Νέα ρύθμιση έρχεται για την παραγραφή των οφειλών προς τα ασφαλιστικά ταμεία, και πλέον το όριο θα τεθεί στη δεκαετία.

Αναδημοσίευση από τη «Βραδυνή της Κυριακής»

Η σχετική παρέμβαση έρχεται σε συνέχεια απόφασης της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), που έκρινε πως ο κανόνας της 20ετούς παραγραφής αξιώσεων του e-ΕΦΚΑ κατά ασφαλισμένων και εργοδοτών για τη μη καταβολή ασφαλιστικών εισφορών είναι αντισυνταγματικός, ως αντίθετος στην αρχή της ασφάλειας Δικαίου και της αρχής της αναλογικότητας.

Η ρύθμιση για τη 10ετή παραγραφή των αξιώσεων του ΕΦΚΑ προς επιχειρήσεις, αυτοαπασχολούμενους και ελεύθερους επαγγελματίες με ασφαλιστικές οφειλές, αναμένεται να ψηφιστεί το Σεπτέμβριο. Σύμφωνα με πληροφορίες, η διάταξη θα ορίζει τη 10ετία ως χρονικό όριο παραγραφής των απαιτήσεων του ΕΦΚΑ, τόσο «εν ευρεία» όσο και «εν στενή» έννοια. Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι αν από τη στιγμή που ένα χρέος παράγεται –και έως ότου ο ΕΦΚΑ βγάλει πράξη βεβαίωσης της οφειλής αυτής–, παρέλθει διάστημα μεγαλύτερο των 10 ετών, ο επιπλέον της 10ετίας χρόνος θα παραγράφεται. Ειδικοί στην Κοινωνική Ασφάλιση σημειώνουν πως οι οφειλέτες πρέπει να γνωρίζουν πως:

• Στους ελεύθερους επαγγελματίες (μη μισθωτούς) το θέμα έχει ιδιαίτερη σημασία, αφού, σε αρκετές περιπτώσεις η αξιοποίηση της δεκαετούς παραγραφής, θα περιορίσει την οφειλή τους. Χρειάζεται, βέβαια, προσοχή, καθώς μπορεί να επηρεάσει και το χρόνο ασφάλισής τους, που, σε αρκετές περιπτώσεις, είναι απαραίτητος για τη συνταξιοδότησή τους (αυτό αφορά πρωτίστως όσους θέλουν να συνταξιοδοτηθούν με 40 χρόνια ασφάλισης).
• Στις ιδιωτικές επιχειρήσεις αφορά κυρίως τους εργοδότες και λιγότερο τους ασφαλισμένους, κυρίως τις περιπτώσεις που δεν έχει δηλωθεί η ασφάλισή τους στον φορέα από τον εργοδότη τους. Να σημειωθεί εδώ ότι η διάταξη δεν επηρεάζει σε καμία περίπτωση τον ασφαλιστικό χρόνο μισθωτών των οποίων οι εργοδότες δεν έχουν καταβάλει τις ασφαλιστικές εισφορές, υπό την προϋπόθεση ότι ο ασφαλιστικός χρόνος έχει καταγραφεί μέσω των Αναλυτικών Περιοδικών Δηλώσεων (ΑΠΔ). Έχει δηλαδή δηλωθεί, αλλά δεν έχει πληρωθεί.

Η εκτίμηση είναι ότι η όλη διαδικασία αφορά οφειλές ύψους περίπου 250 εκατ. ευρώ, ένα μέρος των οποίων θα παραγραφεί. Δεν πρόκειται για οφειλές που δημιουργήθηκαν πρόσφατα, καθώς, πλέον, ο καταλογισμός των οφειλών στα περισσότερα πρώην Ταμεία που εντάχθηκαν στον ΕΦΚΑ, γίνεται μέσα σε λίγους μήνες από τη δημιουργία τους. Παράλληλα, με άλλη διάταξη που προωθείται, θα γίνει πιο «ελκυστικό» το καθεστώς ρύθμισης οφειλών. Μέχρι σήμερα, οι οφειλέτες στον e-ΕΦΚΑ είχαν τη δυνατότητα να ρυθμίσουν τις ληξιπρόθεσμες ασφαλιστικές εισφορές σε έως 12 δόσεις. Με την προωθούμενη διάταξη οι δόσεις θα φτάσουν έως και τις 24 (και 48 δόσεις μόνο στην περίπτωση που η οφειλή καταλογίστηκε από τη Διοίκηση ύστερα από καταγγελία η επιτόπιο έλεγχο).

Τέλος, να σημειωθεί πως δεν έχει ακόμα διευκρινιστεί αν θα προωθηθεί μαζί με αυτές τις ρυθμίσεις και διάταξη που θα δίνει λύση στο θέμα της πρόωρης συνταξιοδότησης των δημοσίων υπαλλήλων. Στη γνωμοδότησή του το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους τάσσεται υπέρ της κατάργησης της δυνατότητας πρόωρης συνταξιοδότησης για όσους δημοσίους υπαλλήλους είχαν θεμελιώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης το 2010, 2011 ή το 2012 και συμπληρώνουν το όριο ηλικίας μετά την 1η Ιανουαρίου του 2022. Σύμφωνα με πληροφορίες, στο υπουργείο Εργασίας εξετάζουν το ενδεχόμενο μίας μεταβατικής διάταξης. Να σημειωθεί, πάντως, ότι το θέμα αφορά μόνο την πρόωρη συνταξιοδότηση με 25ετία (στο 56ο ή 58ο έτος), και δεν αφορά στην 35ετία.

Μειώνονται εκκρεμείς συντάξεις και οφειλές

Σημαντική αποκλιμάκωση των ληξιπρόθεσμων οφειλών του e-ΕΦΚΑ προς τους εν αναμονή συνταξιούχους καταγράφεται σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία. Συγκεκριμένα, οι ληξιπρόθεσμες οφειλές τον Ιούνιο του 2020 ανέρχονταν σε 705 εκατ. ευρώ, ενώ σήμερα ανέρχονται σε 78 εκατ. ευρώ (δηλαδή υπάρχει μία μείωση κατά 89%). Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, η ραγδαία αυτή μείωση των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τους εν αναμονή συνταξιούχους οφείλεται στη μαζική εκκαθάριση των ληξιπρόθεσμων συντάξεων που έχει επιτευχθεί τους τελευταίους μήνες, με προτεραιότητα να δίνεται στις παλαιότερες εκκρεμείς συντάξεις που συνοδεύτηκαν και με την καταβολή των αντίστοιχων αναδρομικών. Για την εκτίμηση της οφειλόμενης δαπάνης έχουν αφαιρεθεί η εισφορά υπέρ Υγείας και ο φόρος εισοδήματος. Επίσης, από τον Ιούνιο έχουν συνυπολογιστεί και αφαιρεθεί οι οφειλές των υποψηφίων συνταξιούχων προς τον e-ΕΦΚΑ.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που αποτυπώνονται στην τελευταία έκθεση «ΑΤΛΑΣ», οι νέες συνταξιοδοτικές αποφάσεις κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους ανήλθαν σε 138.946 (αύξηση 30% σε σχέση με το 2021). Να σημειωθεί πως το πρώτο εξάμηνο του 2022 εκδόθηκαν 15.000 περισσότερες συντάξεις από όσες εκδόθηκαν ολόκληρο το 2019 (εκδόθηκαν συνολικά 123.324 συνταξιοδοτικές αποφάσεις). Συγκεκριμένα, οι ληξιπρόθεσμες εκκρεμείς αιτήσεις ήταν 83.649 τον Ιανουάριο, 79.940 τον Φεβρουάριο, 78.173 τον Μάρτιο, 74.727 τον Απρίλιο, 68.524 τον Μάιο και 61.660 τον Ιούνιο. Οι μη ληξιπρόθεσμες εκκρεμείς αιτήσεις ήταν 29.897 τον Ιανουάριο, 31.756 τον Φεβρουάριο, 31.058 το Μάρτιο, 31.196 τον Απρίλιο, 28.694 τον Μάιο και 28.788 τον Ιούνιο.

Παράλληλα, για τις αιτήσεις συνταξιοδότησης που δεν έχουν ακόμη καταστεί ληξιπρόθεσμες οι οφειλές του ΕΦΚΑ προς τους εν αναμονή συνταξιούχους είναι μικρότερες από τις οφειλές που έχουν οι εν αναμονή συνταξιούχοι προς τον ΕΦΚΑ. Η διαφορά μεταξύ των δυο οφειλών ανέρχεται σε περίπου 22,5 εκατ. ευρώ και είναι οφειλές που οι εν αναμονή συνταξιούχοι είτε έχουν ρυθμίσει, είτε πρόκειται να ρυθμίσουν μέσα στο επόμενο χρονικό διάστημα, είτε θα παρακρατηθούν από τη σύνταξη που θα λάβουν.

Να σημειωθεί πως στόχος είναι μέχρι το τέλος του Αυγούστου να έχει ολοκληρωθεί η απονομή των ληξιπρόθεσμων εκκρεμών αιτήσεων συνταξιοδότησης (αφορά στην περίοδο από το 2020 και μετά, καθώς για τα προηγούμενα χρόνια έχει λυθεί το πρόβλημα). Υπενθυμίζεται εδώ πως με τις συντάξεις καταβάλλονται και τα αναδρομικά για το χρόνο της αναμονής. Αμέσως μετά, το φθινόπωρο του τρέχοντος έτους, το βάρος θα πέσει στις εκκρεμείς επικουρικές συντάξεις, ενώ στόχος είναι μέσα στο χρόνο να έχει γίνει η εκκαθάριση όλων των εκκρεμών αιτήσεων παράλληλης ασφάλισης.