Παγκόσμια Ημέρα κατά του Πάρκινσον: Ποια τα πρώιμα συμπτώματα

Η νόσος του Πάρκινσον πρόκειται για μια χρόνια εκφυλιστική διαταραχή του νευρικού συστήματος, η οποία επηρεάζει κυρίως την κίνηση. Προκύπτει κυρίως από τη σταδιακή απώλεια των νευρώνων, που παράγουν ντοπαμίνη στον εγκέφαλο.

Συνήθως αρχίζει με ένα τρέμουλο (τρόμο) στο ένα χέρι, ενώ αργότερα εμφανίζονται κι άλλα συμπτώματα, όπως η βραδύτητα και η δυσκαμψία στις κινήσεις.

Η 11η Απριλίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα κατά της ασθένειας, καθώς είναι η ημερομηνία γέννησης του Τζέιμς Πάρκινσον το 1775, του Άγγλου γιατρού που ανακάλυψε το 1817 τη συμπτωματολογία της ασθένειας.

Ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες κινδύνου είναι η ηλικία, παρόλο που 10% των ατόμων που νοσούν είναι μικρότεροι από 45 ετών. Άλλοι παράγοντες κινδύνου είναι το οικογενειακό ιστορικό για νόσο του Πάρκινσον, έκθεση σε φυτοφάρμακα και άλλοι περιβαλλοντικοί παράγοντες. Ορισμένες μελέτες δείχνουν πως οι μη καπνιστές έχουν διπλάσια πιθανότητα να εμφανίσουν τη νόσο, όπως και οι μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες και οι άνδρες, που λαμβάνουν χαμηλή ποσότητα καφεϊνης, φαίνεται να έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης Πάρκινσον.

Τα πρώιμα συμπτώματα περιλαμβάνουν την υποσμία (ελαττωμένη αίσθηση όσφρησης), τη διαταραχή συμπεριφοράς στον ύπνο REM (έντονη εκδραμάτιση ονείρων κατά τη διάρκεια του ύπνου), δυσκοιλιότητα, διαταραχές διάθεσης αλλά και δυσκαμψία στον έναν ώμο, με πόνο ή δυσκολία στην κίνησή του.

Τα κύρια κινητικά συμπτώματα της νόσου είναι η βραδυκινησία, η δυσκαμψία ή/και το τρέμουλο (τρόμος). Η βραδυκινησία σημαίνει βραδύτητα των κινήσεων και προοδευτική μείωση του εύρους τους. Ο ασθενής συνήθως αναφέρει βραδύτητα και κόπωση στις επαναλαμβανόμενες κινήσεις, και ο ειδικός νευρολόγος διαπιστώνει εάν υπάρχει βραδυκινησία ή όχι στη νευρολογική εξέταση.

Η βραδυκινησία είναι και το βασικό κλινικό κριτήριο της διάγνωσης της νόσου. Οι ασθενείς μπορεί να εμφανίζουν υπομιμία (ελαττωμένη έκφραση στο πρόσωπο), υποφωνία (σιγανή φωνή), ελαττωμένες αυθόρμητες κινήσεις κατά την ομιλία ή τη βάδιση (ελαττωμένη αιώρηση των χεριών), και μικρογραφία (ο ασθενής γράφει μικρότερα γράμματα σε σχέση με πριν).

Κλινικά, οι ασθενείς μπορεί να αισθάνονται μάγκωμα ή πόνο στην πλάτη ή/ και στους ώμους.

Ο χαρακτηριστικός «τρόμος» της νόσου Πάρκινσον είναι τρόμος ηρεμίας (όταν δηλαδή ένα άκρο ηρεμεί), ενώ ελαττώνεται συνήθως κατά τη διάρκεια μιας κίνησης. Συνήθως εμφανίζεται σε ένα άκρο, ή και σε μία πλευρά (δηλαδή χέρι και πόδι) αρχικά, ενώ μπορεί να υπάρχει και στη σιαγόνα. Το κεφάλι δεν τρέμει κατά κανόνα στη νόσο Πάρκινσον.

Σημειώνεται πως περίπου το 25% των ασθενών δεν θα αναπτύξουν ποτέ τρέμουλο, καθ’ όλη τη διάρκεια της νόσου. Επιπλέον κινητικά συμπτώματα συμπεριλαμβάνουν διαταραχές στη στάση και στη βάδιση, με αστάθεια και τάση προς πτώσεις, που κατά κανόνα εμφανίζονται σε πιο προχωρημένο στάδιο της νόσου.

Διάγνωση και θεραπεία

Η νόσος του Πάρκινσον είναι η δεύτερη πιο συχνά εμφανιζόμενη νευροεκφυλιστική νόσο, μετά τη νόσο Αλτσχάιμερ.

Από τη συγκεκριμένη νόσο υπολογίζεται ότι νοσούν παγκοσμίως πάνω από 10 εκατομμύρια άνθρωποι.

Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι περίπου 25.000 άτομα ζουν με τη νόσο Πάρκινσον.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) έως το 2040, η νόσος Πάρκινσον θα έχει ξεπεράσει σε συχνότητα εμφάνισης τον καρκίνο.

Η συγκεκριμένη ασθένεια δεν μπορεί να διαγνωστεί μέσω εργαστηριακών εξετάσεων. Η διάγνωση συνήθως πραγματοποιείται μέσω κλινικής εξέτασης και λήψης ιατρικού ιστορικού.

Για την έγκυρη επιβεβαίωση της διάγνωσης απαιτούνται ενδείξεις τουλάχιστον δύο τυπικών συμπτωμάτων της νόσου.

Η θεραπεία της νόσου έγκειται στον έλεγχο των συμπτωμάτων της με φάρμακα και σε μετέπειτα στάδια με χειρουργική αντιμετώπιση. Ορισμένες φορές στα πρώιμα στάδια δεν χορηγείται φαρμακευτική αγωγή στον ασθενή.

Οι οδηγίες των ειδικών είναι σημαντικές για τον περιορισμό τυχόν παρενεργειών καθώς και των συμπτωμάτων. Αλλαγές στον τρόπο ζωής των ασθενών  μπορεί να βελτιώσουν την ποιότητα της καθημερινότητάς τους.

Η άσκηση του ατόμου που πάσχει από νόσο Πάρκινσον είναι σημαντική για την ενδυνάμωση των μυών και τη βελτίωση της ισορροπίας του.

Η φυσικοθεραπεία μέσω της άσκησης βελτιώνει την ποιότητα ζωής του ατόμου και ανακουφίζει από τα συμπτώματα. Σύμφωνα με έρευνες, συγκεκριμένες ασκήσεις αυξάνουν τα επίπεδα ντοπαμίνης του οργανισμού με αποτέλεσμα η νόσος να εξελίσσεται πιο αργά.

Η έρευνα για τη θεραπεία της νόσου προχωρά ταχύτατα και οι ειδικοί προσβλέπουν σε ανεύρεση νευροπροστατευτικών θεραπειών.