Τουρκία: Τα σχέδια του Ερντογάν μετά την ήττα στις δημοτικές εκλογές

Την επόμενη μέρα μετά τη χθεσινή ήττα στις δημοτικές εκλογές σχεδιάζει ήδη ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, μια ήττα που ήταν η μεγαλύτερη για το ισλαμοσυντηρητικό κόμμα του Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP), που βρίσκεται στην εξουσία εδώ και 22 χρόνια.

Ο Ερντογάν ανέλαβε προσωπικά στην προεκλογική εκστρατεία για τις δημοτικές εκλογές στο πλευρό των υποψηφίων του AKP, κυρίως στην Κωνσταντινούπολη, την οποία ήθελε να ανακτήσει με κάθε κόστος, δίνοντας στις τοπικές εκλογές εθνικό χαρακτήρα.

Η αντιπολίτευση ( CHP) επικράτησε σε 36 επαρχίες, 15 από τις οποίες ήταν μητροπολιτικές πόλεις. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται περιοχές όπως η Μανίσα, η Προύσα, το Μπαλικεσίρ και το Ντενιζλί στις νικήτριες επαρχίες του, βγήκε με επιτυχία από τις κάλπες στην Αττάλεια, τα Άδανα, τη Μερσίνα, το Αϊδίνιο, το Τεκίρνταγκ και το Εσκισεχίρ.

Από την άλλη πλευρά, το AKP επικράτησε σε 12 μητροπολιτικές πόλεις και 12 επαρχίες. Ο αριθμός των επαρχιακών δήμων του κυβερνώντος κόμματος που ήταν 45, μειώθηκε σχεδόν στο μισό, σε 24 δήμους.

Περισσότερο από τη συντριβή του υποψηφίου του AKP στην Κωνσταντινούπολη, του ελάχιστα χαρισματικού Μουράτ Κουρούμ, σχολιάστηκε η ήττα του Τούρκου προέδρου.

Το κόμμα του δεν κατάφερε να ανακτήσει τις μεγάλες πόλεις που είχε χάσει πριν πέντε χρόνια, ανάμεσά τους η Κωνσταντινούπολη και η Άγκυρα, και επιπλέον έχασε πρωτεύουσες επαρχιών στη συντηρητική Ανατολία, τις οποίες θεωρούσε εδώ και χρόνια προπύργιά του.

Ο Μπερκ Εσέν, πολιτικός επιστήμονας στο πανεπιστήμιο Σαμπαντζί της Κωνσταντινούπολης, έκανε λόγο για «τη μεγαλύτερη εκλογική ήττα στην καριέρα του Ερντογάν», επισημαίνοντας ότι το CHP, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, κατέγραψε το «καλύτερο αποτέλεσμά του μετά τις εκλογές του 1977».

Πέρα από την πιθανή κόπωση, δέκα μήνες μετά τις προεδρικές και βουλευτικές εκλογές του Μαΐου του 2023, οι ψηφοφόροι, αντιμέτωποι με σοβαρή οικονομική κρίση, τιμώρησαν την κυβέρνηση: ο πληθωρισμός που έφτασε το 67% σε ετήσια βάση και η υποτίμηση του εθνικού νομίσματος καθιστούν την καθημερινότητα πολλών Τούρκων της μεσαίας τάξης δύσκολη.

Η δύση του Ερντογάν;

Στην εξουσία από το 2003 ως πρωθυπουργός και στη συνέχεια ως πρόεδρος από το 2014, αυτές ήταν οι πέμπτες δημοτικές εκλογές που διεξήχθησαν υπό την ηγεσία του Ερντογάν.

Ο Τούρκος πρόεδρος έχει καταφέρει να αντιμετωπίσει διάφορες προκλήσεις μεταξύ των οποίων τις μεγάλες διαδηλώσεις της αντιπολίτευσης στην Κωνσταντινούπολη το 2013, που εξαπλώθηκαν σε 80 από τις 81 επαρχίες της χώρας και μια απόπειρα πραξικοπήματος τον Ιούλιο του 2016, της οποίας ακολούθησαν διώξεις.

Όμως η ήττα του AKP σημαίνει το τέλος του Ερντογάν; Οι αναλυτές είχαν ανακοινώσει τη δύση του το 2019 μετά την απώλεια στις δημοτικές εκλογές της Κωνσταντινούπολης και της Άγκυρας. Ωστόσο κατάφερε να διατηρηθεί στην εξουσία και επανεξελέγη τον Μάιο του 2023 με το 52% των ψήφων.

Αυτή τη φορά άφησε να εννοηθεί ότι αυτές οι δημοτικές εκλογές θα είναι «οι τελευταίες» του.

Ο Μπαϊράμ Μπαλγκί, ερευνητής στο CER-Sciences Po στο Παρίσι, είναι πεπεισμένος για αυτό: «είναι ικανός να προκαλέσει την έκπληξη και να βάλει τέλος στην καριέρα του. Ένας τρόπος να αποχωρήσει με χάρη, παραμένοντας πιστός στο όραμα του ισλάμ και στις θρησκευτικές του πεποιθήσεις, σύμφωνα με τις οποίες τίποτα δεν είναι αιώνιο σε αυτή τη γη».

Όμως ο Ερντογάν δεν είναι πολιτικός που τα παρατάει εύκολα. Στο εξωτερικό αλλάζει πολιτικές με εξαιρετική ευκολία και ειδικά το τελευταίο χρονικό διάστημα έχει καταφέρει να γεφυρώσει σχέσεις με χώρες που είχε σχεδόν εχθρκή διάσταση.

Όμως στο εσωτερικό τα πράγματα είναι διαφορετικά. O κυβερνητικός του εταίρος πήρε ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί του κόμματος MHP πήρε οκτώ δήμους με συνολικό ποσοστό AKP+MHP (35,48% + 4, 98%) λαμβάνουν ποσοσ΄το μεγαλύτερο του CHP 37,75%. Αυτό όμως δεν μειώνει καθόλου τις τεράστειες νίκες Ιμάμογλου στην Κωνσταντινούπολη και Γιαβάς στην Άγκυρα.

Ο Ερντογάν δεν έχει την τελευταία του λέξη, ενώ όλα τα ονόματα των συνεχιστών του δεν βρίσκονται σήμερα σε θέσεις κλειδιά. ‘Ετσι αναμένονται οι επόμενες κινήσεις μετά την παραδοχή της ήττας θα δείξουν που θα κινηθεί. Αυτή τη στιγμή για την Τουρκία του Ερντογάν προέχει η εκμετάλλευση του ασταθούς διεθνούς σκηνικού για την προώθηση των επιδιώξεών του. Ο Ερντογάν θα ασχοληθεί με τα εσωτερικά της Τουρκίας μετά τις αμερικανικές εκλογές το Νοέμβριο.

Ο Ιμάμογλου πρόεδρος;

Ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης που επανεξελέγη αποτελεί πλέον περισσότερο από ποτέ «τον αρχηγό» της αντιπολίτευση: διαθέτει το κύρος, τη δημοτικότητα και πάνω απ’ όλα την επιθυμία για ανέλιξη ως την προεδρία. Όμως αυτό για το οποίο δεν σταματούν να επικρίνουν τον Ιμάμογλου ακόμη και στελέχη του κόμματός του είναι ότι ασχολείται περισσότερο με την καριέρα του παρά με τις υποθέσεις της Κωνσταντινούπολης.

Ο Εκρέμ Ιμάμογλου παραμένει και στο στόχαστρο της τουρκικής κυβέρνησης. Στα τέλη του 2022 καταδικάστηκε σε δύο χρόνια και επτά μήνες φυλάκιση για «προσβολή» μελών της ανώτερης εκλογικής επιτροπής της Τουρκίας. Ο δήμαρχος έχει ασκήσει έφεση στην απόφαση, αλλά η υπόθεση εξακολουθεί να απειλεί το πολιτικό του μέλλον και τον απέκλεισε από την προεδρική κούρσα το 2023.