Νέα μέτρα στήριξης για τα νοικοκυριά που «ασφυκτιούν»

Η έκρηξη των τιμών σε ενέργεια και βασικά είδη διατροφής προκαλεί «νευρική κρίση». Θέμα ωρών η ανακοίνωση των νέων μέτρων, έντονη ανησυχία για τις μακρο-οικονομικές επιπτώσεις, ποια προϊόντα βάζουν «φωτιά» στο καλάθι της νοικοκυράς

Αναδημοσίευση από τη «Βραδυνή της Κυριακής»

Του Νίκου Ρογκάκου

Διπλή δέσμη μέτρων για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας αλλά και της ακρίβειας προετοιμάζεται να ανακοινώσει η κυβέρνηση, με τις πρώτες παρεμβάσεις (για την «Όμικρον») να είναι θέμα ωρών. Η παράταση των περιορισμών στη σκιά της πανδημίας φέρνει στο προσκήνιο «μετρημένη» διεύρυνση των μέτρων στήριξης με αιχμή την επέκταση των δικαιούχων αποζημίωσης ειδικού σκοπού των 534 ευρώ και αναστολές φορολογικών – ασφαλιστικών υποχρεώσεων για τους πληγέντες τον Ιανουάριο.

Στο τραπέζι είχε μπει τις προηγούμενες ημέρες το ενδεχόμενο να πάει πίσω η έναρξη αποπληρωμής των λεγόμενων χρεών της πανδημίας, με το σχήμα των 36-72 δόσεων (από το τέλος Ιανουαρίου), αλλά φαίνεται να επικρατεί η επίσης «μετρημένη» αντίδραση (σε αυτή τη φάση), μόνο της πρώτης δόσης.

Σε αντιδιαστολή με την πανδημία, όπου στο οικονομικό επιτελείο επικρατεί συγκρατημένη αισιοδοξία πως «ξεμπερδεύουμε» με την ανάγκη μέτρων, η φαρέτρα της ακρίβειας, ενεργειακής και μη, αποτελεί αντικείμενο κυβερνητικού προβληματισμού μεγάλων διαστάσεων.

Σε ολόκληρο τον κόσμο η επέλαση του πληθωρισμού προκαλεί «σύγκρυο» στις κυβερνήσεις, και μπορεί η κυβέρνηση της Ουγγαρίας να επιστρατεύει ακόμα και πλαφόν στις τιμές βασικών αγαθών, στην περίπτωση της Ελλάδας, όμως, βεβιασμένες αντιδράσεις αποφεύγονται.

Το πρώτο και μεγαλύτερο «όπλο» κατά της ακρίβειας πατά στην ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος με μία γενναία αύξηση του κατώτατου μισθού.

Ο πρωθυπουργός στον τηλεοπτικό σταθμό ΑΝΤ1 ανακοίνωσε πως ο δεύτερος γύρος αυξήσεων στον κατώτατο μισθό θα αρχίσει να τρέχει από την 1η Μαΐου, σαφώς νωρίτερα σε σχέση με το αρχικό χρονοδιάγραμμα.

Παρ’ ότι κανένα κυβερνητικό στέλεχος δεν μιλά για συγκεκριμένα ποσοστά αύξησης, είναι γεγονός πως πολλές πηγές αναγνωρίζουν την πολιτική ανάγκη διαμόρφωσης του κατώτατου μισθού στη ζώνη των 700 ευρώ, εξέλιξη που προϋποθέτει μεταβολή κατά 5%-6% σε σχέση με το σημερινό επίπεδο των 663 ευρώ.

Δεύτερη παρέμβαση στα σκαριά, η διαγραφή των χρεώσεων ΥΚΩ για τις επιχειρήσεις. Τον περασμένο Δεκέμβριο ανακοινώθηκε «πάγωμα» των συγκεκριμένων χρεώσεων για τις επιχειρήσεις για το διάστημα Νοεμβρίου – Μαρτίου, και οι πληροφορίες αναφέρουν πως σχεδιάζεται διαγραφή των χρεώσεων συνολικού ύψους 63 εκατ. ευρώ προκειμένου να δοθεί έξτρα «ανάσα» στις επιχειρήσεις.

Στο τέλος Ιανουαρίου άλλωστε, τα συναρμόδια υπουργεία Ενέργειας και Οικονομικών αναμένεται να ανακοινώσουν τη νέα δέσμη επιδοτήσεων για νοικοκυριά και επιχειρήσεις τον Φεβρουάριο.

Ανάλογα με την εξέλιξη της ενεργειακής κρίσης, στο οικονομικό επιτελείο δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο ακόμα και να υπάρξει παρέμβαση στο μέτωπο του ΦΠΑ σε βασικά αγαθά, ενδεχόμενο το οποίο, επί του παρόντος, έχει απορριφθεί.

Οι κίνδυνοι για την Οικονομία

Οι σημαντικότεροι κίνδυνοι για την Οικονομία το 2022, όπως επισημαίνεται στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού, σχετίζονται με την εξέλιξη της πανδημίας, καθώς τυχόν διατήρηση των κρουσμάτων σε υψηλά επίπεδα ή περαιτέρω αύξησή τους κατά τους επόμενους μήνες, μπορεί να έχει αρνητικό αντίκτυπο στην οικονομική δραστηριότητα, ιδίως μέσω επιπτώσεων σε κλάδους όπως ο Τουρισμός.

Επιπλέον κίνδυνος είναι οι μακρο-οικονομικές επιπτώσεις από τις ανατιμήσεις της Ενέργειας, των πρώτων υλών, των μεταφορών, και κατ’ επέκταση της εφοδιαστικής αλυσίδας. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, αναμένεται να επηρεαστεί αρνητικά ο πραγματικός ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης.

Ωστόσο, η κατεύθυνση των επιδράσεων στον ονομαστικό ρυθμό μεγέθυνσης και κατ’ επέκταση στα δημοσιονομικά έσοδα δεν είναι ξεκάθαρη και εξαρτάται από την έκταση και διάρκεια αυτών των μεταβολών, όπως και από την ελαστικότητα ζήτησης και προσφοράς των προϊόντων και υπηρεσιών που θα επηρεαστούν. Όσο δεν αποσταθεροποιούνται οι μεσοπρόθεσμες πληθωριστικές προσδοκίες, οι πιθανότητες να μην επηρεαστεί αρνητικά το ονομαστικό ΑΕΠ, αυξάνονται.

Αυξήσεις έως 20% σε βασικά είδη

Η επέλαση της μετάλλαξης «Όμικρον» και το «χτύπημα» των ανατιμήσεων οδηγούν το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης στην κατάρτιση πλήθους αρνητικών σεναρίων για το εύρος των ζημιών στην ανάπτυξη και τα κρατικά ταμεία, με το βλέμμα, ωστόσο, να στρέφεται στον Απρίλιο, όπου αναμένεται αποκλιμάκωση της διπλής κρίσης.

Πληροφορίες αναφέρουν ότι εξετάζεται ένα ακόμα αρνητικό σενάριο υποθέτοντας ότι τα κύματα της πανδημίας και της ακρίβειας θα συνεχίσουν να χτυπούν την Οικονομία μέχρι το καλοκαίρι. Αυτό το σενάριο ρίχνει το ΑΕΠ κάτω από το 3% και διογκώνει το έλλειμμα στη περιοχή του 2,5% του ΑΕΠ. Σε περίπτωση σημαντικής υγειονομικής επιδείνωσης ο ρυθμός μεγέθυνσης δεν θα είναι υψηλότερος από 2%-2,5%, σύμφωνα με πρόβλεψη του ΙΟΒΕ.

Σε νευρική κρίση βρίσκονται τα νοικοκυριά από τις συνεχείς αυξήσεις σε ενέργεια και βασικά καταναλωτικά αγαθά, και αυτό επιβεβαιώνεται από τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ., όπου ο πληθωρισμός τον Δεκέμβριο έφθασε στο 5,1%.

Από τα στοιχεία της Αρχής φαίνεται ότι μέσα σε ένα χρόνο οι τιμές των ειδών διατροφής έχουν εκτιναχθεί, με την κυβέρνηση να βρίσκεται ένα βήμα πριν από την ανακοίνωση νέων μέτρων για την στήριξη των νοικοκυριών.

Διατροφή μη αλκοολούχα ποτά: +4,3%

Αρνί – κατσίκι: +19,7%

Ελαιόλαδο: +17%

Πατάτες: +14%

Ζυμαρικά: +7,6%

Νωπά ψάρια: +6,7%

Τυριά: +5,5%

Νωπά λαχανικά-φρούτα: +5,5%

Ψωμί: +4,9%.

Το ράλι των τιμών, ειδικά στο χώρο της ενέργειας, συνεχίζεται πλήττοντας τα νοικοκυριά.

Φυσικό αέριο: +135%

Πετρέλαιο Θέρμανσης: +34%

Ηλεκτρισμός: +45%

Στέγαση: +18%

Μεταφορές: 10,9%

Ένδυση – υπόδηση: +3%

Οικιακές υπηρεσίες: +5,7%

Αεροπορικές μεταφορές: +19,6%

Ξενοδοχεία – μοτέλ: +7,3%.