Η περιπετειώδης και τραγική ζωή της Δούκισσας Σοφίας της Πλακεντίας

Η ωραιοτάτη, πλην ατίθαση, Σοφία ντε Μπαρμπουά επισκέφθηκε για πρώτη φορά την Ελλάδα το 1829. Έμεινε για δύο χρόνια και ακολούθως περιπλανήθηκε σε Ευρώπη και Μέση Ανατολή. Μόνο που το ταξίδι της στη Βηρυτό θα αποδεικνυόταν μοιραίο, αφού έχασε τη μονάκριβη κόρη της Ελίζα. Έκτοτε, η ζωή της θα κυλούσε εντελώς διαφορετικά, αφού δεν ξεπέρασε ποτέ την απώλεια του παιδιού της.

Το 1950, ένας όμιλος Αμερικανών ήρθε στην Πεντέλη να προσκυνήσει τον τάφο της Σοφίας Ντε Μπαρμπουά, της γνωστής Δούκισσας της Πλακεντίας, και να πάρει τα οστά της για να τα θάψει στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ, όπου είχε γεννηθεί  την 1-4-1785. Τότε πληροφορήθηκαν οι Αθηναίοι ότι ήταν Αμερικανίδα. Ο πατέρας της Φραγκίσκος Μπαρμπέ-Μπαρμπουά, αντιπρόσωπος του Λουδοβίκου ΙΕ’ της Γαλλίας στο αμερικανικό Κογκρέσο, νυμφεύθηκε την κόρη του διοικητή της Πενσιλβάνια Φραγκλίνου Μουρ  και από το γάμο αυτό γεννήθηκε η Σοφία.

Όταν η Σοφία έγινε 20 ετών παντρεύτηκε τον Κάρολο Λεμπρέν, δούκα της Πλακεντίας, που διαδραμάτισε σπουδαίο ρόλο στην εποχή του Ναπολέοντα. Από το γάμο τους γεννήθηκε η Ελίζα, την οποία η ωραιοτάτη και ατίθαση Σοφία αγαπούσε υπερβολικά  και παθολογικά. Μαζί της ταξίδεψε σε πολλά μέρη του κόσμου, ακόμα και στην Ελλάδα. Έφτασε στο Ναύπλιο στις 22-12-1829 από την Κέρκυρα, με το πλοίο «Άρης», που είχε κυβερνήτη τον Ι. Μιαούλη και της το είχε διαθέσει ο Καποδίστριας. Με το πλοίο αυτό, επισκέφθηκε το Μυστρά, την Αίγινα και όλη την Πελοπόννησο. Ύστερα από παραμονή δύο ετών, έφυγε από την Ελλάδα στην Ιταλία, περιπλανήθηκε, έγινε ηρωίδα μεγάλων ερώτων και γύρισε στην Αθήνα το 1837 συντετριμμένη και εξαθλιωμένη, εξαιτίας του χαμού της μονάκριβης κόρης της. Τι είχε συμβεί; Στη Βηρυτό, αρρώστησε και ύστερα από ένα  τριήμερο πέθανε! Όπως λέγεται, ο θάνατος από χολέρα του υπασπιστή του Όθωνα, του Ηλία Κατσάκου Μαυρομιχάλη, με τον οποίο η Ελίζα ήταν σφόδρα ερωτευμένη, έριξε το νεαρό κορίτσι σε μελαγχολία και βοηθούσης και της πανώλης, πέθανε. Έτσι. η Δούκισσα επιστρέφει στην Αθήνα με το ταριχευμένο νεκρό σώμα της αγαπημένης της Ελίζας.

Πιο ανατριχιαστικό θέαμα δεν υπήρχε στην Αθήνα, από αυτό  που αντίκριζαν οι Αθηναίοι  όταν  επισκέπτονταν το σπίτι της  Δούκισσας, πιο κάτω από την πλατεία Λουδοβίκου (σημερινή Ομόνοια), στη  γωνία των οδών Μυλέρου και Αγησιλάου, εκεί που κτίσθηκε μετά το Ορφανοτροφείο. Στο υπόγειο, με τη χαμηλή θερμοκρασία, η Δούκισσα τοποθέτησε σε μία ξύλινη λάρνακα το ταριχευμένο κορμί της Ελίζας. Σε βιβλίο του για την Δούκισσα της Πλακεντίας, ο Ι.Μ. Δραγούμης  έγραφε: «Και τοποθετήσασα αυτήν εντός θαλάμου του οίκου της, επαραμυθείτο ορώσα αυτήν η τάλαινα μήτηρ…». Συχνά οι περαστικοί άκουγαν τους σπαραγμούς της Δούκισσας μπροστά στο ταριχευμένο πτώμα της Ελίζας, ενώ δίπλα μία τεράστια λαμπάδα έκαιγε νυχθημερόν. Κλεισμένη εκεί, ξεσπούσε σε λυγμούς και μοιρολόγια: «Ξύπνα κόρη μου γλυκιά, σήκω επάνω, σε φωνάζω, δεν μ’ ακούς!»

Δέκα χρόνια κράτησε το μαρτύριό της. Τη νύχτα, όμως, της 19-12-1847 εξερράγη πυρκαγιά, την ώρα που έλειπε η Δούκισσα. Η φωτιά  ξεκίνησε μάλλον από τη λαμπάδα ή από μία σπίθα που ξεπήδησε από το τζάκι. Έτρεξαν οι γείτονες να τη σβήσουν, αλλά η ταριχευμένη σορός της Ελίζας,  το πολυτιμότερο από όλα τα αμυθήτου αξίας τιμαλφή και κοσμήματα που διέθετε η Δούκισσα, αποτεφρώθηκε. Η ζωή της έγινε ταινία το 1956 από τη Μαρία Πλυτά, με τους ηθοποιούς Βούλα Χαριλάου, Ρίτα Μυράτ, Θεόδωρο Μορίδη, Λάμπρο Κωνσταντάρα και Αλέκο Δεληγιάννη.

Την άστεγη, πλέον, Δούκισσα φιλοξένησε για λίγο στην οδό Ιπποκράτους 5 ο ακόλουθος της γαλλικής πρεσβείας, και πριν ολοκληρωθούν οι εργασίες οικοδόμησης της Βίλας Ιλίσσια, στη Λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας, έργο του Σταμάτη Κλεάνθη, εγκαταστάθηκε εκεί, όπου και πέθανε το 1854. Το κτίσμα περιήλθε μετά στο Δημόσιο και στέγασε, αρχικώς, για μία τριετία τη Σχολή των Ευελπίδων, έως ότου ολοκληρωθούν οι εργασίες των σύγχρονων κτιρίων στο Πεδίον Άρεως, και μετά το 1928 διαρρυθμίστηκε σε Μουσείο Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής Τέχνης. Η οικοδόμηση του Καστέλο της Ροδοδάφνης στην Πεντέλη άρχισε το 1840 και συνεχίστηκε με πολλές περιπέτειες…

Αναδημοσίευση από τη Βραδυνή της Κυριακής