Από την «Βραδυνή της Κυριακής»:Άτυπο μορατόριουμ για κατασχέσεις για χρέη σε εφορία και ασφαλιστικά ταμεία

Μπορεί η κυβέρνηση να έχει κάνει ένα άτυπο μορατόριουμ σε κατασχέσεις όσων χρωστούν στην Εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία, όμως οι πολίτες ανησυχούν για το τι θα γίνει την επόμενη μέρα, αφού δεν θα ήταν, αν μη τι άλλο, ηθικό η Εφορία να κάνει ελέγχους και να ζητά την πληρωμή φόρων, εν μέσω πανδημίας. Ωστόσο, αυτό το μορατόριουμ έχει ημερομηνία λήξης, καθώς, όπως προκύπτει από το σχεδιασμό του υπουργείου Οικονομικών, που αποτυπώνεται στα κείμενα τα οποία εστάλησαν στις Βρυξέλλες, προσδοκάται η σταδιακή εξόφληση τουλάχιστον 800 εκατ. ευρώ από τους «παγωμένους» φόρους μέσα στους τελευταίους 3-4 μήνες του έτους, και αυτό σημαίνει ότι η Εφορία θα φροντίσει να υπενθυμίσει στους υπόχρεους τις οφειλές τους. 
Είναι ενδεικτικό ότι πριν ανατραπούν τα πάντα, η Εφορία πρόλαβε και έλαβε μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης -κυρίως κατασχέσεις τραπεζικών λογαριασμών- εναντίον 17.159 φορολογουμένων. Υπό κανονικές συνθήκες, το 2020 θα ήταν έτος «σύσφιγξης» των σχέσεων οφειλετών – Εφορίας, καθώς έχει προ πολλού δρομολογηθεί ένα αυτοματοποιημένο σύστημα εντοπισμού και διεκδίκησης οφειλομένων, με σαρωτικές διασταυρώσεις σε ακόμα μεγαλύτερη βάση δεδομένων εμπλουτισμένη με στοιχεία από το Κτηματολόγιο, το οποίο θα συμπληρώνεται με ένα αυτοματοποιημένο σύστημα λήψης μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης. Πλέον, ο σχεδιασμός προσαρμόζεται στα νέα δεδομένα της κρίσης, αλλά επ’ ουδενί μπαίνει στο συρτάρι. 
Το μόνο σίγουρο είναι ότι η χρονιά, πριν καν επέλθει το σοκ της πανδημίας, ξεκίνησε με νέα χρέη των φορολογουμένων. Στο πρώτο δίμηνο, η ΑΑΔΕ «μέτρησε» νέες οφειλές 1,668 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 1,574 δισ. ευρώ είναι αμιγώς φορολογικά χρέη, αλλά πρόλαβε και να εισπράξει 199 εκατ. ευρώ από αυτά. Αθροίζοντας αυτά τα χρέη με τα παλαιότερα, το «βουνό» διαμορφώνεται στα 106,055 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 21,8 δισ. θεωρούνται επισήμως ανεπίδεκτα είσπραξης. 
 

Αναμένεται «φούσκωμα» χρεών

Στο υπουργείο Οικονομικών πορεύονται με τη βεβαιότητα ότι τους επόμενους μήνες τα χρέη προς την Εφορία θα «φουσκώσουν», καθώς ο συνδυασμός ύφεσης – μείωσης εισοδημάτων έχει αποδειχθεί και στο πρόσφατο, μνημονιακό, παρελθόν καταστροφικός. Τον μεγαλύτερο πονοκέφαλο προκαλούν, πάντως, οι υποχρεώσεις που έχουν «παγώσει» λόγω καραντίνας, καθώς θα πρέπει να αποφασιστεί αν θα αφεθεί να λειτουργήσει ως αμορτισέρ μόνο η πάγια ρύθμιση των 24 δόσεων ή αν θα προβλεφθούν ειδικές διευκολύνσεις με στόχο τη μεγαλύτερη εισπραξιμότητα αλλά σε μεγαλύτερο βάθος χρόνου. 
Τα στοιχεία δείχνουν άλμα των ληξιπρόθεσμων οφειλών στην Εφορία κατά περίπου 1 δισ. ευρώ τον Φεβρουάριο, καθώς οι απλήρωτοι φόροι ανήλθαν σε 1,574 δισ. ευρώ στο πρώτο δίμηνο του έτους έναντι 597 εκατ. ευρώ τον Ιανουάριο. 

Παλαιό και νέο ληξιπρόθεσμο χρέος διαμορφώθηκε τον Φεβρουάριο στα 106,055 δισ. ευρώ, με μικρή μείωση έναντι των 106,150 δισ. ευρώ τον Ιανουάριο. Το «κλειδί» της μείωσης συνδέεται με αυξημένες εισπράξεις, κυρίως από το συσσωρευμένο χρέος προ του 2020, καθώς με βασικό μοχλό τα αναγκαστικά μέτρα είσπραξης αλλά και τις ρυθμίσεις μπήκαν στα ταμεία 683 εκατ. ευρώ (από τις παλαιές οφειλές) και 198 εκατ. ευρώ από τις «φρέσκες». Η πανδημία βρήκε 1.268.819 φορολογουμένους υπό αναγκαστικά μέτρα είσπραξης και «κλειδωμένους» τραπεζικούς λογαριασμούς. 

Πρωταθλήτρια στα «κόκκινα» δάνεια η Ελλάδα στην Ε.Ε.

 
Στα επιτελεία των ελληνικών τραπεζών έχουν κάθε λόγο να είναι μουδιασμένοι, αφού ο κορωνοϊός χτύπησε την πιο ακατάλληλη στιγμή και οι «πληγές» που θα αφήσει δεν μπορούν να υπολογιστούν, ακόμα, με ασφάλεια. 
Κάποιες πρώτες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για μία «κληρονομιά» νέων «κόκκινων» δανείων 7-10 δισ. ευρώ, ωστόσο είναι προφανές ότι όλα θα εξαρτηθούν αφενός από τις εξελίξεις στο υγειονομικό πεδίο, δηλαδή από την εξέλιξη της πανδημίας, αφετέρου από την απόδοση των μέτρων στήριξης που έχει σχεδιάσει το οικονομικό επιτελείο, στα οποία κεντρικό ρόλο έχουν οι ίδιες οι τράπεζες. Το μόνο σίγουρο είναι ότι οι ελληνικές τράπεζες μπήκαν στην κρίση κουβαλώντας υπερδεκαπλάσιο φορτίο προβληματικών δανείων. 
Τα συγκριτικά στοιχεία της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής (ΕΒΑ) είναι λίαν αποκαλυπτικά. Στο τέλος του 2019 τα «κόκκινα» δάνεια στην Ελλάδα, ανέρχονταν σε 70,5 δισ. ευρώ και αντιστοιχούσαν στο 35,2% του συνόλου των δανείων. Η δεύτερη χειρότερη επίδοση είναι αυτή της Κύπρου, αλλά με μεγάλη διαφορά (19,4%), και από εκεί και πέρα το… χάος. Είναι ενδεικτικό ότι ο ευρωπαϊκός μέσος όρος διαμορφωνόταν σε μόλις 2,7%, επιβεβαιώνοντας ότι ακόμα και αν ο «Ηρακλής» απέδιδε στο 100%, το εγχώριο τραπεζικό σύστημα θα παρέμενε υπερφορτωμένο, με ό,τι συνεπάγεται αυτό και για την ανάκαμψη της Οικονομίας. 
Την ίδια ώρα, στο ελληνικό οικονομικό επιτελείο επεξεργάζονται πυρετωδώς κατ’ αρχάς το πλαίσιο που θα αντικαταστήσει το αποτυχημένο σχήμα προστασίας της α’ κατοικίας. Οι αριθμοί μιλάνε μόνοι τους. Μέχρι τέλος Μαρτίου, υποβλήθηκαν στην πλατφόρμα μόλις 3.198 αιτήσεις, όταν οι δυνητικοί δικαιούχοι, σύμφωνα με τα στοιχεία των τραπεζικών ιδρυμάτων, είναι περίπου 90.000. Από αυτές, 1.528 προτάσεις ρύθμισης έχουν υποβληθεί από τις τράπεζες προς τους δανειολήπτες, ενώ μόλις 830 έχουν γίνει δεκτές από τους δανειολήπτες, έχοντας διασώσει την κύρια κατοικία τους! Πόσες διμερείς ρυθμίσεις έγιναν στο ίδιο χρονικό διάστημα από τράπεζες και διαχειριστές; Περίπου 190.000, με συνολική αξία δανείων κοντά στα 10 δισ. ευρώ.