Κάθε μήνα καταγράφεται και μία γυναικοκτονία

Αναδημοσίευση από τη «Βραδυνή της Κυριακής»

Ήταν Νοέμβριος του 2021 όταν ένα βίντεο 4 λεπτών και 3 δευτερολέπτων βγήκε στη δημοσιότητα –με αφορμή την 25η Νοεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα Εξάλειψης της Βίας κατά των Γυναικών– και κατέγραφε την κακοποίηση των γυναικών και την «αγάπη» που μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο.

Η ταινία αυτή, μικρού μήκους, φέρει τον τίτλο: «Μη με αφήσεις ποτέ (γιατί θα σου κάνω κακό)», και είναι δημιουργία της Lacta και του Κέντρου Μελετών Διοτίμα. Στόχος ήταν να ευαισθητοποιήσει, να παρακινήσει, να δώσει δύναμη σε γυναίκες να σπάσουν τον κύκλο της βίας και της κακοποίησης.

Από το 2021 μέχρι και σήμερα, γίναμε μάρτυρες δεκάδων εγκλημάτων με θύματα γυναίκες.

Υποθέσεις που μας συγκλόνισαν και στο άκουσμά τους αναρωτηθήκαμε πού οδεύουμε ως κοινωνία και τι έχει πάει τόσο λάθος με εμάς;

Η τελευταία γυναικοκτονία, με θύμα την 28χρονη Κυριακή Γρίβα, έξω από το Αστυνομικό Τμήμα των Αγίων Αναργύρων, δεν μας σόκαρε απλά ως γεγονός αυτό καθαυτό, αλλά, παράλληλα, μας εξόργισε καθώς ήρθαν στην επιφάνεια χρόνιες παθογένειες του κρατικού μηχανισμού.

Την ίδια ώρα, η άγρια δολοφονία της Κυριακής φαίνεται πως αφύπνισε πολλές γυναίκες, θύματα ενδο-οικογενειακής βίας, να απευθυνθούν στις Αρχές και να καταγγείλουν την κακοποίηση που υφίστανται.

Ενδεικτικά να αναφέρουμε πως μέσα σε μόλις 24 ώρες σχηματίστηκαν 141 δικογραφίες για υποθέσεις ενδο-οικογενειακής βίας, με την Αστυνομία να προχωρά σε 73 συλλήψεις, εκ των οποίων οι 28 στην Αττική, ενώ πέντε θύματα ζήτησαν να μεταφερθούν σε δομή.

Μάλιστα, και σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε σε ρεπορτάζ της η δημόσια τηλεόραση, οι καταγγελίες που κατεγράφησαν ανά Αστυνομική Περιφέρεια έχουν ως εξής:

Στη ΓΑΔΑ 60 καταγγελίες, στη ΓΑΔΘ 16, στη Θράκη 4, στο Β. Αιγαίο 4, στη Δ. Μακεδονία 4, στη Δ. Ελλάδα 5, στην Ήπειρο 1, στη Θεσσαλία 7, στο Ιόνιο 9, στην Κ. Μακεδονία 8, στην Κρήτη 6, στο Ν. Αιγαίο 6, στην Πελοπόννησο 6 και, τέλος, στη Στερεά Ελλάδα 5.

«Υπάρχει μία ταυτόχρονη αύξηση τόσο του ίδιου του φαινομένου όσο και των καταγγελιών. Το θετικό που μπορούμε να κρατήσουμε απ’ όλο αυτό είναι ότι οι γυναίκες έχουν αρχίσει να μιλάνε», λέει στη «ΒτΚ» η Σοφία Βαγενά, πρόεδρος της Επιτροπής Δικαιωμάτων και Ισότητας Αστυνομικού Προσωπικού της ΠΟΑΣΥ και εκλεγμένη στο Δ.Σ. της ΠΟΑΣΥ.

Τα πρωτόκολλα

Παρ’ όλα αυτά, όπως αναφέρει η κ. Βαγενά, παρατηρούμε ότι με μεγαλύτερη ένταση και βιαιότητα σημειώνεται –σχεδόν κάθε μήνα – και μία γυναικοκτονία.

«Κάτι το οποίο μας ανησυχεί, κάτι το οποίο φυσικά δείχνει και τα λάθη στον τρόπο διαχείρισης του φαινομένου όχι μόνο από την πλευρά της Αστυνομίας, αλλά και ολόκληρης της κοινωνίας. Χρειάζεται, επομένως, αλλαγή των πρωτοκόλλων βάσει των οποίων λειτουργούν οι αστυνομικές Αρχές και όλοι οι συναρμόδιοι φορείς», σημειώνει χαρακτηριστικά.

Ερωτηθείσα σχετικά με τα λάθη που εντοπίζονται στη διαχείριση και αντιμετώπιση περιστατικών ενδο-οικογενειακής βίας η κα Βαγενά αναγνωρίζει και γνωστοποιεί το κενό που υπάρχει στη διασύνδεση μεταξύ των Υπηρεσιών, ωστόσο, σύμφωνα με την ίδια, είναι ένα ζήτημα που πρέπει και μπορεί να λυθεί.

«Τα αστυνομικά τμήματα θα έπρεπε να μην ασχολούνται με τα θέματα ενδο-οικογενειακής βίας, θα έπρεπε να υπάρχει εξειδικευμένο προσωπικό στο οποίο θα απευθύνεται το θύμα, και έτσι ο εκάστοτε αστυνομικός θα είναι σε θέση να ανταποκριθεί καλύτερα. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι θα πρέπει να δημιουργηθούν, πολύ κοντά στις γειτονιές Γραφεία Ενδο-οικογενειακής Βίας, ώστε να μπορεί να φτάνει εύκολα και με ασφάλεια το θύμα προκειμένου να καταγγείλει τον θύτη», αναφέρει η κ. Βαγενά.

Προσθέτει ότι από τη στιγμή που κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό, αυτό που μπορεί να γίνει και αυτό που θα έπρεπε να γίνει, είναι να υπάρχει μεγαλύτερη κινητοποίηση και καλύτερη ενημέρωση όσον αφορά στα εγχειρίδια αστυνομικής ανταπόκρισης για τα περιστατικά ενδο-οικογενειακής κακοποίησης.

Έτσι, συνεχίζει η κ. Βαγενά, «ένας αστυνομικός θα μπορέσει να προσεγγίσει σωστά το ζήτημα».

Συνεργασία Υπηρεσιών

Ένα άλλο σημαντικό κομμάτι στην αντιμετώπιση του φαινομένου, το οποίο μάλιστα οι αρμόδιοι φορείς θα πρέπει να θέσουν ως προτεραιότητα, είναι η συνεργασία μεταξύ των Υπηρεσιών (Αστυνομία, δομές φιλοξενίας κ.ά.). Μοναδικός σκοπός αυτής της σύμπραξης δυνάμεων είναι η παροχή ασφάλειας και καταφυγίου σε γυναίκες που βιώνουν τον εφιάλτη της βίας.

«Χρειάζονται πολλά πράγματα, περισσότερες δομές, περισσότερη νομική στήριξη, και ταυτόχρονα θα πρέπει να αναζητούνται και να εξασφαλίζονται θέσεις εργασίας στα θύματα, για να μπορέσουν να σταθούν στα πόδια τους και για να μπορέσουμε να μιλήσουμε και εμείς για ένα ολιστικό αποτέλεσμα», λέει η κα Βαγενά.

Τελικά, η βία κατά των γυναικών θα εξαλειφθεί; Μπορούμε να ελπίζουμε σε κάτι τέτοιο; «Σίγουρα, θαύματα δεν μπορούν να γίνουν», μας απαντά η κ. Βαγενά, «ωστόσο αυτό που οφείλουμε και μπορούμε να κάνουμε, είναι να βάλουμε τις βάσεις για να δημιουργηθεί ένα πλέγμα προστασίας των θυμάτων κακοποίησης, το οποίο θα επιτευχθεί μέσα από τη συνεργασία φορέων».

Στο πλαίσιο αυτό, όπως μας ανέφερε η κ. Βαγενά, «η ΠΟΑΣΥ έχει ξεκινήσει ενημερωτικές καμπάνιες, οι οποίες απευθύνονται σε μαθητές, για το τι είναι βία, ποια είναι τα σημάδια της βίας και τι μπορεί να κάνει το θύμα για να απεμπλακεί από αυτή τη συνθήκη».

«Η ενδο-οικογενειακή βία είναι ένα πολύπλοκο κοινωνικό φαινόμενο. Περιλαμβάνει ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο συμπεριφορών που ασκεί ο θύτης, με σκοπό να διατηρήσει τον έλεγχο και την εξουσία πάνω στο θύμα.

Η βία έχει πολλά πρόσωπα (λεκτική, σωματική, ψυχολογική, σεξουαλική, οικονομική), και κάνει κύκλους.

Πολλές φορές τα θύματα ενώ έχουν αποφασίσει να φύγουν, επιστρέφουν στο κακοποιητικό περιβάλλον, «σε αυτό το στάδιο θεωρούν ότι η κακοποίηση δεν θα ξανασυμβεί, ωστόσο αυτή θα επαναληφθεί, ο κύκλος της βίας θα επανέλθει, και αυτή τη φορά θα είναι με μεγαλύτερη ένταση…», σημειώνει η κ. Βαγενά.

Τα κέντρα υποστήριξης

Οι γυναίκες-θύματα έμφυλης βίας μπορούν να απευθυνθούν σε διάφορες Υπηρεσίες για εξειδικευμένη υποστήριξη, όπως στην τηλεφωνική γραμμή SOS 15900 που λειτουργεί όλο το 24ωρο, κάθε ημέρα του χρόνου.

Επίσης, τα θύματα ενδο-οικογενειακής βίας μπορούν να ενημερωθούν πλήρως για τα όσα πρέπει να κάνουν από τα Συμβουλευτικά Κέντρα της Γενικής Γραμματείας Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων.

Στην Ελλάδα λειτουργούν 15 Κέντρα και εντάσσονται στο δίκτυο 61 Δομών για την πρόληψη και αντιμετώπιση όλων των μορφών βίας κατά των γυναικών.

Το δίκτυο περιλαμβάνει, επίσης, 27 συμβουλευτικά κέντρα σε δήμους, 18 ξενώνες φιλοξενίας θυμάτων βίας και των παιδιών τους, δύο ξενώνες του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης στην Αθήνα και την Θεσσαλονίκη.

Τέλος, η εφαρμογή «panic button» δίνει τη δυνατότητα στα θύματα ενδο-οικογενειακής βίας να ειδοποιούν έγκαιρα τις Αρχές.