Κατοικία για όλους

Αναδημοσίευση από τη «Βραδυνή της Κυριακής»

Ακίνητα: Μία σειρά προγραμμάτων που μπαίνουν σταδιακά στην εφαρμογή δίνουν τη δυνατότητα για φθηνή στέγη, ενώ στόχος είναι με μία σειρά αλλαγών να αυξηθεί η περίμετρος των δικαιούχων.

Ήδη, συγκεκριμένες δράσεις δρομολογούνται από το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, ενώ το πακέτο των νέων προγραμμάτων θα συνδυαστεί και με προσθέτεις παρεμβάσεις της κυβέρνησης, όπως στα Airbnb.

Παρεμβάσεις που παρουσίασε πρώτη η «Βτκ», πριν από δύο εβδομάδες, και περιλαμβάνουν:

• Η συνέλευση ιδιοκτητών της κάθε πολυκατοικίας θα αποφασίζει κατά πλειοψηφία αν επιτρέπεται η βραχυχρόνια μίσθωση διαμερισμάτων.
• Όσοι ιδιοκτήτες εγκαταλείψουν το Airbnb και επιστρέψουν στη μακροχρόνια μίσθωση δεν θα φορολογούνται για τα ενοίκια που εισπράττουν για 3 ή 5 χρόνια.
• Όσοι διαθέτουν από 3 και πάνω, ακίνητα για βραχυχρόνια μίσθωση θα φορολογούνται ως ελεύθεροι επαγγελματίες, με τεκμήρια, Τέλος Επιτηδεύματος, προκαταβολή φόρου κ.λπ.
• Θα θεσπιστεί πλαφόν στον αριθμό ακινήτων κάθε πόλης που θα μπορούν να μπαίνουν στις πλατφόρμες τύπου Airbnb.
• Θα θεσπιστεί ανώτατο όριο ημερών το χρόνο για βραχυχρόνια μίσθωση, ανάλογα με τον πληθυσμό της κάθε πόλης.
• Χορήγηση Golden Visa με υποχρεωτική μακροχρόνια μίσθωση του ακινήτου.

Όπως εκτιμούν στην κυβέρνηση, πρόκειται για παρεμβάσεις που θα ανακόψουν την αυξητική τάση των ενοικίων, και κυρίως θα απελευθερώσουν διαμερίσματα και κατοικίες τόσο στα αστικά κέντρα, όπου η εύρεση σπιτιού είναι βραχνάς, όσο και σε επαρχία και νησιά, όπου αδυνατούν να βρουν κατοικία φοιτητές και δημόσιοι λειτουργοί που μεταβαίνουν εκεί με μετάθεση.

Με τις τιμές των ενοικίων να έχουν πάρει την ανηφόρα στόχος είναι να δοθεί η δυνατότητα –κυρίως σε νέα ζευγάρια– να αποκτήσουν το δικό τους σπίτι, να δοθούν κίνητρα προκειμένου να ανοίξουν κλειστά διαμερίσματα, αλλά και να στηριχτούν ευάλωτες κοινωνικά ομάδες.

Η «Βραδυνή της Κυριακής» παρουσιάζει έναν αναλυτικό οδηγό με τα βασικά στεγαστικά προγράμματα που μπαίνουν στην εφαρμογή, το χρονοδιάγραμμα υλοποίησής τους αλλά και τις προϋποθέσεις ένταξης σε αυτά.

«Στέγαση και Εργασία»

Περίπου 700 νοικοκυριά θα μπορέσουν να ενταχθούν στο βελτιωμένο πρόγραμμα «Στέγαση και Εργασία», που απευθύνεται σε άστεγους και σε άτομα από ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.

Μάλιστα, προβλέπεται αύξηση του προϋπολογισμού από 10 σε 15 εκατ. ευρώ, ενώ το πρόγραμμα θα επεκταθεί σε 60 δήμους της χώρας από τους 42 της περασμένης περιόδου.

Η επιδότηση ενοικίου φτάνει έως τα 400 ευρώ και προβλέπονται δαπάνες για οικοσκευή και κοινόχρηστα, ενώ στόχος είναι να δοθεί η δυνατότητα για επιδοτούμενη εργασία και κατάρτιση ενηλίκων ωφελουμένων του προγράμματος

Δωρεάν στέγη σε στρατιωτικούς, γιατρούς, δασκάλους

Ξεκίνησε η διαγωνιστική διαδικασία για την υλοποίηση της πρώτης φάσης του Οικιστικού Προγράμματος του υπουργείου Εθνικής Άμυνας, με χρηματοδότηση από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, προϋπολογισμού 100 εκατ. ευρώ.

Η προκήρυξη αφορά την έναρξη της διαδικασίας κατασκευής 702 διαμερισμάτων σε 54 οικοδομικά συγκροτήματα και των τριών Κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων, σε ακριτικές περιοχές και νησιά με υψηλό κόστος ενοικίων και περιορισμένη διαθεσιμότητα οικιών.

Συγκεκριμένα, το οικιστικό πρόγραμμα περιλαμβάνει αρχικά την ευρύτερη περιοχή 5 πόλεων της Θράκης (Αλεξανδρούπολη, Διδυμότειχο, Ορεστιάδα, Κομοτηνή, Ξάνθη), και 13 νησιών του Ανατολικού και Κεντρικού Αιγαίου (Κάρπαθος, Ρόδος, Καστελόριζο, Κως, Σάμος, Χίος, Λέρος, Λέσβος, Λήμνος, Σαμοθράκη, Σκύρος, Μύκονος, Σύρος).

Σημειώνεται ότι το 15% των νέων κατοικιών του Οικιστικού Προγράμματος θα διατίθεται σε καθηγητές – δασκάλους και ιατρούς – νοσηλευτές του ΕΣΥ, στο πλαίσιο Προγραμματικών Συμφωνιών μεταξύ του ΥΠΕΘΑ και του υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού και του υπουργείου Υγείας, αντίστοιχα.

Στόχος του Οικιστικού Προγράμματος του υπουργείου Εθνικής Άμυνας είναι με τα 242 διαμερίσματα που ήδη κατασκευάζονται, να έχουν παραδοθεί εντός του 2026 συνολικά 944 κατοικίες σε στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων, ιδιαίτερα των χαμηλόβαθμων, που μετακινούνται ανά την Επικράτεια για την εκτέλεση των καθηκόντων τους.

Υπενθυμίζεται ότι στις 18 Απριλίου ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας εγκαινίασε συμβολικά τη θεμελίωση του νέου συγκροτήματος 13 διαμερισμάτων στην Ορεστιάδα.

«Σπίτι Μου 2» και για 50άρηδες

Στόχος της κυβέρνησης είναι να μπει σε εφαρμογή ένα δεύτερο πρόγραμμα «Σπίτι Μου» και να διασφαλιστούν 2 δισ. ευρώ από ευρωπαϊκά κονδύλια. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι πως για το «Σπίτι Μου 2» θα υπάρξει διεύρυνση των δικαιούχων, καθώς εξετάζονται αλλαγές στα ηλικιακά και εισοδηματικά κριτήρια.

Σύμφωνα με πληροφορίες, το νέο πρόγραμμα θα προβλέπει αλλαγές σε τρία βασικά πεδία:

1. Ηλικία δικαιούχων. Στο προηγούμενο πρόγραμμα δικαιούχοι ήταν πολίτες έως 39 ετών, ενώ τώρα αναμένεται να ενταχθούν άτομα έως 50 ετών.
2. Εισοδηματικό κριτήριο. Εξετάζεται η διεύρυνση των εισοδηματικών κριτηρίων. Σήμερα το εισοδηματικό όριο είναι στις 24.000 ευρώ για το ζευγάρι, και αυτό αυξάνεται κατά 3.000 ευρώ ανά τέκνο, ενώ όταν είναι μονογονεϊκή οικογένεια το εισοδηματικό κριτήριο αυξάνεται στις 27.000 ευρώ και 3.000 ανά τέκνο. Να σημειωθεί πως προβλέπεται ειδική πρόνοια μηδενικού επιτοκίου και πλήρης κάλυψη από το κράτος για τους τρίτεκνους και πολύτεκνους.
3. Έτος άδειας κατασκευής. Με βάση το σενάριο που είναι στο τραπέζι, ενδεχομένως να ανοίξει «παράθυρο», ώστε τα ακίνητα μπορεί να είναι παλαιότητας λιγότερο από 15 έτη.

Όπως έχει τονίσει η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας Σοφία Ζαχαράκη, μέσω του υφιστάμενου προγράμματος «Σπίτι μου», συνολικού προϋπολογισμού ενός δισ. ευρώ, στο τέλος του χρόνου 9.155 νέα ζευγάρια θα έχουν αποκτήσει το δικό τους σπίτι.

Υπενθυμίζεται πως το πρόγραμμα ξεκίνησε με 500 εκατ., και λόγω της πολύ θετικής υποδοχής από τους νέους ανθρώπους, διπλασιάστηκαν οι πόροι το καλοκαίρι του 2023 στο ένα δισ. ευρώ.

Να σημειωθεί πως σύμφωνα με τους όρους του πρώτου προγράμματος «Σπίτι Μου» το ύψος του δανείου δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 150.000 ευρώ και η διάρκεια τα 30 έτη, ενώ μπορεί να καλύπτει έως και το 90% της αξίας του ακινήτου.

Το συγκεκριμένο πρόγραμμα υποστηρίζει δανειοδότηση για ακίνητα που θα χρησιμοποιηθούν ως κατοικία, έχουν μέγεθος έως 150 τ.μ. (στα τετραγωνικά μέτρα δεν προσμετρώνται αυτά που αποτυπώνονται στο συμβόλαιο αγοράς ως παραρτήματα – παρακολουθήματα) και βρίσκονται εντός οικιστικής περιοχής, όπως ειδικότερα προβλέπεται στο άρθρο 4 του ν. 5006/2022 (Α’ 239)

Προσοχή! Ο πωλητής του ακινήτου απαγορεύεται να αποτελεί συγγενή (του αγοραστή ή του έτερου μέλους ζευγαριού), εξ’ αίματος ή εξ’ αγχιστείας, Α’ ή Β’ βαθμού, ή πρόσωπο που συνδέεται με σύμφωνο συμβίωσης με τον αγοραστή.

Ουσιαστικά, με το εν λόγω πρόγραμμα η μηνιαία δόση είναι σημαντικά χαμηλότερη από εκείνη που αντιστοιχεί στα στεγαστικά δάνεια της αγοράς, καθώς το 75% του κεφαλαίου που χορηγείται από τη ΔΥΠΑ είναι άτοκο.

«ΚΑΛΥΨΗ» σε ευάλωτους και πολύτεκνους

Αιτήσεις για τη συμμετοχή στο πρόγραμμα «ΚΑΛΥΨΗ» μπορούν να υποβάλουν οι ιδιοκτήτες κατοικιών που βρίσκονται στα διοικητικά όρια του Δήμου Αθηναίων, ύστερα από σχετική πρόσκληση του υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας.

Το πρόγραμμα, συνολικού προϋπολογισμού 21,5 εκατ. ευρώ, αφορά ακίνητα τα οποία διατίθενται σε δικαιούχους ηλικίας 25 έως 39 ετών που λαμβάνουν το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα από τον ΟΠΕΚΑ και δεν έχουν ιδιόκτητη κατοικία.

Όπως επισήμανε η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας Σοφία Ζαχαράκη: «Η εξασφάλιση στέγης για τις ευάλωτες ομάδες και τα νοικοκυριά που βρίσκονται σε σχετική επισφάλεια είναι απόλυτη προτεραιότητα για την κυβέρνησή μας, και ειδικά για το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας. Το Πρόγραμμα “ΚΑΛΥΨΗ” είναι ένα από τα εργαλεία που έχουμε στη διάθεσή μας για να φροντίσουμε οικογένειες με παιδιά, άτομα με αναπηρία, γυναίκες θύματα ενδο-οικογενειακής βίας, νέους ανθρώπους χωρίς σπίτι δικαιούχους του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος».

Να σημειωθεί πως με βάση τα τελευταία στοιχεία, στο πρόγραμμα «ΚΑΛΥΨΗ» έχουν ενταχθεί 300 ακίνητα σε 44 δήμους που μετέχουν ήδη στο πρόγραμμα.

Το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας αναλαμβάνει την κάλυψη του μισθώματος για τρία χρόνια, και επιπλέον το κόστος μετακόμισης και μεταφοράς των λογαριασμών ΔΕΚΟ.

Οι δικαιούχοι μετά την κατάταξη των νοικοκυριών μπαίνουν σε λίστα προτεραιότητας, με βάση τα μόρια που συγκεντρώνουν.

Οι δήμοι καλούν τους ωφελούμενους να επιλέξουν από τη λίστα των διαθέσιμων κατοικιών αυτές που ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους, ανάλογα με τη σύνθεση του νοικοκυριού και την προτίμησή τους ως προς την περιοχή του δήμου που βρίσκεται το ακίνητο. Κάθε νοικοκυριό μπορεί να επιλέγει έως τρία διαθέσιμα ακίνητα, μεταξύ των οποίων καλείται να διαλέξει το κατάλληλο προς ενοικίαση.

Ειδικότερα, στο Πρόγραμμα εντάσσονται, με επιπλέον μοριοδότηση, δικαιούχοι του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος:

• Πολύτεκνες οικογένειες.
• Τρίτεκνες οικογένειες.
• Άτομα με αναπηρία άνω του 67%.
• Νοικοκυριά υπό έξωση από ενοικιαζόμενη κατοικία.
• Μονογονεϊκές οικογένειες.
• Οικογένειες με ένα ή δύο παιδιά.
• Άνεργοι εγγεγραμμένοι στη ΔΥΠΑ.
• Γυναίκες θύματα ενδο-οικογενειακής βίας που φιλοξενούνται σε ξενώνες με ή χωρίς παιδιά.
• Άτομα ή οικογένειες που λαμβάνουν το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα.

Σημειώνεται ότι η πρόσκληση απευθύνεται σε όλους τους ιδιοκτήτες των οποίων τα ακίνητά τους είχαν ήδη ενταχθεί στο «ESTIA II» και στο πρόγραμμα «ESTIA 2021». Οι αιτήσεις μπορούν να υποβληθούν είτε σε έντυπη μορφή στο Γραφείο Πρωτόκολλου, Διεκπεραίωσης και Αρχείου του Δήμου Αθηναίων (ταχυδρομική διεύθυνση: Λιοσίων 22, Αθήνα, Τ.Κ. 10438, 2ος όροφος), είτε σε ηλεκτρονική μορφή στο email: [email protected] έως τη Δευτέρα 30 Σεπτεμβρίου. Εάν κάποιος ιδιοκτήτης επιθυμεί να συμμετάσχει στο πρόγραμμα με περισσότερα του ενός ακίνητα, αρκεί η υποβολή μίας αίτησης, στην οποία θα περιλαμβάνονται τα στοιχεία όλων των ακινήτων.

«Κοινωνική Αντιπαροχή»

Μέσα στο 2024 αναμένεται να διεξαχθεί ο διαγωνισμός για αξιοποίηση ακινήτων του Δημοσίου, στο πλαίσιο του προγράμματος της «Κοινωνικής Αντιπαροχής».

Ουσιαστικά θα υπάρξει ένας διεθνής διαγωνισμός, έτσι ώστε σε υπάρχον ακίνητο του Δημοσίου (αυτή τη στιγμή είναι οικόπεδο) να καταστεί δυνατό να οικοδομηθεί μία πολυκατοικία.

Ένα ποσοστό των διαμερισμάτων θα προσφέρεται για μίσθωση με κανονικές τιμές, και ένα άλλο θα διατίθεται για κοινωνική κατοικία με μικρό αντίτιμο, όπως ακριβώς γίνεται στο εξωτερικό.

Ουσιαστικά προβλέπονται τα εξής:

– Κοινωνική Αντιπαροχή είναι η σύμβαση με αντικείμενο τη σύμπραξη φορέων της Γενικής Κυβέρνησης με ιδιώτες αναδόχους. Ο ανάδοχος ανεγείρει, με δικές του δαπάνες, κτίριο επί αδόμητου ακινήτου του φορέα, και το αντάλλαγμά του συνίσταται στην εκμετάλλευση για ορισμένο χρονικό διάστημα του ακινήτου, με την παράλληλη υποχρέωσή του να εκμισθώνει μέρος αυτού σε δικαιούχους έναντι προκαθορισμένου μισθώματος. Η επιλογή του αναδόχου γίνεται ύστερα από δημόσια πρόσκληση που απευθύνει ο φορέας, στον οποίο ανήκει το ακίνητο. Μετά το πέρας του χρόνου εκμετάλλευσης, ο ανάδοχος υποχρεούται να παραδώσει το ακίνητο στον ιδιοκτήτη φορέα.

– Η σύμβαση Κοινωνικής Αντιπαροχής μπορεί να αφορά και δομημένα ακίνητα. Στην περίπτωση αυτή, το αντικείμενο της σύμβασης περιλαμβάνει και την κατεδάφιση των κτισμάτων, η οποία γίνεται με δαπάνες του αναδόχου.

– Οι δικαιούχοι μισθωτές σε προγράμματα Κοινωνικής Αντιπαροχής επιλέγονται από τον φορέα στον οποίο ανήκει το ακίνητο, με βάση αντικειμενικά κοινωνικά κριτήρια, και ιδίως το εισόδημα, την οικογενειακή τους κατάσταση και την ηλικία των τέκνων των δικαιούχων.

– Στα κτίρια που ανεγείρονται κατόπιν σύμβασης κοινωνικής αντιπαροχής επιτρέπεται η σύναψη συμβάσεων μίσθωσης με δικαίωμα προαίρεσης για την εξαγορά της οριζόντιας ιδιοκτησίας (rent to own) από τους δικαιούχους.

Έρχεται το βελτιωμένο «Ανακαινίζω – Νοικιάζω»

Βελτιώσεις έρχονται στο πρόγραμμα «Ανακαινίζω – Νοικιάζω», που στόχο έχει να δοθούν κίνητρα προκειμένου να ανοίξουν 12.500 κλειστά διαμερίσματα. Με το πρόγραμμα επιδοτείται η επισκευή κατοικιών προκειμένου μετά την ανακαίνιση οι ιδιοκτήτες να προχωρήσουν σε εκμίσθωση του ακινήτου με διάρκεια τουλάχιστον τριών ετών. Στο συγκεκριμένο πρόγραμμα συμμετέχουν, μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης Δημόσιας Διοίκησης (ΕΨΠ-gov.gr), ιδιοκτήτες ή επικαρπωτές ακινήτων με χρήση κατοικίας για ένα ακίνητό τους με χρήση κατοικίας, εφόσον:

• Διαθέτουν την κυριότητα ή την επικαρπία του ακινήτου κατά ποσοστό ίσο ή μεγαλύτερο του 50%.
• Το ακίνητο έχει έκταση έως εκατό τετραγωνικά μέτρα και βρίσκεται σε οικιστική περιοχή.
• Έχουν ετήσιο οικογενειακό φορολογητέο, πραγματικό ή τεκμαρτό, εισόδημα που δεν υπερβαίνει τις 40.000 ευρώ και διαθέτουν ακίνητη περιουσία, της οποίας η συνολική αξία δεν υπερβαίνει το ποσό των 300.000 ευρώ.
• Το ακίνητο δεν έχει δηλωθεί ως πρώτη κατοικία, δεν έχει δηλωθεί ως μισθωμένο και δηλώνεται ως κενό στο έντυπο Ε2 που συνοδεύει τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος των 3 τελευταίων ετών.
• Οι δικαιούχοι δεν έχουν λάβει επιδότηση για πρόγραμμα εξοικονόμησης Ενέργειας ή ανακαίνισης σε ακίνητο της ιδιοκτησίας τους τα τελευταία 5 έτη και δεν έχουν ενταχθεί σε προγράμματα επιδοτούμενης ενεργειακής εξοικονόμησης για οποιοδήποτε ακίνητό τους.

Με βάση το συγκεκριμένο σχέδιο, οι εντασσόμενοι στο πρόγραμμα επιδοτούνται για την πραγματοποίηση δαπανών επισκευής και ανακαίνισης επί του ακινήτου τους, ύψους μέχρι 10.000 ευρώ, που περιλαμβάνουν τα απαιτούμενα υλικά και τις εργασίες.

Να σημειωθεί εδώ πως τώρα αναμένεται το ποσό αυτό να αυξηθεί και εξελίξεις θα υπάρξουν τον Σεπτέμβριο.

Υπενθυμίζεται πως η επιδότηση με βάση την αρχική διάταξη ανερχόταν στο 40% των πραγματοποιηθεισών δαπανών, ωστόσο στόχος είναι να καλύπτεται το 60%, σε μία προσπάθεια να αυξηθούν περισσότερο οι δικαιούχοι.

Μάλιστα, οι αλλαγές αυτές αναμένεται να έχουν αναδρομική ισχύ και για όσους έχουν ήδη υποβάλει αίτηση στο πρόγραμμα.