«Χάνεται» 1 στα 3 ευρώ από ΦΠΑ λόγω φοροδιαφυγής και απάτης

Αποκαλυπτικά στοιχεία για την τεράστια φοροδιαφυγή στο ΦΠΑ σύμφωνα με τα οποία χάνεται το 1 από τα 3 ευρώ που έπρεπε να εισπραχθούν από το δημόσιο ενώ στη χώρα μας οι απώλειες εσόδων είναι 2,5 φορές μεγαλύτερες από το μέσο όρο της ΕΕ περιλαμβάνει η ετήσια έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος για την οικονομία.

Για το περιορισμό της φοροδιαφυγής οι αναλυτές της κεντρικής τράπεζας προτείνουν την επέκταση και γενίκευση των πληρωμών με ηλεκτρικό χρήμα σε όλους τους τομείς της οικονομίας, διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με την ΑΑΔΕ, ψηφιοποίηση της φορολογικής διοίκησης και καθιέρωση συστήματος αυτόματης επιστροφής του φόρου.

Στην έκθεση αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι στην Ελλάδα το κενό ΦΠΑ, αν και τα τελευταία χρόνια ακολουθεί πτωτική πορεία, διαχρονικά είναι ένα από τα μεγαλύτερα στην ΕΕ-28 καθώς το 2019 ήταν σχεδόν 2,5 φορές μεγαλύτερο από το μέσο όρο της ΕΕ-28 (25,8% έναντι 10,9%), δηλαδή από τα 3 ευρώ που έπρεπε να εισπραχθούν, σχεδόν 1 δεν εισπράχθηκε και επισημαίνεται ότι «το πρόβλημα της φοροδιαφυγής είναι μεγάλο και διαχρονικό. Συνδέεται με τα χαμηλά επίπεδα φορολογικής συμμόρφωσης και αποτελεσματικότητας της φορολογικής διοίκησης. Το φαινόμενο είναι ιδιαίτερα έντονο στο πεδίο του ΦΠΑ, αν και η ευρεία χρήση των ηλεκτρονικών μέσων πληρωμών μετά το 2015 το περιόρισε και ενίσχυσε τα φορολογικά έσοδα. Δεν κατάφερε όμως να το εξαλείψει. Συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της δομής της οικονομίας, όπως ο πολύ μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων μικρού μεγέθους και αυτοαπασχολουμένων, δημιουργούν μεγάλο διοικητικό βάρος. Επιπλέον, οι ελλείψεις στις τεχνολογικές υποδομές των ελεγκτικών μηχανισμών ενισχύουν τις ευκαιρίες για φοροδιαφυγή. Θεσμικοί παράγοντες εξάλλου, όπως η πολυνομία και η πολυπλοκότητα της φορολογικής νομοθεσίας, με συχνές αλλαγές και πολλαπλούς συντελεστές, δημιουργούν διοικητικές δυσκολίες και δίνουν κίνητρα στους φορολογουμένους για πλημμελή συμμόρφωση. Τέλος, οι πολύ υψηλοί φορολογικοί συντελεστές ενισχύουν τα κίνητρα μετακίνησης στην αδήλωτη οικονομία. Τελικό αποτέλεσμα είναι η καταγραφή μεγάλης απώλειας εσόδων από ΦΠΑ, που είναι γνωστή ως “κενό” ή “έλλειμμα” ΦΠΑ».

Οι εμπειρογνώμονες της τράπεζας τονίζουν την ανάγκη δραστικών παρεμβάσεων όπως η απλοποίησης της φορολογικής νομοθεσίας και του φορολογικού συστήματος για να μειωθεί το διοικητικό κόστος και το κόστος συμμόρφωσης, η ψηφιοποίηση διαδικασιών και πληρωμών και τη στενότερη συνεργασία των φορολογικών αρχών των κρατών-μελών της ΕΕ για τον εντοπισμό φαινομένων απάτης στις διασυνοριακές συναλλαγές.

Ειδικότερα για τη διεύρυνση τη φορολογικής βάσης και τη μείωση του κενού ΦΠΑ συστήνονται μεταξύ άλλων και τα εξής:

– Γενίκευση της χρήσης των ηλεκτρονικών μέσων πληρωμών σε όλους τους τομείς της οικονομικής δραστηριότητας

– Ολοκλήρωση της διασύνδεσης των ταμειακών μηχανών με τη φορολογική διοίκηση,

– Υιοθέτηση της διαδικασίας της αυτόματης επιστροφής φόρου, διασφάλιση της διαφάνειας κατά το φορολογικό έλεγχο και ταχύτητα διεκπεραίωσής του

– Περιορισμός της διαφοροποίησης των φορολογικών συντελεστών μεταξύ γεωγραφικών περιοχών και μεταξύ κατηγοριών αγαθών και υπηρεσιών (πλην των ειδών πρώτης ανάγκης)

– Ψηφιακός μετασχηματισμός της φορολογικής διοίκησης με εφαρμογή των νέων τεχνολογιών, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, τα μεγάλα δεδομένα και η τεχνολογία blockchain,

– Ενίσχυση της διοικητικής συνεργασίας στον τομέα του ΦΠΑ μεταξύ των φορολογικών αρχών των κρατών-μελών της ΕΕ και στενότερη συνεργασία στη συλλογή και ανταλλαγή δεδομένων πληρωμών για την αντιμετώπιση της απάτης στις διασυνοριακές συναλλαγές λιανικής και στην εισαγωγή αγαθών μέσω ηλεκτρονικού εμπορίου.