Σοκ: Οι έφηβοι στην Ελλάδα αρχίζουν το τσιγάρο και την κάνναβη από τα 13!

Σύμφωνα με έρευνα του ΚΕΘΕΑ, οι αριθμός των εφήβων στη χώρα μας που εθίζεται στο αλκοόλ, το τσιγάρο και τα κινητά τηλέφωνα αυξάνεται ραγδαία τα τελευταία χρόνια.

Συνήθως, η πρώτη επαφή των εφήβων με το τσιγάρο ή το ποτό έρχεται στην ηλικία των 13-14 ετών, κυρίως από περιέργεια.

Είναι θλιβερό το γεγονός ότι στην ίδια «τρυφερή» ηλικία σημαντικό ποσοστό της τάξης του 3% πειραματίζεται και με την κάνναβη στο σχολείο ως επί το πλείστον που γίνεται η προμήθεια.

Στα 13 τους χρόνια οι μαθητές διαθέτουν σχεδόν όλοι (95%) κινητό τηλέφωνο, το οποίο έχουν αποκτήσει από τα 11. Στο διαδίκτυο η πρόσβαση είναι καθολική (99%) στην ηλικία των 13 χρόνων και έχει αρχίσει από τα 10 έτη και χωρίς την επίβλεψη των γονέων.

Αξίζει να σημειωθεί ότι 2 στους δέκα 13χρονους παίζουν τυχερά παιχνίδια, τη στιγμή που η είσοδος στο καζίνο επιτρέπεται σε ενηλίκους άνω των 21 ετών.

Όλα τα παραπάνω δηλώνουν ότι υπάρχει δραματικό κενό στην πρόληψη, αλλά και στην έγκαιρη παρέμβαση για τις εξαρτήσεις στον μαθητικό πληθυσμό. Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι τα ευρήματα καταδεικνύουν την ανάγκη ανάπτυξης και συστηματικής εφαρμογής προγραμμάτων ενημέρωσης, πρόληψης και έγκαιρης παρέμβασης στο μαθητικό πληθυσμό, για διαφορετικές μορφές εξάρτησης.

Οι συνεργασίες μεταξύ φορέων και οργανισμών, η ανάληψη πρωτοβουλιών σε ερευνητικό επίπεδο, ο σχεδιασμός συστηματικών παρεμβάσεων από περισσότερους φορείς, μεταξύ των οποίων οι σχολικές κοινότητες, η εκπαίδευση των γονέων και η ευαισθητοποίηση του κοινωνικού συνόλου είναι μερικές από τις άμεσες προτεραιότητες που χρειάζεται να αναληφθούν.

Το πρώτο ουσιαστικό βήμα θα αποτελούσε η διαμόρφωση ενός δικτύου όλων των άμεσα και έμμεσα εμπλεκομένων με τα θέματα ψυχικής και σωματικής υγείας των εφήβων και των νεαρών ενηλίκων, αλλά και η διαμόρφωση ενός κεντρικού σχεδίου δράσης.

Σύμφωνα με την έρευνα, η ηλικία έναρξης της χρήσης αλκοόλ φαίνεται να είναι τα 13 με 14 έτη, ενώ το 67% των μαθητών που δήλωσαν χρήση αλκοόλ ήταν αγόρια και το 33% κορίτσια (σχεδόν το διπλάσιο).

Ένας στους 10 καταναλώνει αλκοόλ 1 με 2 φορές το μήνα, πίνοντας από 3 ποτά και πάνω κάθε φορά, ενώ 2 στους 10 εφήβους πίνουν από 3 ποτά και πάνω με συχνότητα κατανάλωσης 3 με 4 φορές το μήνα.

Ως βασικότεροι λόγοι κατανάλωσης αλκοόλ αναφέρονται: «περιέργεια», «προσφέρθηκε από τους γονείς» και «παρότρυνση φίλων».

Ως μέρες κατανάλωσης αναφέρονται κυρίως το Σάββατο, ακολουθεί η Κυριακή και τέλος η Παρασκευή. Μέρη κατανάλωσης είναι τα «πάρτι» (37,9%), «οι έξοδοι σε κλαμπ/μπαρ» (25,3%) και οι οικογενειακές συγκεντρώσεις (22,6%). Το 40,9% προμηθεύεται μόνο του αλκοόλ, ενώ από τους γονείς, με την προτροπή, την άδεια ή την ανοχή τους, το προμηθεύεται ποσοστό 34,4%. Ένας (1) στους 7 έφηβους από αυτούς που καταναλώνουν αλκοόλ, δήλωσε ότι μέσα στο έτος αντιμετώπισε δυσκολίες ως αποτέλεσμα της κατανάλωσης.

Όσον αφορά στο τσιγάρο, η ηλικία έναρξης της χρήσης τσιγάρου φαίνεται να είναι τα 13 έτη.

Το 10% των μαθητών του δείγματος δήλωσε ότι έχει δοκιμάσει τσιγάρο ή ότι κάπνιζε, αλλά σταμάτησε, το 3% περίπου δήλωσε περιστασιακό κάπνισμα μέσα στο μήνα και άλλο ένα 3% καθημερινή χρήση. Ο συνηθέστερος λόγος έναρξης του καπνίσματος είναι από «περιέργεια». Ακολουθεί το «να ξεφύγω από ανησυχίες και προβλήματα». Ως χώροι καπνίσματος, αναφέρθηκαν καταρχήν τα δημόσια μέρη (πάρκα, δρόμοι) και έπειτα καφέ/μαγαζιά/κλαμπ, το σχολείο και το σπίτι.

Ποσοστό 3% των μαθητών ανέφερε ότι κάνει χρήση ουσιών. Κυρία ουσία χρήσης αλλά και ουσία έναρξης της χρήσης είναι η κάνναβη. Η ηλικία έναρξης είναι τα 13 έτη. Ο αριθμός των αγοριών που δηλώνουν χρήση κάνναβης είναι διπλάσιος από αυτόν των κοριτσιών. Κύριοι λόγοι δοκιμής φαίνεται να είναι ο «πειραματισμός» και έπειτα το «να φτιάξουν διάθεση, να ανέβουν». Με βάση τα στοιχεία που έδωσαν οι συμμετέχοντες υπάρχει κατανάλωση και προμήθεια της ουσίας μέσα στους χώρους των περισσοτέρων σχολείων, ενώ ο αριθμός χρηστών κάνναβης βρέθηκε να τριπλασιάζεται από τα 14 στα 15 έτη.

Η συντριπτική πλειονότητα των μαθητών (99%) έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο. Ο μέσος όρος ηλικίας που τα παιδιά δήλωσαν ότι απέκτησαν αυτόνομη πρόσβαση στο διαδίκτυο είναι τα 10 έτη. Tο 32% των μαθητών δεν έχει ποτέ επίβλεψη κάποιου ενήλικα όταν πλοηγείται στο διαδίκτυο, ενώ το 25% έχει σπάνια. Το 37% των μαθητών περνάει 1 με 2 ώρες την ημέρα στο διαδίκτυο, το 33% από 2 έως 5 ώρες και το 18% από 5 ώρες και πάνω. Τόσο για τα αγόρια όσο και για τα κορίτσια τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ήταν η βασική ασχολία στο διαδίκτυο, με δεύτερη τη μουσική/ταινίες για τα κορίτσια και τα διαδικτυακά παιχνίδια για τα αγόρια.

Το 80% των μαθητών δήλωσε ότι παίζει ηλεκτρονικά παιχνίδια (Playstation, Xbox, Wii κ.λπ.). Η ενασχόληση των αγοριών βρέθηκε να είναι υψηλότερη σε σύγκριση με αυτή των κοριτσιών. Σύμφωνα με τα στοιχεία, όσο περισσότερες ήταν οι ώρες ενασχόλησης (5 με 8 ώρες, και κυρίως από 8 ώρες και πάνω) τόσο συχνότερα οι συμμετέχοντες δήλωναν επιπτώσεις στη λειτουργικότητα τους και εξαρτητικές συμπεριφορές

Δύο (2) στους 10 μαθητές δήλωσαν ότι παίζουν τυχερά παιχνίδια. Τα αγόρια παίζουν τυχερά παιχνίδια που έχουν να κάνουν με αθλήματα και τα κορίτσια με παιχνίδια αριθμών. Από τα 231 άτομα που δήλωσαν ότι παίζουν τυχερά παιχνίδια το 65% παίζει 1 με 2 φορές το μήνα και το 18% 3 με 4 φορές το μήνα. Το ποσό που ξοδεύει η πλειονότητα είναι 10 ευρώ περίπου την εβδομάδα.

Η έρευνα διεξήχθη από το ΚΕΘΕΑ ΠΙΛΟΤΟΣ σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Mαγνησίας σε 13 γυμνάσια της περιοχής, και σε δείγμα 1.370 εφήβων 13 έως 15 ετών, μιας ηλικιακής ομάδας για την οποία υπάρχουν περιορισμένα στοιχεία σε πανελλήνιο επίπεδο. Τα στοιχεία της έρευνας συλλέχθηκαν με αυτό-χορηγούμενα και ανώνυμα ερωτηματολόγια μέσα στις σχολικές αίθουσες κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους 2017-2018.

Οι συντελεστές της έρευνας ήταν: Ξενοφών Σελπεσάκης, Υπεύθυνος Εκπαίδευσης και Έρευνας,Ουρανία Μπέλλου, ψυχολόγος, προσωπικό Εκπαίδευσης και Έρευνας και Κώστας Γιαννουσάς, ψυχολόγος, προσωπικό θεραπείας.