Ποιος θα κλείσει πρώτος τα μάτια: Ο Πούτιν ή μήπως ο Τραμπ;

Η απόφαση της Ουκρανίας να συμφωνήσει στην πρόταση των ΗΠΑ για κατάπαυση του πυρός για 30 ημέρες στον πόλεμό της κατά της Ρωσίας έχει μεταφέρει την προσοχή στο τι μπορεί να αποδεχτεί ή όχι η Μόσχα, καθώς και στο ποια πίεση μπορεί να ασκηθεί στον Βλαντιμίρ Πούτιν από την κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ.

Ενώ τα τελευταία χρόνια έχει συχνά τεθεί το ερώτημα για την επιρροή που μπορεί να έχει ο Πούτιν απέναντι στον Τραμπ, η ερώτηση αυτή τη φορά έχει να κάνει με το μέγεθος της επιρροής του Αμερικανού πρόεδρου στον Ρώσο ομόλογο του, ώστε να τον πείσει να ανέβει κι αυτός στο ίδιο καράβι, γράφει ανάλυση του Guardian.

Την Τετάρτη, ο Αμερικανός Υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο δήλωσε ότι οι ΗΠΑ αναμένουν να επικοινωνήσουν με τη Ρωσία, αφήνοντας να εννοηθεί ότι η Ουάσιγκτον ελπίζει σε μια «θετική απάντηση».

Από την πλευρά της, η Μόσχα δήλωσε ότι πρέπει πρώτα να ενημερωθεί από την Ουάσιγκτον πριν απαντήσει, με τον εκπρόσωπο του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, να προειδοποιεί τα μέσα ενημέρωσης να μην «προτρέχουν» και να υπονοεί ότι ο Πούτιν και ο Τραμπ ίσως και να συναντηθούν προσωπικά.

Σε κάθε περίπτωση μέχρι την Τετάρτη, ήταν σαφές ότι, παρά την αισιοδοξία του Ρούμπιο, ο Πούτιν είχε σκοπό να εξασφαλίσει το μέγιστο πλεονέκτημα από τις συνομιλίες για την κατάπαυση του πυρός, ακόμα και αν αυτή ήταν προκαταρκτική και σύντομη. «Είναι δύσκολο για τον Πούτιν να αποδεχτεί τη συμφωνία στην τρέχουσα μορφή της», δήλωσε ανώτερη πηγή του Κρεμλίνου στο Reuters, προσθέτοντας ότι «ο Πούτιν έχει ισχυρή θέση γιατί η Ρωσία προχωρά».

Η πραγματικότητα είναι ότι, παρά τις βαριές στρατιωτικές απώλειες της Ρωσίας, τις ζημιές στην οικονομία της και τον διπλωματικό της αποκλεισμό, το Κρεμλίνο πιστεύει ότι κερδίζει τον πόλεμο.

Η Ρωσία βλέπει την κατάπαυση του πυρός ως κάτι που ωφελεί την Ουκρανία, ακόμη κι αν ο ρωσικός στρατός συνεχίζει να προχωρά με αργούς ρυθμούς και με μεγάλο κόστος, και πιστεύει ότι αυτή η άποψη πρέπει να αποτυπωθεί στις διαπραγματεύσεις.

Με τον Ρούμπιο να παραδέχεται ότι οι εδαφικές παραχωρήσεις είχαν ήδη τεθεί σε συζητήσεις με την ουκρανική αντιπροσωπεία νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, αυτό που ο Τραμπ μπορεί να προσφέρει στον Πούτιν φαίνεται περισσότερο ως καρότα παρά μαστίγιο που θα είναι δύσκολο για την Ουκρανία να αποδεχτεί.

Οι ευρύτερες αμερικανικές κυρώσεις και οι δασμοί κατά της Ρωσίας – τις οποίες ο Τραμπ δήλωσε ότι εξετάζει τις τελευταίες ημέρες – για να πείσουν τη Μόσχα να συμφωνήσει στην κατάπαυση του πυρός και στις διαπραγματεύσεις, είναι απίθανο να έχουν σημαντική επίδραση.

Όπως δήλωσε ο Αλεξάντερ Κολιάντρ από το Κέντρο Ευρωπαϊκής Πολιτικής Ανάλυσης «οι ρωσικές εξαγωγές στις ΗΠΑ μειώθηκαν κατά περισσότερο από 80% πέρυσι, σε σχέση με την προπολεμική περίοδο, φτάνοντας περίπου τα 3 δισεκατομμύρια δολάρια, το χαμηλότερο επίπεδο από το 1992.

Η μόνη σημαντική τραπεζική κύρωση που μπορούν να επιβάλουν οι ΗΠΑ γρήγορα θα ήταν το τέλος μιας εξαίρεσης από τα υφιστάμενα μέτρα, η οποία επιτρέπει σε μερικές ρωσικές τράπεζες να δέχονται πληρωμές για εξαγωγές ενέργειας».

Η εναλλακτική είναι το τι θα μπορούσε να προσφέρει ο Τραμπ στον Πούτιν. Οι επαφές της αμερικανικής κυβέρνησης με τη Μόσχα έχει ήδη καταρρίψει ένα ταμπού της εποχής Μπάιντεν, αφού αποδυνάμωσε την ευρεία αμερικανική-ευρωπαϊκή ομοφωνία ότι η Ρωσία πρέπει να απομονωθεί διπλωματικά.

Ωστόσο, στο οικονομικό πεδίο, η Ρωσία παραμένει πιο ευάλωτη. Ενώ το κόστος του πολέμου και οι διεθνείς κυρώσεις δεν έχουν καταστρέψει την οικονομία της όπως προβλεπόταν, τα υψηλά επιτόκια και η χαμηλή ανάπτυξη την εξασθενούν αργά και σταθερά.

Ως κίνητρο, οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να προσφέρουν το τέλος των τραπεζικών κυρώσεων και της απαγόρευσης πρόσβασης σε δυτική τεχνολογία, έχοντας υπόψη ότι πολλές μη αμερικανικές κυρώσεις πιθανότατα θα παραμείνουν σε ισχύ από χώρες που είναι σύμμαχοι της Ουκρανίας.

Πέρα από αυτό, τα ζητήματα γίνονται πιο περίπλοκα. Οι μακροπρόθεσμες απαιτήσεις του Πούτιν δεν έχουν αλλάξει: η αποστρατιωτικοποίηση της Ουκρανίας, η δέσμευση ότι η Ουκρανία δεν θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ στο μέλλον, και η επιθυμία του να διατηρήσει τα προσαρτημένα εδάφη και ειδικότερα την χερσόνησο της Κριμαίας.

Κανένα από αυτά δεν αναμένεται να γίνει αποδεκτό από τους Ευρωπαίους συμμάχους της Ουκρανίας.

Η μονόπλευρη πίεση του Τραμπ στην Ουκρανία – συμπεριλαμβανομένης της πρόσφατης συνάντησης του με τον Ζελένσκι, στον Λευκό Οίκο ίσως έχει πείσει τον Πούτιν για τη αδύναμη επιρροή του Τραμπ στη Ρωσία.

Όπως έγραψε προφητικά πέρυσι ο Τζον Λογκ, ερευνητής στο Chatham House: «Ο Τραμπ είναι πιθανό να ανακαλύψει ότι ο Πούτιν πιστεύει πως τώρα έχει το πάνω χέρι στις σχέσεις με τις ΗΠΑ, λόγω της πεποίθησής του ότι η Δύση έχει χάσει την κυριαρχία της στις παγκόσμιες υποθέσεις».

Όλα αυτά αφήνουν μία σημαντική μόνη πίεση: Την αυξημένη αμερικανική στρατιωτική υποστήριξη στην Ουκρανία.

Δεν περνά ωστόσο απαρατήρητο από κανέναν– ιδιαίτερα μετά την προσωρινή αναστολή αυτής της βοήθειας στο Κίεβο – ότι πρόκειται για την προσέγγιση που προτιμά λιγότερο ο Τραμπ, καταλήγει το βρετανικό δημοσίευμα.