Το τελευταίο οχυρό του ΝΑΤΟ: Το σουηδικό νησί Γκότλαντ στη Βαλτική Θάλασσα

Αναδημοσίευση από τη «Βραδυνή της Κυριακής»

Το Αλμεντάλεν μοιάζει με ροκ φεστιβάλ, αλλά στην πραγματικότητα στην 7ήμερη διάρκειά του αντί για μουσική οι συγκεντρωμένοι ακούν πολιτικές ομιλίες και συμμετέχουν σε σχετικά σεμινάρια και συζητήσεις.

Αυτό το πολιτικό φόρουμ, όπως θα μπορούσε να χαρακτηριστεί, διεξάγεται κάθε χρόνο τον Ιούλιο στο νησί Γκότλαντ της Σουηδίας, το οποίο στην περίπτωση που καταλάμβανε η Ρωσία θα μπορούσε να κυριαρχήσει στη Βαλτική θάλασσα και να καταστήσει σχεδόν αδύνατη την ενίσχυση με στρατεύματα και εξοπλισμό της Εσθονίας, της Λετονίας και της Λιθουανίας, είτε από τη θάλασσα είτε από τον αέρα.

Για το λόγο αυτό, δεν προκαλεί έκπληξη ότι ο πρωθυπουργός της Σουηδίας Ουλφ Κρίστερσον, πριν καλά καλά προλάβει να δει τη σημαία της χώρας του να υψώνεται στο ΝΑΤΟ, έσπευσε να ξεκαθαρίσει ότι στα άμεσα σχέδιά του είναι η αισθητή ενίσχυση των γραμμών άμυνας του νησιού, που αποτελεί δημοφιλή τουριστικό προορισμό των συμπατριωτών του.

O ίδιος μιλώντας στους «Financial Times» παραδέχτηκε ότι αυτή τη στιγμή η Σουηδία «έχει πολύ μικρή στρατιωτική παρουσία» στο νησί, εξηγώντας ότι οι υπόλοιποι ηγέτες των χωρών της Σκανδιναβίας και της Βαλτικής, που συμμετέχουν στην Συμμαχία, το θεωρούν σημαντική αδυναμία.

«Το Γκότλαντ ήταν πάντα σημαντικό», είπε χαρακτηριστικά ο ίδιος στη βρετανική εφημερίδα. «Υπάρχουν πολλά ζητήματα για το πού ακριβώς θα επικεντρωθούμε, ιδίως σε ό,τι σχετίζεται με τη Βαλτική. Μιλάμε για την παρουσία δυνάμεων στο Γκότλαντ, για την επιτήρηση της περιοχής και για τις υποβρύχιες δυνατότητες», πρόσθεσε.

Έκτασης 3.183,7 τετραγωνικών χιλιομέτρων και πληθυσμού 61.000 κατοίκων, το Γκότλαντ βρίσκεται μόλις 130 χλμ. δυτικά των Βαλτικών χωρών και σε απόσταση περίπου 241 χλμ. από το ρωσικό θύλακα του Καλίνινγκραντ που βρίσκεται ανάμεσα σε μέλη του ΝΑΤΟ, την Πολωνία και τη Λιθουανία, και αποκαλείται συχνά-πυκνά η «αχίλλειος πτέρνα του ΝΑΤΟ» στη συγκεκριμένη γωνιά της Ανατολικής Ευρώπης.

Λόγω της στρατηγικής αυτής θέσης του το νησί που οι ΗΠΑ έχουν χαρακτηρίσει αυτό με τη μεγαλύτερη σημασία σε ολόκληρο τον κόσμο, έχει ζήσει αρκετές ξένες εισβολές στο πέρασμα των χρόνων.

Η πιο πρόσφατη ήταν το 1808, όταν ρωσικά στρατεύματα κατέλαβαν για μικρό χρονικό διάστημα το νησί, το οποίο για το μεγαλύτερο μέρος του 20ού αιώνα, ήταν στρατιωτικοποιημένο, με όλες τις ακτές του ναρκοθετημένες, ακόμη και σε καιρό ειρήνης.

Στο απόγειο της στρατιωτικοποίησής του, στα τέλη της δεκαετίας του 1990, το σουηδικό νησί είχε 25.000 στρατιώτες στα εδάφη του.

Οι τελευταίοι εξ αυτών αποχώρησαν το 2005, καθώς η σουηδική ουδετερότητα, που έμελλε να διαρκέσει περισσότερα από 200 χρόνια, αποκτούσε ξεχωριστή θέση στον ευρύτερο μεταψυχροπολεμικό εφησυχασμό.

Την ειρηνική διάθεση σημάδεψε ανεξίτηλα η προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014 και ο πόλεμος στην Ανατολική Ουκρανία, στο ρωσόφωνο Ντονμπάς, που οδήγησε δύο χρόνια αργότερα, στην επιστροφή 150 στρατιωτών στα εδάφη του και τέσσερα χρόνια μετά, στη μόνιμη παρουσία 370 στρατιωτών, συνοδεία αρμάτων μάχης Leopard 2, τεθωρακισμένων οχημάτων CV90 και ενός αμφίβιου τάγματος.

Το 2020 τέθηκαν ξανά σε λειτουργία εγκαταλελειμμένες θέσεις πολυβόλων του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ενώ ένα χρόνο αργότερα, αναπτύχθηκε προηγμένο σύστημα αεράμυνας στο νησί αυτό της Βαλτικής.

Τον Απρίλιο του 2022, δύο μήνες μετά τη ρωσική εισβολή στα ουκρανικά εδάφη, η κυβέρνηση της Στοκχόλμης ανακοίνωσε επένδυση 160 εκατ. δολαρίων στις στρατιωτικές υποδομές του Γκότλαντ.

Από τα παραπάνω γίνεται προφανές ότι το ΝΑΤΟ με την ένταξη της Σουηδίας στις 7 Μαρτίου, και το Γκότλαντ στους κόλπους του αποκτά τον στρατηγικό έλεγχο της Βαλτικής, εξέλιξη που η Ρωσία δεν θα αποδεχτεί αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο για το ξέσπασμα ενός ακόμα πολέμου στην Ευρώπη.

Η τελευταία φορά που αυτή η επίφοβη πιθανότητα έγινε ορατή ήταν το 2013, όταν δύο πυρηνικά βομβαρδιστικά Tupolev Tu-22M3, συνοδεία τεσσάρων μαχητών Sukhoi Su-27, έφτασαν μόλις 38 χλμ. μακριά από το Γκότλαντ.

Για το λόγο αυτό, άλλωστε, και τα 18 κράτη-μέλη της Συμμαχίας θα αυξήσουν άμεσα τις αμυντικές δαπάνες τους στο κατώτατο συνιστώμενο όριο του 2% του ΑΕΠ, όπως γράφει το «Business Insider», ενώ η Ρωσία έχει από καιρό προχωρήσει στην ανάπτυξη μη στρατηγικών πυρηνικών όπλων στην Λευκορωσία και στην ενίσχυση της στρατιωτικής παρουσία της στα βορειοδυτικά σύνορά της.

Όπως είχε πει προ διετίας στο Reuters ο Ρούτγκερ Μπάνχολτζ, πρώην επικεφαλής της στρατιωτικής δύναμης του νησιού, εξηγώντας απόλυτα το μεγάλο διεθνές ενδιαφέρον για την ειδυλλιακή κατά τα άλλα σουηδική τοποθεσία, «το Γκότλαντ μοιάζει με αεροπλανοφόρο. Όποιος βρίσκεται πάνω σε αυτό ελέγχει το μεγαλύτερο μέρος της Βαλτικής θάλασσας».