηκαν το 2020 για πρώτη φορά εδώ και πάνω από μια δεκαετία.

Αυτή την εβδομάδα ο ΠΟΥ έκανε έκκληση για τεράστια αύξηση της χρηματοδότησης καθώς οι παγκόσμιες δαπάνες για τη διάγνωση, την θεραπεία και την πρόληψη της φυματίωσης το 2020 ήταν λιγότερο από το μισό του στόχου των 13 δισεκατομμυρίων ετησίως ως το 2022.

Πολλοί έχουν κάνει έκκληση για περισσότερες προσπάθειες για την ανάπτυξη ενός εμβολίου κατά της φυματίωσης, το υπάρχον εμβόλιο BCG έχει ηλικία 100 ετών και είναι «απολύτως αναποτελεσματικό για ενήλικες», λέει η Λουκίτσα Ντιτίου, εκτελεστική διευθύντρια του Ιδρύματος «Σταματήστε τη Φυματίωση» που εδρεύει στη Γενεύη.

«Για 100 χρόνια δεν καταφέραμε να έχουμε ένα νέο εμβόλιο. Είδαμε ότι η Covid κατάφερε να κινητοποιήσει το μυαλό και την τσέπη των ανθρώπων για να υπάρξει ένα νέο εμβόλιο μέσα σε δέκα μήνες. Αυτό είναι που πρέπει να ελπίζουμε και για την φυματίωση».