ΕΣΠΑ 2021-2027: Από τους μεγαλύτερους υποστηρικτές του Green Deal η Ελλάδα

Του Γιάννη Χαλκιαδάκη

Στις σημαντικότατες επενδύσεις που απαιτούνται για την επίτευξη του εμβληματικού στόχου που θα πραγματοποιηθούν στο πλαίσιο του Σχεδίου «Βιώσιμη Ευρώπη», αναφέρθηκε η γενική γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών Αλεξάνδρα Σδούκου, κατά την ομιλία της στο Εθνικό Αναπτυξιακό Συνέδριο για το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027.

«Η υλοποίηση το οράματος της Πράσινης Συμφωνίας της Ευρώπης προϋποθέτει την πλήρη συμμετοχή και την ενεργή συνεισφορά όλων των κρατών-μελών», είπε στην τοποθέτησή της η κ. Σδούκου, σημειώνοντας πως προβλέπει την κινητοποίηση 1 τρις. ευρώ μέσα στην επόμενη δεκαετία μέσω όλων των διαθέσιμων χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ και με μόχλευση ιδιωτικών πόρων.

Συνεχίζοντας η γενική γραμματέας Ενέργειας διευκρίνισε πως η ελληνική κυβέρνηση έχει εξειδικεύσει τα μέτρα για την ενέργεια και το κλίμα στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα που έχει χρονικό ορίζοντα έως το 2030 και στην Μακροπρόθεσμη Στρατηγική για το 2050, λέγοντας πως «Κεντρικός στόχος του ΕΣΕΚ είναι η μείωση των συνολικών εκπομπών του αερίου του θερμοκηπίου έως το 2030 πάνω από 50% σε σχέση με τα επίπεδα του 2005.

Προβλέπεται δε να επιτευχθεί μέσω ενός βασικού τριπτύχου:

1. Την απολιγνιτοποίηση της οικονομίας έως το 2028, με σβήσιμο όλων των εν λειτουργία λιγνιτικών μονάδων έως το 2023.

2. Την αύξηση της συμμετοχής των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα στο 35% έως το 2030, από 18% περίπου που κυμαίνεται σήμερα, ποσοστό που «μεταφράζεται» σε πάνω από 60% ΑΠΕ στην κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας.

3. Την εξοικονόμηση ενέργειας ώστε η τελική κατανάλωση ενέργειας το 2030 να είναι μικρότερη από αυτή του 2017».

Σύμφωνα με την κ. Σδούκου, εκτιμάται ότι η υλοποίηση των δράσεων του ΕΣΕΚ θα ενεργοποιήσει δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις ύψους 44δις ευρώ την επόμενη δεκαετία.

Στο επίκεντρο της επενδυτικής δραστηριότητας αναμένεται να βρεθούν:

Τα νέα έργα ΑΠΕ, όχι μόνο τα αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα, αλλά και νέες τεχνολογίες, όπως η γεωθερμία και τα offshore πάρκα.

Η ανάπτυξη και ψηφιοποίηση των δικτύων μεταφοράς και διανομής ηλεκτρισμού. Οι υποδομές φυσικού αερίου (εγχώρια δίκτυα, διασυνοριακοί αγωγοί, υποδομές αποθήκευσης, τερματικοί σταθμοί).

Οι δράσεις για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, ειδικά στα κτίρια και τις μεταφορές. Για παράδειγμα, έχει τεθεί ως στόχος να ανακαινίζονται ενεργειακά πάνω από 50.000 κατοικίες έως το 2030. Σημαντικό μερίδιο ηλεκτροκίνησης στις μεταφορές.

Η διαχείριση αποβλήτων και τα μέτρα προώθησης της κυκλικής οικονομίας. Είναι ενδεικτικό ότι μόνο από την ανάπτυξη των ΑΠΕ και την υλοποίηση των δράσεων για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίωνθα μπορούσαν να δημιουργηθούν περί τις 60.000 μόνιμες θέσεις εργασίας.

Το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027 συνιστά ένα από τα βασικά εργαλεία για την υποστήριξη των επενδύσεων που είναι συνυφασμένες με την εθνική ενεργειακή και κλιματική στρατηγική.

Κατόπιν, η γενική γραμματέας Ορυκτών Πρώτων Υλών, αναφερόμενη στις προτάσεις που έχει καταθέσει το ΥΠΕΝ για τη χρηματοδότηση των δράσεών του από το νέο ΕΣΠΑ, επεσήμανε ότι το μεγαλύτερο επιμέρους κονδύλι (3,5 δις. ευρώ) αφορά στις δράσεις βελτίωσης ενεργειακής απόδοσης, που είναι κομβικής σημασίας για την μετάβαση σε ένα αναπτυξιακό μοντέλο με ορθολογικότερη χρήση ενεργειακών πόρων.

Για να σημειώσει πως «Ετοιμάζουμε πυρετωδώς τα νέα προγράμματα Εξοικονόμησης για τα ιδιωτικά και δημόσια κτίρια και για τη βιομηχανία, αλλά και το Εθνικό Σχέδιο για την Ηλεκτροκίνηση.

Σημαντική ευελπιστούμε να είναι η συνεισφορά του ΕΣΠΑ και στην ανάπτυξη των υποδομών του ηλεκτρικού συστήματος μεταφοράς (και με αυτό εννοώ κυρίως τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις που σχεδιάζονται, οι οποίες είναι προαπαιτούμενο για τη διείσδυση των ΑΠΕ και τη σύζευξη της αλλά και τα έργα ανάπτυξης και ψηφιοποίησης του δικτύου διανομήςηλεκτρικής ενέργειας».

Ένα σημείο προβληματισμού είναι ότι το Σχέδιο Κανονισμού για την προγραμματική περίοδο 2021-2027 αποκλείει σε πολύ μεγάλο βαθμό τηνεπιλεξιμότητα έργων υποδομών φυσικού αερίου για χορήγηση κονδυλίωναπό το ΕΣΠΑ 2021-2027.

Ωστόσο, η Ελλάδα έχει καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις και ευελπιστεί για μια πιο ευνοϊκή μεταχείριση, λαμβάνοντας υπόψη -μεταξύ άλλων- ότι νέες υποδομές που ωριμάζουν στην παρούσα φάση όπως το FSRU Αλεξανδρούπολης ή η υπόγεια Αποθήκη Φυσικού Αερίουτης Καβάλας συντελούν στην διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας και στην ενίσχυση της ασφάλειας εφοδιασμού της Ευρώπης.

Επίσης και το ότι το φυσικό αέριο θα λειτουργήσει ως καύσιμο μετάβασης στο νέο, βασισμένο στις ΑΠΕ ενεργειακό σύστημα ενόσω συντελείται η διαδικασία της απολιγνιτοποίησης. Ολοκληρώνοντας την ομιλία της, η κ. Σδούκου υπογράμμισε ότι στη νέα εποχή, έχει ιδιαίτερη σημασία η διατήρηση κοινωνικών και οικονομικών ισορροπιών στις περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας και τηςΜεγαλόπολης, όπου θα κλείσουν οι λιγνιτικές μονάδες.

Για να υπογραμμίσει ότι «Χρειάζεται ένα νέο σχέδιο με νέες υποδομές, αξιοποίηση των τοπικών φυσικών πόρων, τη στήριξη της αγροτικής παραγωγής και του τουρισμού, τη μετεκπαίδευση των εργαζομένων, την εξασφάλιση των θέσεων εργασίας και την δημιουργία νέων. 7.175 εργαζόμενοι απασχολούνται σήμερα στα λιγνιτικά ορυχεία και στις μονάδες».