«Έρχονται» οι ψηφιακές δίκες με καταθέσεις μαρτύρων εξ αποστάσεως

Στόχος είναι μέχρι τον Μάιο του 2024 να έχει υλοποιηθεί το έργο σε όλη τη χώρα. Προς το παρόν, η αρχή θα γίνει από την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και άλλες μεγάλες πόλεις.

Σύμφωνα με πληροφορίες της «ΒτΚ», ένας πολίτης που πρόκειται να καταθέσει σε ένα δικαστήριο σε άλλη περιοχή της Ελλάδας, θα μπορεί να μπαίνει από το σπίτι του στο διαδίκτυο και να υποβάλει αίτηση ώστε να εξεταστεί εξ αποστάσεως όταν θα γίνει η δίκη. Το αίτημα θα καταγράφεται σε ένα σύστημα «διαχείρισης κρατήσεων και ροών εργασίας» και μετά θα εγκρίνεται ή θα απορρίπτεται από τους δικαστές.

Εφόσον εγκρίνεται, θα πηγαίνει στο κοντινότερο δικαστικό τμήμα της περιοχής του, το οποίο διαθέτει το αντίστοιχο σύστημα (250 σταθερά και 151 κινητά σημεία), και θα καταθέτει από εκεί. Για παράδειγμα, ένας πολίτης που μένει στο Παγκράτι, μπορεί να πηγαίνει στο Ειρηνοδικείο Αθηνών και αφού υποβάλλει την ταυτότητά του, θα συνδέεται με ένα σύστημα τύπου Zoom με το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Βόλου π.χ., στο οποίο, αλλιώς, θα έπρεπε να ταξιδέψει. Το ίδιο σύστημα θα γίνεται με κατηγορούμενους που θα απολογούνται μέσα από τα σωφρονιστικά καταστήματα, οπότε θα περιοριστούν οι προσαγωγές, ο κίνδυνος απόδρασης, τα έξοδα κ.λπ.

Οι λεγόμενες τηλεδίκες είναι ευρέως διαδεδομένες σε χώρες του εξωτερικού όπως η Αυστρία, η Γερμανία, η Αγγλία, η Ολλανδία, η Εσθονία και πολλές άλλες, και χρησιμοποιούνται εκτεταμένα στη δικαστική διαδικασία. Στην Ελλάδα, προς το παρόν, δεν συμβαίνει παρά μόνο σε κάποιες περιπτώσεις για σύνδεση με δικαστήρια του εξωτερικού. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, συστήματα αναμένεται να εγκατασταθούν:

– Σε δικαστικές έδρες του Άρειου Πάγου και των Πολιτικών – Ποινικών Πρωτοδικείων και Εφετείων, καθώς και σε Πταισματοδικείων.

– Σε πιστοποιημένους χώρους εντός των δικαστηρίων, αλλά και εντός των σωφρονιστικών καταστημάτων (αίθουσες κατάθεσης μάρτυρα).

– Σε ανακριτικά γραφεία και γραφεία που εξυπηρετούν αιτήματα δικαστικών συνδρομών.

– Σε αίθουσες διοικητικών δικαστηρίων και στο Συμβούλιο της Επικρατείας.

– Στην Κεντρική Υπηρεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης.

Μέσω των συστημάτων θα είναι εφικτή:

– Η απομακρυσμένη κατάθεση/εξέταση μάρτυρα υπόθεσης που εκδικάζεται, ο οποίος κατά τη διεξαγωγή της δίκης βρίσκεται μακριά από τον τόπο διεξαγωγής της. Στην περίπτωση αυτή, ο μάρτυρας θα προσέρχεται σε κάποιον από τους πιστοποιημένους χώρους που θα διαμορφωθούν κατά την υλοποίηση του παρόντος έργου και θα καταθέτει απομακρυσμένα ζωντανά (εικόνα και ήχος).

– Η απομακρυσμένη κατάθεση/εξέταση μάρτυρα υπόθεσης (ως ανωτέρω), ο οποίος όμως βρίσκεται στο εξωτερικό. Η λεγόμενη διασυνοριακή.

– Η απομακρυσμένη κατάθεση/εξέταση μάρτυρα ή κατηγορουμένου ο οποίος είναι κρατούμενος σε κάποιο σωφρονιστικό κατάστημα.

– Η διεξαγωγή της προκαταρκτικής εξέτασης, προανάκρισης και ανάκρισης.

– Η ικανοποίηση, με απομακρυσμένη σύνδεση, αιτημάτων Δικαστικής Συνδρομής.

– Συνδυασμός όλων αυτών των περιπτώσεων αφού θα δίνεται η δυνατότητα για πραγματοποίηση πολυδιασκέψεων.

Η υλοποίηση του έργου θα συντελέσει:

– Στην εισαγωγή και αξιοποίηση σύγχρονων τεχνολογικών εργαλείων στη διαδικασία απονομής της Δικαιοσύνης και στην αναβάθμιση της διοικητικής ικανότητας των δικαστηρίων.

– Στη μείωση των οικονομικών βαρών που προκαλούν οι μετακινήσεις μαρτύρων, βάρη που επωμίζονται είτε οι πολίτες (πολιτικές δίκες) είτε το κράτος (ποινικές δίκες).

– Στην ποιοτική αναβάθμιση του έργου της Δικαιοσύνης, σε δικαστικές περιπτώσεις που απαιτείται κατάθεση ευάλωτων μαρτύρων (ανήλικοι) ή μαρτύρων που έχουν υποστεί εκφοβισμό (κακοποιημένες γυναίκες), και η δια ζώσης παρουσίας τους στο δικαστήριο ενδέχεται να διαταράξει την ψυχική τους υγεία και να επηρεάσει τη διαδικασία διεξαγωγής της δίκης.

– Στην επιτάχυνση του ανακριτικού έργου (με τη χρήση της τηλεδιάσκεψης), καθώς και στην εξυπηρέτηση των αιτήσεων δικαστικής συνδρομής.

– Στην καλύτερη εξυπηρέτηση των δικηγόρων, των διαδίκων και των εμπλεκομένων στις δικαστικές διαδικασίες στις αίθουσες των δικαστηρίων της χώρας (ηλεκτρονικό πινάκιο, portal).

Το έργο είναι προϋπολογισμού κοντά στα 20 εκατ. ευρώ και χρηματοδοτείται από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης.

Ηλεκτρονικά πινάκια

Ταυτόχρονα με τις ψηφιακές δίκες και τις τηλεδιασκέψεις, το έργο προβλέπει και «Υπηρεσίες ενημέρωσης της πορείας των πινακίων και των εκθεμάτων των Δικαστηρίων». Η δράση αυτή αφορά στην ανάπτυξη και λειτουργία του πληροφοριακού συστήματος, μέσω του οποίου θα γίνεται η δημοσίευση σε πραγματικό χρόνο της πορείας των πινακίων και των εκθεμάτων των δικαστηρίων της χώρας στο διαδίκτυο, στους ενδιαφερόμενους (δικηγόροι, πολίτες κ.ά.). Θα παρέχεται, επιπλέον, η δυνατότητα άμεσης και σε πραγματικό χρόνο ενημέρωσης της πορείας των πινακίων, μέσω ειδικών εφαρμογών για κινητά και τάμπλετ, για την καλύτερη εξυπηρέτηση των δικηγόρων, των διαδίκων και των εμπλεκομένων στις δικαστικές διαδικασίες στις αίθουσες των δικαστηρίων. Προς το παρόν, αυτό γίνεται, πιλοτικά και μόνο, στην Αθήνα.