Καρδιακή ανεπάρκεια: Η καταστροφή της καρδιάς

Η καρδιακή ανεπάρκεια, η οποία σήμερα έχει λάβει επιδημικές διαστάσεις, είναι η αδυναμία της καρδιάς να διοχετεύσει την απαραίτητη ποσότητα αίματος στα όργανα του σώματος ώστε να ικανοποιήσει τις ανάγκες τους για οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά. Αποτελεί μια σοβαρή χρόνια πάθηση που έχει εξελικτική πορεία, καθώς χειροτερεύει με την πάροδο του χρόνου.

Πού
οφείλεται;

Οι κύριες αιτίες
της ασθένειας είναι η αρτηριακή υπέρταση (αύξηση αρτηριακής πίεσης) και η
στεφανιαία νόσος (στένωση ή απόφραξη των αγγείων που τροφοδοτούν με αίμα την
καρδιά). Παράλληλα, είναι οι ιώσεις, καθώς και η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.

Ποια
είναι τα συμπτώματα (τα αναφέρει ο ασθενής) και σημεία (τα αναγνωρίζει ο
γιατρός) της ασθένειας;

·
Δύσπνοια

· Βήχας

·
Αύξηση βάρους

·
Πρησμένοι αστράγαλοι, πόδια ή κοιλιακή χώρα

·
Κόπωση

· Ζάλη

·
Ταχυκαρδία

·
Απώλεια όρεξης

·
Ανάγκη ούρησης κατά τη διάρκεια της νύχτας

Τα παραπάνω
συμπτώματα διαφέρουν από ασθενή σε ασθενή και εξαρτώνται από τη βαρύτητα της
καρδιακής ανεπάρκειας. Για παράδειγμα, ένας ασθενής με ήπια καρδιακή ανεπάρκεια
δεν εμφανίζει δύσπνοια κατά τη διάρκεια των συνηθισμένων καθημερινών
δραστηριοτήτων, ενώ κάποιος άλλος με σοβαρή μορφή της ασθένειας μπορεί να
εμφανίζει με το παραμικρό.

Πώς
γίνεται η διάγνωση;

Η διάγνωση της
αρρώστιας γίνεται από την κλινική εξέταση, τις αιματολογικές εξετάσεις και τις
απεικονιστικές μεθόδους, οι πιο χρήσιμες από τις οποίες είναι η
υπερηχοκαρδιογραφία και η μαγνητική τομογραφία καρδιάς.

Πώς
αντιμετωπίζεται;

Για την ανακούφιση
του ασθενούς από τη δύσπνοια, χρησιμοποιούνται φάρμακα τα οποία αυξάνουν τη
διούρηση (διουρητικά), ενώ για την επιβράδυνση της εξελικτικής πορείας της
νόσου χρησιμοποιείται συνδυασμός φαρμάκων, τα οποία προστατεύουν τον καρδιακό
μυ και ελαττώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης θανατηφόρων αρρυθμιών.

Επειδή στην
καρδιακή ανεπάρκεια η καρδιά σε ορισμένες περιπτώσεις αποσυγχρονίζεται,
απαιτείται η εμφύτευση ειδικών συσκευών που την επανασυγχρονίζουν
(αμφικοιλιακοί βηματοδότες).

Ο κίνδυνος
αιφνιδίου θανάτου ελλοχεύει πάντοτε, γι' αυτό η εμφύτευση αμφικοιλιακών
βηματοδοτών συχνά συνοδεύεται από την εμφύτευση συσκευών που ανατάσσουν τις
επικίνδυνες αρρυθμίες (απινιδωτές).

Εάν παρά τα
προαναφερθέντα η κατάσταση του ασθενούς επιδεινώνεται, πρέπει να εξεταστεί το
ενδεχόμενο εμφύτευσης συσκευής που να υποστηρίζει τη λειτουργία της καρδιάς και
καρδιακής μεταμόσχευσης.

Δυστυχώς, στην Ελλάδα μόνο στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο εμφυτεύονται συσκευές μηχανικής υποστήριξης καρδιάς, γεγονός που δεν καλύπτει τις υπάρχουσες μεγάλες ανάγκες.

Σχόλιο Καθηγητή Καρδιολογίας Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και Διευθυντή Καρδιολογικής Κλινικής του ΠΓΝ Λάρισας, κ. Φίλιππου Τρυποσκιάδη:

«Η καρδιακή ανεπάρκεια αποτελεί παγκόσμιο υγειονομικό πρόβλημα, με δραματικές επιπτώσεις για τον ίδιο τον ασθενή και το περιβάλλον του. Είναι μια πάθηση από την οποία πάσχουν 45 περίπου εκατομμύρια άτομα σε ολόκληρο τον κόσμο που υποβαθμίζει την ποιότητα ζωής και οδηγεί μετά από άλλοτε άλλο χρονικό διάστημα στο θάνατο. Επιπρόσθετα, το κοινωνικό και οικονομικό κόστος είναι μεγάλο διότι ο ασθενής συχνά απουσιάζει από την εργασία του, ενώ οι επανειλημμένες νοσηλείες αποτελούν σύνηθες φαινόμενο, τουλάχιστον στα προχωρημένα στάδια της νόσου. Το μέλλον αναφορικά με την πάθηση αυτή δεν είναι ευοίωνο, καθώς προσβάλλει συνήθως τους ηλικιωμένους και η αυξανόμενη γήρανση του πληθυσμού αναμένεται να προκαλέσει μεγάλη αύξηση της συχνότητάς της.

Η θεραπεία έχει αναμφισβήτητα βελτιωθεί τις τελευταίες δεκαετίες, όχι όμως για όλες της κατηγορίες των ασθενών. Όσο περίεργο και να φαίνεται, σε πολλούς ασθενείς αποτελεσματική θεραπεία δεν υπάρχει. Επίσης, ορισμένα είδη θεραπείας, όπως οι φορητές συσκευές υποστήριξης της καρδιάς και η καρδιακή μεταμόσχευση δεν είναι ευρέως διαθέσιμα λόγω του κόστους και της έλλειψης δοτών αντίστοιχα.

Όπως σωστά τονίστηκε στο άρθρο, η καλύτερη προσέγγιση του δυσεπίλυτου ή και άλυτου προβλήματος της καρδιακής ανεπάρκειας είναι η πρόληψη. Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί στην αποφυγή της παχυσαρκίας, η οποία συχνά αναπτύσσεται σε πολύ μικρή ηλικία και προκαλεί μεγάλη επιβάρυνση του καρδιαγγειακού συστήματος. Οι παχύσαρκοι συχνά εμφανίζουν διαβήτη, υπέρταση και στεφανιαία νόσο, μια καταστροφική τριάδα που αποτελεί το θεμέλιο λίθο της καρδιακής ανεπάρκειας».