Μέτρα στήριξης για το «τσουνάμι» της ενεργειακής κρίσης

«Έρχεται» ο αυτοματοποιημένος μηχανισμός στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων

Αναδημοσίευση από τη «Βραδυνή της Κυριακής»

Του Νίκου Ρογκάκου

Σοκ προκαλούν τα συγκριτικά στοιχεία για το κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος, καθώς αποκαλύπτεται ότι είναι τετραπλάσιο από το 2020, με ό,τι συνεπάγεται αυτό για νοικοκυριά και επιχειρήσεις.

Η μηνιαία έκθεση Χρηματιστηρίου Ενέργειας επιβεβαιώνει ότι ο Δεκέμβριος ήταν ο χειρότερος –τουλάχιστον έως τώρα– μήνας, αφού η χονδρική τιμή του ρεύματος διαμορφώθηκε κατά μέσο όρο στα 235,38 ευρώ/MWh, ενώ καταγράφηκε και το απίστευτο ρεκόρ των 542,50 ευρώ.

Το Σεπτέμβριο, όταν ανακοινώθηκαν οι πρώτες επιδοτήσεις στους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος και ενώ η υπόλοιπη Ευρώπη βρισκόταν σε δίνη, η μέση χονδρική τιμή του ρεύματος ήταν 134,73 ευρώ. Στο τρίμηνο που ακολούθησε η τιμή αυξήθηκε 74,7%, καθιστώντας μονόδρομο την αύξηση της επιδότησης στα νοικοκυριά και τη διεύρυνση του κύκλου παρεμβάσεων στις επιχειρήσεις.

Αυτό που κόβει, όμως, την ανάσα είναι η σύγκριση με το Δεκέμβριο του 2020. Τότε, η μέση χονδρική τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος βρισκόταν στα 58,93 ευρώ, και αυτό σημαίνει, πολύ απλά, ότι στο 12μηνο που μεσολάβησε, αυξήθηκε κατά 299,4%.

Δεν λείπει, πάντως, ο προβληματισμός για το πώς το ενεργειακό κόστος θα συμβάλει ή θα λειτουργήσει και ως άλλοθι, στο κύμα ανατιμήσεων που έχει προαναγγελθεί από παράγοντες της αγοράς. Δεν είναι μυστικό ότι παράλληλα με το ράλι των τιμών στην Ενέργεια, συνεχίζεται το ράλι τιμών σε πρώτες ύλες, που σχετίζονται με είδη ευρείας κατανάλωσης, με βασικά είδη διατροφής. Στα ράφια των super markets πέρασαν ήδη αυξήσεις γύρω στο Σεπτέμβριο, ωστόσο έπεται νέο κύμα ανατιμήσεων, καθώς οι τιμοκατάλογοι για τις νέες παραλαβές είναι «τσιμπημένοι». Ειδικά σε προϊόντα που επηρεάζονται από τη διεθνή τιμή των σιτηρών και του αλευριού (π.χ. ζυμαρικά), αλλά και στα λάδια, οι αυξήσεις μπορεί και να ξεπεράσουν το μέσο όρο.

Έρχεται ο Μεταβατικός Μηχανισμός στήριξης

Νούμερο ένα πρόβλημα για το υπουργείο Οικονομικών αποτελεί ο πληθωρισμός, με τις νέες παρεμβάσεις για το αυξημένο ενεργειακό κόστος να αναμένεται να ανακοινωθούν την επόμενη εβδομάδα, καθώς οι ανατιμήσεις που προκαλεί ο συνδυασμός καυσίμων - πρώτων υλών χτυπούν τα πορτοφόλια των πολιτών.

Το επιτελείο του ΥΠ.ΟΙΚ. βρίσκεται σε συνεχείς συνομιλίες με τις κοινοτικές Υπηρεσίες, και φαίνεται πως το πρόβλημα του κοινοτικού πλαισίου για τις κρατικές ενισχύσεις αντιμετωπίστηκε, καθώς βρέθηκε ο τρόπος να ξεπεραστεί νομικά. Με τα αντίμετρα για το αυξημένο ενεργειακό κόστος θα καλυφθούν αναλογικά και οι μικρότερες και οι μεγάλες επιχειρήσεις, θα είναι δηλαδή οριζόντιου χαρακτήρα.

Πηγή που έχει γνώση στο θέμα είπε ότι οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις θα πρέπει να περιμένουν «Έναν Μεταβατικό Μηχανισμό». Έτσι, ο Μόνιμος Μηχανισμός Στήριξης δεν αναμένεται να τεθεί σε ισχύ. Αναφορικά με τον Μεταβατικό Μηχανισμό η λειτουργία του θα είναι αυτοματοποιημένη και έτσι δεν θα απαιτούνται ad hoc ρυθμίσεις όπως συμβαίνει με τις επιδοτήσεις και εκπτώσεις στο ηλεκτρικό ρεύμα και το φυσικό αέριο.

Ανατιμήσεις λόγω ενεργειακού κόστους

Πάντως, το ενεργειακό κόστος δεν είναι το μοναδικό πρόβλημα, καθώς ανατιμήσεις υπάρχουν και στις πρώτες ύλες, με τις τιμές σε καφέ, ρύζι, αλεύρι, φυτικά έλαια, καλαμπόκι, ζάχαρη αλλά και χαλκό, αλουμίνιο, χάλυβα και ξυλεία να βρίσκονται στα ύψη σε σχέση με το 2020. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, προμηθευτές που είχαν απορροφήσει μέρος του αυξημένου κόστους, ετοιμάζονται να το περάσουν σταδιακά στην αγορά.

Τα παραπάνω σημειώνονται την ώρα που η πανδημία έχει αναζωπυρωθεί και δυσκολεύει το έργο του οικονομικού επιτελείου. Παρόλα αυτά, ο κεντρικός σχεδιασμός παραμένει σταθερός. Πηγές που μελετούν άλλες χώρες που βρίσκονται πιο μπροστά στην «καταιγίδα» της πανδημίας εκτιμούν ότι το πλήγμα στην αγορά θα είναι διαχειρίσιμο. «Θα περιμένουμε και θα διερευνήσουμε όλες τις παραμέτρους», τονίζει η ίδια πηγή, βάζοντας σενάρια για διεύρυνση του κύκλου των δραστηριοτήτων, όπου ενεργοποιήθηκαν μέτρα στήριξης.

Ακόμα και στην περίπτωση που κριθεί σκόπιμο να προστεθούν ΚΑΔ, το σχέδιο θα είναι το ίδιο, δηλαδή αναστολές συμβάσεων, αποζημιώσεις ειδικού σκοπού, χωρίς να είναι βέβαιο ότι θα ενεργοποιηθούν εκ νέου τα μειωμένα μισθώματα επαγγελματικής στέγης.

Με ρυθμό διπλάσιο έναντι της αύξησης του 2% στον κατώτατο μισθό από 1ης Ιανουαρίου 2022 «τρέχουν» οι ανατιμήσεις στα βασικά προϊόντα.

Εκπρόσωποι του Λιανεμπορίου τονίζουν ότι η λίστα με τις αυξήσεις στις τιμές των προϊόντων θα μεγαλώσει, καθώς καθημερινά καταφθάνουν στα καταστήματα λιανικής ανατιμημένα τιμολόγια.

Με ανατιμήσεις η νέα χρονιά

αλεύρι (5%-20%),

καφές (3%-10%),

μαρμελάδες (4%-10%),

ελιές (5%),

κονσέρβες (5%),

βρεφικό γάλα (4%),

σαπούνι (4%),

κρασιά (3%-10%),

δημητριακά (έως 6%),

φρυγανιές (5,5%).