Έρευνα: Ακριβότερο κατά 10% θα πληρώσουμε φέτος το γιορτινό τραπέζι

Αναδημοσίευση από τη «Βραδυνή της Κυριακής»

Όσο πλησιάζουμε στα Χριστούγεννα, τόσο «ζεσταίνεται» η αγορά, ενώ καθοριστική πτυχή αποτελεί η καταβολή των συντάξεων, των μισθών και των Δώρων. Οι τελικές τιμές θα διαμορφωθούν τη Δευτέρα, αλλά σε γενικές γραμμές υπάρχουν ανατιμήσεις, ειδικά στη γαλοπούλα και το μοσχάρι. Τσουχτερές θα είναι και φέτος οι τιμές των μελομακάρονων και των κουραμπιέδων.

Εορταστικό τραπέζι 6 ατόμων στοίχιζε το 2023 156,20 ευρώ, ενώ φέτος έχει ανέβει στα 190,52 ευρώ, με είδη αγορασμένα από τρία διαφορετικά σούπερ μάρκετ. Η κυρίαρχη αύξηση είναι στα κρεατικά, όπου, για παράδειγμα, 5 κιλά αρνί στοιχίζουν 59,50 ευρώ από 44,50 ευρώ, το λάδι, που από 12,30 ευρώ το λίτρο ανέβηκε στα 14,15 ευρώ, τα μελομακάρονα στα 18 ευρώ το ενάμιση κιλό από 15, και οι κουραμπιέδες, που έχουν φτάσει στα 21 ευρώ το ενάμιση κιλό από 18. Σύμφωνα με την Ένωση Καταναλωτών, κατά μέσο όρο το τραπέζι των εορτών έχει ανατιμηθεί τουλάχιστον 10% σε σύγκριση με πέρσι. Στη Βαρβάκειο κρεαταγορά, που έχει τις χαμηλότερες τιμές από τα σούπερ μάρκετ και τα συνοικιακά κρεοπωλεία, το αρνί στοίχιζε την περασμένη εβδομάδα 9-10 ευρώ το κιλό, το χοιρινό 5-6 ευρώ και το μοσχάρι χωρίς κόκκαλο 8-11 ευρώ.

Οι τιμές

Όπως λένε οι κρεοπώλες της Βαρβακείου, οι τιμές είναι περίπου οι ίδιες με πέρσι, αλλά το πρόβλημα είναι ότι ο κόσμος δεν έχει χρήματα. Στα συνοικιακά, τα αρνιά και τα κατσίκια είναι 2 με 3 ευρώ ακριβότερα.

Στα σούπερ μάρκετ η νωπή γαλοπούλα έχει 11-12 ευρώ και η κατεψυγμένη 4,90-5,98 ευρώ, αλλά είναι υποχρεωτικό να αγοραστούν 3-4 ή 5 κιλά (μικρή, μεσαία, μεγάλη). Όσον αφορά και στην τιμή του χοιρινού παρουσιάζει αύξηση 8-12% σε σύγκριση με το 2023. Σε μικρούς φούρνους και ζαχαροπλαστεία τα μελομακάρονα κυμαίνονται από 11 έως 15 ευρώ τα απλά (με σοκολάτα είναι κατά μέσο όρο δύο ευρώ υψηλότερες), και οι κουραμπιέδες από 12 έως 16 ευρώ οι απλοί, δηλαδή όχι με σοκολάτα ή γεμιστοί. Ανάλογα, πάντως, με την περιοχή και τις αλυσίδες ζαχαροπλαστείων οι τιμές μπορεί να φτάσουν και πολύ παραπάνω, δηλαδή ένα κιλό μελομακάρονα να πωλείται στα 22 ευρώ.

Όσον αφορά στις δίπλες ξεκινούν από 12 ευρώ, αλλά σε κάποια καταστήματα η τιμή τους μπορεί να φτάσει μεταξύ 16 και 18 ευρώ το κιλό. Σύμφωνα με τους ζαχαροπλάστες, οι τιμές κινούνται στα ίδια, περίπου, επίπεδα με πέρσι, καθώς πολλά καταστήματα προσπαθούν να διατηρήσουν τις πωλήσεις τους στο ίδιο επίπεδο με το 2023, παρά την αύξηση των τιμών στις πρώτες ύλες. Διεθνώς οι τιμές του ηλιελαίου παρουσιάζουν αύξηση σχεδόν 59%, του φοινικέλαιου 38% και του βουτύρου 30%. Πρόκειται για ύλες που έχουν μεγάλη ζήτηση, λόγω της εορταστικής περιόδου, που επηρεάζουν ξανά τους προϋπολογισμούς των καταστηματαρχών, άρα και τα πορτοφόλια των νοικοκυριών. Οι παγκόσμιες τιμές των τροφίμων διαμορφώνονται, πλέον, στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 18 μηνών, αποτελώντας πολιτικό πρόβλημα και για τις κυβερνήσεις.

Επίσημα στοιχεία

Τα τελευταία στοιχεία που παρουσίασε ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ – Food and Agriculture Organization (FAO), είναι αποκαλυπτικά της κατάστασης που διαμορφώνεται στην αγορά. Ο Δείκτης Τιμών Τροφίμων του FAO (FFPI), διαμορφώθηκε κατά μέσο όρο στις 127,5 μονάδες τον Νοέμβριο του 2024, σημειώνοντας αύξηση 0,5% από τα επίπεδα του Οκτωβρίου, και φθάνοντας στην υψηλότερη τιμή από τον Απρίλιο του 2023, όπως αναφέρεται. Η αύξηση οφείλεται στις υψηλότερες τιμές των γαλακτοκομικών προϊόντων και των φυτικών ελαίων, οι οποίες αντιστάθμισαν ελαφρώς τις μειώσεις στις τιμές κρέατος, δημητριακών και ζάχαρης, σύμφωνα με τον FAO. Ο δείκτης FFPI τον Νοέμβριο ήταν 5,7% υψηλότερος από την αντίστοιχη τιμή του πριν από ένα χρόνο. Παρέμεινε όμως 20,4% κάτω από το ανώτατο όριο των 160,2 μονάδων στο οποίο είχε φτάσει τον Μάρτιο του 2022.

Το «Καλάθι των Χριστουγέννων»

Ως ανάχωμα στην ακρίβεια μπαίνει και φέτος το «Καλάθι των Χριστουγέννων», που τέθηκε σε ισχύ από την Τετάρτη και θα διατίθεται στα σούπερ μάρκετ μέχρι και την Παρασκευή 3 Ιανουαρίου 2025, με έξι κατηγορίες προϊόντων: αρνί, κατσίκι, γαλοπούλα, τσουρέκι, βασιλόπιτα και σοκολάτα. Όπως δήλωσε και από το βήμα της Βουλής ο υπουργός Ανάπτυξης Τάκης Θεοδωρικάκος, στις 18 ∆εκεμβρίου θα τεθεί σε ισχύ και το «Καλάθι του Αη Βασίλη», ώστε να μπορούν γονείς, θείοι και νονοί να αγοράσουν στα παιδιά τα δώρα τους σε προσιτές τιμές. Σύμφωνα με το υπουργείο Ανάπτυξης, οι τιμές στα προϊόντα του «καλαθιού» αναμένεται να είναι σε πολλές περιπτώσεις ίδιες ή χαμηλότερες από τις περσινές. «Στο πλαίσιο του συνεχιζόμενου αποπληθωρισμού στις τιμές των σούπερ μάρκετ, βλέπουμε ότι τα βασικά προϊόντα του “καλαθιού” θα είναι χαμηλότερα από την περσινή περίοδο, και μόνο στα προϊόντα σοκολάτας, όπου υπάρχει πολύ μεγάλη άνοδος στην τιµή του κακάο, θα καταβληθεί μία πολύ μεγάλη προσπάθεια, ούτως ώστε οι αυξήσεις να είναι πολύ πολύ περιορισμένες», σημείωσε ο γενικός διευθυντής της Ένωσης Σούπερ Μάρκετ Ελλάδας Απόστολος Πεταλάς.

Όπως τόνισε στη Βουλή ο Τάκης Θεοδωρικάκος, οι αυξήσεις στα προϊόντα τα τελευταία χρόνια είναι αποτέλεσμα και του γεγονότος ότι η παγκόσμια Οικονοµία δεν έχει συνέλθει ακόμα πλήρως από το διετές lockdown λόγω κορωνοϊού. «Στο διάστημα αυτό, η κυβέρνηση έδωσε 50 δισ. ευρώ στα νοικοκυριά, στους εργαζόμενους και στις επιχειρήσεις. Τα 8 δισ. ευρώ ήταν μόνο για μισθούς», σχολίασε σχετικά ο υπουργός Ανάπτυξης. Ταυτόχρονα, ανακοίνωσε ότι διατηρούνται τα μέτρα ελέγχου των τιμών μέχρι το τέλος Απριλίου του 2025 (περιορισμός στο μεικτό περιθώριο κέρδους κ.λπ.), η Επιτροπή Ανταγωνισμού ενισχύεται με 50 νέα στελέχη και ικανοποιείται κάθε αίτημά της, «για να κάνει ακόμα καλύτερα τη δουλειά της», ενώ και το μέτρο του πλαφόν του 3% των επαγγελματικών μισθώσεων παρατείνεται για άλλον ένα χρόνο, όπως ζήτησε ο εμπορικός κόσμος.

Ανάρπαστα και φέτος τα έλατα του Ταξιάρχη, που κοστίζουν από 40 μέχρι 150 ευρώ

Ανάρπαστα γίνονται τα έλατα του Ταξιάρχη Χαλκιδικής εν όψει των εορτών των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς στα περισσότερα από τα 60 σημεία πώλησης που έχουν εγκατασταθεί οι ελατοπαραγωγοί πανελλαδικά, μεταξύ άλλων σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Βόλο και Πάτρα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, οι φετινές πωλήσεις ίσως να ξεπεράσουν τις περσινές, οπότε και ανήλθαν σε 32.000 δέντρα εντός και εκτός ελληνικών συνόρων, όταν το υψηλότερο νούμερο είχε καταγραφεί το 2009 (πάνω από 48.000 έλατα). Στη Θεσσαλονίκη, η τιμή ενός ελάτου κυμαίνεται από 40 ως 100 ευρώ και στην Αθήνα από 50 ως 150, καθώς τα αθηναϊκά νοικοκυριά προτιμούν τα ψηλά δέντρα. Επίσης, για να φτάσει στην Αθήνα ένας παραγωγός καλείται να πληρώσει μέχρι και 50% ακριβότερα (σε σύγκριση με άλλες περιοχές) σε μεταφορικά και ενοικίαση του χώρου όπου θα εγκατασταθεί.

Χαμηλότερες τιμές από πέρσι στα σούπερ μάρκετ

Μειωμένες κατά μέσο όρο 0,72% ήταν οι τιμές των προϊόντων στα σούπερ μάρκετ τον Νοέμβριο 2024 σε σχέση με τον Νοέμβριο 2023, όπως προκύπτει από την καθιερωμένη έρευνα του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ). Η ίδια έρευνα διαπιστώνει σχεδόν πλήρη σταθεροποίηση των τιμών στο ενδεκάμηνο 2024 –κατά μέσο όρο +0,05%– σε σχέση με το ενδεκάμηνο 2023. Σύμφωνα με την έρευνα, η μεταβολή του Νοεμβρίου οφείλεται στις μειώσεις τόσο κατηγοριών μη τροφίμων όσο και κατηγοριών τροφίμων, με μόνο πολύ συγκεκριμένες κατηγορίες να παρουσιάζουν αύξηση, λόγω συγκυριακών συνθηκών, όπως κατηγορίες που σχετίζονται με το κακάο και τον καφέ, και συγκεκριμένα νωπά είδη λόγω των κλιματικών συνθηκών.

Μεγαλύτερες μειώσεις τιμών καταγράφονται στις κατηγορίες: απορρυπαντικά και είδη καθαρισμού (-9,66%), τροφές και είδη για κατοικίδια (-6,81%), χαρτικά, καλλυντικά και είδη προσωπικής υγιεινής (-6,16%), βρεφικές και παιδικές τροφές (-4,86%), κατεψυγμένα είδη (-4,86%). Οι μειώσεις που καταγράφονται είναι αποτέλεσμα, σύμφωνα με το ΙΕΛΚΑ, τόσο της ομαλοποίησης της αγοράς μετά την πανδημία όσο και της μείωσης στις τιμές παραγωγού σε ορισμένα προϊόντα.

Μεγαλύτερες αυξήσεις καταγράφονται στις κατηγορίες: φρέσκα ψάρια και θαλασσινά (+6,38%), ορεκτικά, αλίπαστα και άλλα σερβιριζόμενα είδη (+5,90%), αλκοολούχα ποτά (+5,49%), μπισκότα, σοκολάτες, ζαχαρώδη (+3,45%), νερά, αναψυκτικά, χυμοί (+3,43%).

Σύμφωνα με το ΙΕΛΚΑ, οι λόγοι στους οποίους αποδίδεται η τάση συγκράτησης των τιμών προϊόντων στα σούπερ μάρκετ είναι η σταδιακή αποκλιμάκωση πληθωρισμού, η πορεία των τιμών των πρώτων υλών τους προηγούμενους μήνες στις διεθνείς αγορές, και η ομαλοποίηση της αγοράς, οι προσφορές και οι εκπτώσεις, η υψηλή κυκλοφοριακή ταχύτητα αποθεμάτων (η συγκράτηση στις τιμές εμφανίζεται πολύ πιο γρήγορα στα μεγάλα σημεία πώλησης, λόγω μεγαλύτερης κυκλοφοριακής ταχύτητας αποθεμάτων. Δηλαδή διακινούν πιο γρήγορα το απόθεμά τους και προβαίνουν πιο σύντομα σε νέες αγορές για αναπλήρωση των αποθεμάτων), και η επίδραση προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας.