Ανοίγει ο δρόμος για μειώσεις και απαλλαγές από το ΦΠΑ – Τι προβλέπει η κοινοτική οδηγία

Περιθώρια μονιμοποίησης και διεύρυνσης των χαμηλότερων κατά 30% συντελεστών ΦΠΑ σε όλα τα νησιά του Αιγαίου καθώς και μείωσης ακόμα και πλήρους απαλλαγής από το φόρο αγαθών και υπηρεσιών δημιουργεί η νέα οδηγία της ΕΕ για την τροποποίηση των συντελεστών του φόρου που δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Οι αλλαγές στο καθεστώς του ΦΠΑ δίνουν τη δυνατότητα μείωσης των συντελεστών στους τομείς των ακινήτων, της υγείας, του περιβάλλοντος, της αγροτικής παραγωγής, και σε προϊόντα και υπηρεσίες πρώτης ανάγκης προς όφελος του τελικού καταναλωτή και για την αντιμετώπιση κρίσεων όπως πανδημίες, ανθρωπιστικές κρίσεις και φυσικές καταστροφές

Με τη νέα οδηγία η ελληνική κυβέρνηση διασφαλίζει τη δυνατότητα να διατηρήσει τις εκπτώσεις κατά 30% στο ΦΠΑ στα πέντε νησιά χωρίς σύνδεση με το προσφυγικό και αφετέρου σε συνάρτηση με τις δημοσιονομικές αντοχές να επαναφέρει το καθεστώς των εκπτώσεων σε όλα τα νησιά του Αιγαίου, πλην Κρήτης, όπως ίσχυε πριν την κατάργηση της έκπτωσης που επιβλήθηκε την εποχή των μνημονίων. Για την υλοποίηση της εφαρμογής των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ απομένει η ενσωμάτωσή της στην εθνική νομοθεσία προκειμένου να τεθεί σε ισχύ από το 2025 και βέβαια η εύρεση δημοσιονομικού χώρου για την υλοποίηση του.

Υπενθυμίζεται ότι η δυνατότητα διατήρησης των εκπτώσεων είχε απαλειφθεί από την Πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το 2018, η οποία χαρακτήρισε τη σχετική ειδική διάταξη της Οδηγίας για την Ελλάδα ως μεταβατική και προς κατάργηση στα πλαίσια του οριστικού καθεστώτος ΦΠΑ.

Παράλληλα η οδηγία ανοίγει το δρόμο για τη παράταση της απαλλαγής από το ΦΠΑ στα νεόδμητα ακίνητα έως και το τέλος του 2024 και την εφαρμογή μειωμένου ή και μηδενικού ΦΠΑ από το 2025. Όπως αναφέρουν πηγές του υπουργείου Οικονομικών η Ελλάδα μπορεί να διαπραγματευτεί και να πετύχει τη διατήρηση της αναστολής του ΦΠΑ 24% στις μεταβιβάσεις νεόδμητων ακινήτων για ακόμη δύο χρόνια, και συγκεκριμένα έως το τέλος του 2024 ενώ από την 1η Ιανουαρίου 2025 ανάλογα με τις δημοσιονομικές συνθήκες θα υπάρχει η δυνατότητα εφαρμογής μειωμένου συντελεστή 13% ή ακόμη και μηδενικού στις μεταβιβάσεις νέων οικοδομών, όπως ισχύει σε άλλες χώρες της ΕΕ (π.χ. Λουξεμβούργο). Η αναστολή του ΦΠΑ στην οικοδομή για άλλα δύο χρόνια αναμένεται να δώσει ώθηση στην αγορά ακινήτων, η οποία βρίσκεται σε ανοδική τροχιά και να προσελκύσει περισσότερες επενδύσεις από το εξωτερικό. Σημειώνεται ότι ο ΦΠΑ 24% επιβλήθηκε στις αγοραπωλησίες ακινήτων το 2006 και αφορούσε ακίνητα με άδεια οικοδομής από την 1η Ιανουαρίου 2006 και μετά, με εξαίρεση την αγορά πρώτης κατοικίας. Η κυβέρνηση το 2019 αποφάσισε την αναστολή του ΦΠΑ από την 1η Ιανουαρίου 2020 έως και τις 31 Δεκεμβρίου 2022, η οποία περιλαμβάνει τόσο περιπτώσεις νέων αδειών όσο και παλιές άδειες που εκδόθηκαν από 1ης Ιανουαρίου 2006.

Με τη νέα κοινοτική οδηγία δίνεται η δυνατότητα εφαρμογής μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στα αγροτικά μηχανήματα καθώς και στο βαμβάκι, με παράλληλη ρήτρα διασφάλισης της δυνατότητας εφαρμογής μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στα φυτοφάρμακα – λιπάσματα μέχρι και μετά το 2030. Προϋπόθεση για τη μείωση των συντελεστών, ο δημοσιονομικός χώρος.

Επίσης μειωμένοι συντελεστές θα μπορούν να εφαρμοστούν σε ηλιακά πάνελ, βρεφικές πάνες, μάσκες χειρουργικές, υπηρεσίες live streaming θεαμάτων, ενώ προβλέπεται και απαλλαγή ΦΠΑ σε βασικά είδη και υπηρεσίες πρώτης ανάγκης, καθώς και σε ιατρικό εξοπλισμό και αναπηρικά είδη ενώ σε περιπτώσεις κρίσεων, φυσικών καταστροφών ή πανδημιών η κυβέρνηση έχει τη δυνατότητα να προχωρά σε απαλλαγές από το ΦΠΑ συγκεκριμένων προϊόντων και υπηρεσιών για ορισμένο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα

Στη λίστα των αγαθών και υπηρεσιών που μπορεί να εφαρμοστεί η μείωση των συντελεστών ΦΠΑ η και η πλήρη απαλλαγή περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων:

– τα φαρμακευτικά προϊόντα που χρησιμοποιούνται για ιατρικούς και κτηνιατρικούς σκοπούς

– ο ιατρικός εξοπλισμός, οι συσκευές, άλλες συσκευές, τα αντικείμενα, τα βοηθήματα και ο προστατευτικός εξοπλισμός, συμπεριλαμβανομένων των μασκών προστασίας της υγείας, που συνήθως προορίζονται για χρήση στην ιατρική περίθαλψη ή για χρήση από άτομα με ειδικές ανάγκες

– το δικαίωμα εισόδου σε παραστάσεις, θέατρα, τσίρκο, πανηγύρια, λούνα-παρκ, συναυλίες, μουσεία, ζωολογικούς κήπους, κινηματογράφους, εκθέσεις και σε παρόμοια πολιτιστικά γεγονότα και σχετικούς χώρους

– η παροχή και η κατασκευή κατοικιών, στο πλαίσιο κοινωνικής πολιτικής, όπως ορίζεται από τα κράτη μέλη· η ανακαίνιση και η μετατροπή, συμπεριλαμβανομένης της κατεδάφισης και της ανακατασκευής, και η επισκευή κατοικιών κοινωνικής στέγασης και ιδιωτικών κατοικιών· η μίσθωση ακινήτων που προορίζονται για κατοικία

– η κατασκευή και η ανακαίνιση δημόσιων και άλλων κτιρίων που χρησιμοποιούνται για δραστηριότητες υπέρ του δημοσίου συμφέροντος

– η παράδοση και εγκατάσταση ηλιακών συλλεκτών πάνω και δίπλα σε ιδιωτικές κατοικίες, κατοικίες και άλλα κτίρια δημόσια και μη

– η παράδοση αγαθών και η παροχή υπηρεσιών που προορίζονται κανονικά να χρησιμοποιηθούν στην αγροτική παραγωγή, με εξαίρεση τα κεφαλαιουχικά αγαθά, όπως κτίρια ή μηχανήματα και, έως την 1η Ιανουαρίου 2032, η παράδοση χημικών παρασιτοκτόνων και χημικών λιπασμάτων

– η παροχή υπηρεσιών οδοκαθαρισμού, αποκομιδής απορριμμάτων και επεξεργασίας ή ανακύκλωσης αποβλήτων

– η παροχή υπηρεσιών επισκευής οικιακών συσκευών, υποδημάτων και δερμάτινων ειδών, ενδυμάτων και υφασμάτινων ειδών οικιακής χρήσης (συμπεριλαμβανομένης της επιδιόρθωσης και της μετατροπής

– η παράδοση ηλεκτρικής ενέργειας, τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης, καθώς και βιοαερίων

– τα ζωντανά φυτά και άλλα προϊόντα ανθοκομίας, μεταξύ των οποίων βολβοί, βαμβάκι, ρίζες και τα συναφή, κομμένα άνθη και διακοσμητικά φυλλώματα

– τα παιδικά ενδύματα και υποδήματα και η παράδοση παιδικών καθισμάτων αυτοκινήτων

– οι νομικές υπηρεσίες που παρέχονται σε άτομα με σύμβαση εργασίας και σε ανέργους σε διαδικασίες εκδίκασης εργατικών διαφορών, καθώς και οι νομικές υπηρεσίες που παρέχονται στο πλαίσιο του συστήματος νομικής συνδρομής, όπως ορίζεται από τα κράτη μέλη