Συνταξιοδοτικό: Κερδισμένοι και χαμένοι από το «κλείδωμα» των ορίων ηλικίας

Όλες οι αλλαγές που φέρνει το 2022 στο συνταξιοδοτικό

Αναδημοσίευση από τη «Βραδυνή της Κυριακής»

ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΟΣΧΟΛΙΟΥ

Σφίγγει ο «κλοιός» για τους ασφαλισμένους, καθώς από τη νέα χρονιά μπαίνει τέλος σε μία σειρά ευνοϊκών διατάξεων για τη συνταξιοδότηση. Ειδικότερα, πλήρης σύνταξη θα καταβάλλεται στα 67 και μειωμένη σύνταξη στα 62 αλλά με 40 έτη ασφάλισης, ρύθμιση που είναι κοινή για όλους τους ασφαλισμένους (δηλαδή για άντρες και γυναίκες).

Ωστόσο, διασώζονται όσοι ασφαλισμένοι πρόλαβαν να θεμελιώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι το τέλος της φετινής χρονιάς, οι οποίοι δεν απειλούνται από τις ανατροπές στα όρια ηλικίας. Οι συγκεκριμένοι ασφαλισμένοι είναι τυχεροί, καθώς μπορούν να ανοίξουν ταχύτερα την πόρτα εξόδου χωρίς να βρεθούν αντιμέτωποι με την αύξηση των ορίων ηλικίας. Μάλιστα, δεν κινδυνεύουν ακόμα και αν παραμείνουν στην αγορά εργασίας, καθώς τα όρια ηλικίας τους έχουν «κλειδώσει». 

Πρακτικά υπάρχουν τρεις ταχύτητες όσον αφορά στα όρια ηλικίας για τη συνταξιοδότηση:

1. Η πρώτη κατηγορία ασφαλισμένων είναι όσοι είχαν θεμελιώσει δικαίωμα έως τις 18 Αυγούστου 2015, οπότε και μπήκε σε εφαρμογή ο νόμος 4336. Σε περίπτωση που έχουν συμπληρώσει τα απαιτούμενα έτη ασφάλισης και το όριο ηλικίας δεν διατρέχουν κανένα κίνδυνο και ανοίγουν ανά πάσα στιγμή την πόρτα εξόδου.

2. Η δεύτερη κατηγορία είναι όσοι κατοχύρωσαν δικαίωμα μέχρι το τέλος της φετινής χρονιάς. Για να θεωρηθεί κατοχυρωμένο το δικαίωμα θα πρέπει να έχουν πιάσει τα απαιτούμενα έτη ασφάλισης και το «παλαιό» όριο ηλικίας, δηλαδή αυτό που προβλεπόταν πριν από το νόμο 4336/ 2015. Μπορούν να παραμείνουν στην αγορά εργασίας και να αποχωρήσουν όποτε πιάσουν το νέο όριο ηλικίας, χωρίς ωστόσο να «εγκλωβίζονται» μέχρι τα 67. 

3. Η τρίτη κατηγορία είναι όσοι δεν πρόλαβαν να κατοχυρώσουν δικαίωμα μέχρι το τέλος του έτους. Είναι οι «χαμένοι» των αλλαγών, καθώς θα πρέπει να ακολουθήσουν τα νέα αυξημένα όρια ηλικίας. 

Δεν προβλέπεται νέα αύξηση

Δεν υπάρχει θέμα περαιτέρω αύξησης των ορίων ηλικίας, διαβεβαιώνει το υπουργείο Εργασίας, με αφορμή και έκθεση του ΟΟΣΑ. Υπενθυμίζεται πως η έκθεση προβλέπει αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης κατά σχεδόν 1,5 χρόνο έως το 2035 και κατά συνολικά 2,8 χρόνια έως το 2050. Αφορμή για την πρόβλεψη του ΟΟΣΑ, σύμφωνα με την έκθεση, είναι η αναμενόμενη αύξηση του προσδόκιμου ζωής.

Η έκθεση επαναλαμβάνει ότι τα επόμενα χρόνια θα είναι δύσκολα. Έως το 2050 θα διπλασιαστεί ο αριθμός των συνταξιούχων που αντιστοιχεί σε κάθε 100 εργαζόμενους. Ο προβλεπόμενος πληθυσμός σε ηλικία εργασίας (20-64 ετών) θα μειωθεί κατά 10% στις χώρες του ΟΟΣΑ έως το 2060. Στην Ελλάδα, όπως και σε Ιαπωνία, Κορέα, Λετονία, Λιθουανία και Πολωνία, θα μειωθεί κατά 35%.

Πρόωρες συντάξεις στο Δημόσιο

Οι ασφαλισμένοι στο Δημόσιο που επιθυμούν να αποχωρήσουν με μειωμένη σύνταξη θα πρέπει να έχουν συμπληρώσει 25 έτη ασφάλισης έως την 31η Δεκεμβρίου 2012. Παράλληλα, πρέπει να έχουν πιάσει και το κατά περίπτωση όριο ηλικίας. Έτσι:

1. Γυναίκες ασφαλισμένες με τουλάχιστον 25 έτη ασφάλισης το 2010. Οι ασφαλισμένες αυτής της κατηγορίας μπορούν να αποχωρήσουν σε ηλικία 55 ετών με μειωμένη σύνταξη. Θα πρέπει να έχουν συμπληρώσει το όριο μέχρι το τέλος του 2021.

2. Γυναίκες και άνδρες ασφαλισμένοι με τουλάχιστον 25 έτη ασφάλισης το 2011. Οι ασφαλισμένοι αυτής της κατηγορίας μπορούν να ανοίξουν την πόρτα εξόδου σε ηλικία 56 ετών με μειωμένη σύνταξη. Θα πρέπει να έχουν συμπληρώσει το όριο μέχρι το τέλος του 2021.

3. Γυναίκες και άνδρες ασφαλισμένοι με τουλάχιστον 25 έτη ασφάλισης το 2012. Οι ασφαλισμένοι αυτής της κατηγορίας μπορούν να αποχωρήσουν σε ηλικία 58 ετών με μειωμένη σύνταξη. Θα πρέπει να έχουν συμπληρώσει το όριο μέχρι το τέλος του 2021.

4. Γυναίκες και άνδρες ασφαλισμένοι με τουλάχιστον 25 έτη ασφάλισης από την 1 Ιανουαρίου 2013 και μετά. Μπορούν να ανοίξουν την πόρτα εξόδου σε ηλικία 62 ετών με μειωμένη σύνταξη.

Γονείς ανηλίκων και τρίτεκνοι

Ενδεικτικά παραδείγματα δημοσιεύονται για τη συνταξιοδότηση στο Δημόσιο. Ειδικότερα, προβλέπονται τα εξής: 

1. Μητέρα ανηλίκου δημοτική υπάλληλος με 25ετία το 2010, που συμπλήρωσε το 50ό έτος της ηλικίας της το 2014, μπορεί άμεσα να αποχωρήσει.

2. Μητέρα ανηλίκου δημοτική υπάλληλος με 25ετία το 2010, που συμπλήρωσε το 50ό έτος της ηλικίας της το 2016, μπορεί να αποχωρήσει σε ηλικία 56 ετών και 9 μηνών 

3. Τρίτεκνος δημόσιος υπάλληλος που είχε θεμελιώσει δικαίωμα με 20ετία το 2011, και συμπλήρωσε τα 52 τον Φεβρουάριο του 2015, μπορεί άμεσα να συνταξιοδοτηθεί.

4. Πατέρας ανηλίκου δημόσιος υπάλληλος που είχε 25ετία το 2012 και συμπλήρωσε το 2013 τα 55, μπορεί άμεσα να βγει σε σύνταξη.

Τι ισχύει με την 37ετία

Για τους ασφαλισμένους του Δημοσίου εφόσον είχε συμπληρωθεί 25ετία έως την 31η Δεκεμβρίου 2010, υπήρχε η δυνατότητα συνταξιοδότησης με την 37ετία χωρίς όριο ηλικίας. Ωστόσο, στην πορεία, αυτό τροποποιήθηκε και πρέπει να έχει συμπληρωθεί και το αντίστοιχο όριο που έχει τεθεί με το ν. 4336/2015. Συγκεκριμένα:

Αν η 37ετία συμπληρώθηκε το 2015, κάποιος μπορεί άμεσα να αποχωρήσει.

Με 37 έτη ασφάλισης το 2016, πρέπει να συμπληρωθεί το 56ο έτος και 9 μήνες.

Με 37 έτη ασφάλισης το 2017, πρέπει να συμπληρωθεί το 57ο έτος και 8 μήνες.

Με 37 έτη ασφάλισης το 2018, πρέπει να συμπληρωθεί το 58ο έτος και 6 μήνες.

Με 37 έτη ασφάλισης το 2019, πρέπει να συμπληρωθεί το 59ο έτος και 5 μήνες.

Με 37 έτη ασφάλισης το 2020, πρέπει να συμπληρωθεί το 60ό έτος και 3 μήνες.

Με 37 έτη ασφάλισης το 2021, πρέπει να συμπληρωθεί το 61ο έτος και 2 μήνες.

Για παράδειγμα: δημόσιος υπάλληλος συμπλήρωσε το 2018 τα 37 χρόνια ασφάλισης. Είχε γεννηθεί τον Αύγουστο του 1959, έκλεισε τα 58 έτη και 6 μήνες και μπορεί να συνταξιοδοτηθεί. 

Οι τρεις κατηγορίες της 35ετίας

Διαφορετικές ταχύτητες ισχύουν για την έξοδο στη σύνταξη με 35ετία, καθώς υπάρχουν διακυμάνσεις στο εκάστοτε όριο ηλικίας. Ειδικότερα, προβλέπονται τα εξής: 

– Δημόσιοι υπάλληλοι : Για την έξοδο στη σύνταξη οι ασφαλισμένοι πρέπει να έχουν συμπληρώσει μέχρι την 31 Δεκεμβρίου του 2021 τα 35 έτη ασφάλισης, αλλά και το όριο ηλικίας. Το όριο αυτό, ανάλογα με την περίπτωση φτάνει μέχρι τα 61 έτη και τους 6 μήνες. Για παράδειγμα, δημόσιος υπάλληλος που έχει γεννηθεί τον Μάρτιο του 1960 και συμπλήρωσε την πολυπόθητη 35ετία μπορεί ανά πάσα στιγμή να αποχωρήσει.

– Μισθωτοί ιδιωτικού τομέα: Οι ασφαλισμένοι που είχαν κατοχυρώσει δικαίωμα έως το 2012 με συμπληρωμένες –ακόμη και με εξαγορά πλασματικών ετών– τις 10.500 ημέρες ασφάλισης πρέπει να πιάσουν το εκάστοτε όριο ηλικίας. Αυτό, ανάλογα με την περίπτωση φτάνει μέχρι τα 61 έτη και τους 6 μήνες. Για παράδειγμα, μισθωτός στο τ. ΙΚΑ συμπλήρωσε τις 10.500 ημέρες το 2011 και έχει γεννηθεί τον Φεβρουάριο του 1960. Έκλεισε τον Φεβρουάριο του 2018 τα 58 έτη και έχει ήδη συμπληρώσει τα 60 έτη. Διατηρεί το δικαίωμα συνταξιοδότησης ανά πάσα στιγμή και δεν απειλείται με ανατροπές. 

– Ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι. Σε περίπτωση που είχαν συμπληρώσει έως και το 2012 – ακόμη και με εξαγορά πλασματικών ετών– τα 35 έτη ασφάλισης το κατά περίπτωση όριο ηλικίας φτάνει μέχρι τα 61 έτη και τους 9 μήνες. Για παράδειγμα έμπορος έκλεισε την επιχείρησή του τον Νοέμβριο του 2017, ενώ και με εξαγορά πλασματικών ετών είχε συμπληρώσει 35ετία το 2012. Ο συγκεκριμένος ασφαλισμένος είχε γεννηθεί τον Ιανουάριο του 1961 και συμπλήρωσε το 61ο έτος και τους 9 μήνες τον Οκτώβριο. Μπορεί ανά πάσα στιγμή να συνταξιοδοτηθεί.

Μητέρες δημόσιοι υπάλληλοι

Στο Δημόσιο προβλέπονται τα εξής: 

1. Μητέρες με 25ετία το 2010 και ανηλικότητα τέκνου. Εφόσον είχαν συμπληρώσει μέχρι 18/8/2015 το 50ό έτος διατηρούν το εν λόγω όριο. Αν το 50ό έτος συμπληρώθηκε μετά, τότε συνταξιοδοτούνται, ανάλογα με την περίπτωση, από τα 56 έτη και 9 μήνες έως τα 63 έτη και 7 μήνες 

2. Γονείς ανηλίκων με 25ετία το 2011 και ανηλικότητα τέκνου. Εφόσον είχαν συμπληρώσει μέχρι 18/8/2015 το 52ο έτος της ηλικίας διατηρούν το εν λόγω όριο. Αν το 52ο έτος της ηλικίας συμπληρώθηκε μετά, τότε μπορούν να συνταξιοδοτηθούν:

• Στα 55 αν το 52ο έτος συμπληρώθηκε έως τις 31/12/2015

• Στα 56 και 9 μήνες αν το όριο των 52 συμπληρώθηκε το 2016

• Στα 58 και 5 μήνες εάν το όριο των 52 συμπληρώθηκε το 2017 

• Στα 60 και 2 μήνες εάν το όριο των 52 συμπληρώθηκε το 2018 

• Στα 61 και 10 μήνες εάν το όριο των 52 συμπληρώθηκε το 2019 

• Στα 63 και 7 μήνες εάν το όριο των 52 συμπληρώθηκε το 2020- 2021. 

3. Γονείς ανηλίκων που είχαν συμπληρώσει το 2012 την απαραίτητη 25ετία και υπήρχε ανηλικότητα τέκνου. Εφόσον είχαν μέχρι 18/8/2015 το 55ο έτος της ηλικίας διατηρούν το εν λόγω όριο. Αν το 55ο έτος της ηλικίας συμπληρώθηκε μετά, μπορούν να συνταξιοδοτηθούν:

• Στα 56 και 6 μήνες εάν το όριο των 55 συμπληρώθηκε έως τις 31/12/2015

• Στα 58 αν το όριο των 55 συμπληρώθηκε το 2016 

• Στα 59 και 6 μήνες εάν το όριο των 55 συμπληρώθηκε το 2017 

• Στα 61 εάν το όριο των 55 συμπληρώθηκε το 2018 

• Στα 62 και 6 μήνες εάν το όριο των 55 συμπληρώθηκε το 2019 

• Στα 64 εάν το όριο των 55 συμπληρώθηκε το 2020-2021. 

Μητέρες σε ιδιωτικό και ευρύτερο δημόσιο τομέα (Κ8)

Οι μητέρες και οι χήροι πατέρες ανηλίκων τέκνων σε ιδιωτικό (τ. ΙΚΑ) και ευρύτερο δημόσιο τομέα (ΔΕΚΟ – τράπεζες) υπάγονται σε ειδικό καθεστώς. Ειδικότερα, με 5.500 ημέρες ασφάλισης και ταυτόχρονα ανηλικότητα τέκνου θα πρέπει να έχουν συμπληρώσει το όριο ηλικίας πριν από την 18η Αυγούστου του 2015. Στις κατηγορίες αυτές ανήκουν:

– Μητέρες που είχαν συμπληρώσει το 2010 συνολικά 5.500 ημέρες ασφάλισης και ανήλικο τέκνο και κατοχύρωσαν το 50ό έτος τους για μειωμένη σύνταξη και το 55o για πλήρη.

– Μητέρες που είχαν συμπληρώσει το 2011 συνολικά 5.500 ημέρες ασφάλισης και ανήλικο τέκνο και κατοχύρωσαν έτσι το 52ο έτος τους για μειωμένη σύνταξη και το 57ο για πλήρη.

– Μητέρες που είχαν συμπληρώσει το 2012 συνολικά 5.500 ημέρες ασφάλισης και ανήλικο τέκνο και κατοχύρωσαν έτσι το 55ο έτος για μειωμένη σύνταξη και το 60ό για πλήρη.

Παράδειγμα 1

Ασφαλισμένη στο τ. ΙΚΑ μητέρα είχε συμπληρώσει μέχρι το 2010 τα απαιτούμενα 5.500 ένσημα. Έγινε 55 ετών το 2016, και επομένως μπορεί να αποχωρήσει με πλήρη σύνταξη σε ηλικία 56 ετών και 9 μηνών. Με μειωμένη σύνταξη μπορεί να συνταξιοδοτηθεί άμεσα.

Παράδειγμα 2

Ασφαλισμένη στο τ. ΤΑΠ – ΟΤΕ μητέρα είχε συμπληρώσει μέχρι το 2011 τα απαιτούμενα 5.500 ένσημα. Έγινε 57 ετών το Νοέμβριο του 2017. Η συγκεκριμένη υπάλληλος θα μπορεί να αποχωρήσει σε ηλικία 60 ετών και 9 μηνών, καθώς από τον Αύγουστο έχει πιάσει το σχετικό όριο.

Τι αλλαγές φέρνει το 2022

Μία σειρά αλλαγών στο Ασφαλιστικό μπαίνουν σε εφαρμογή τη νέα χρονιά. Ειδικότερα, προβλέπονται τα εξής: 

1. Διατηρείται και τη νέα χρονιά η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες στον ιδιωτικό τομέα. Πρόκειται για μία ευνοϊκή διάταξη που ουσιαστικά οδηγεί σε μία αύξηση των μισθών, ενώ εκκρεμεί και ένα πρόσθετο «ψαλίδι» στις εισφορές.

2. Συνεχίζεται η προσπάθεια για την επιτάχυνση της έκδοσης των συντάξεων. Στόχος του υπουργείου Εργασίας είναι να φτάσουν τις 30.000 οι απονομές συντάξεων μηνιαίως, ώστε να μπει τέλος στην ταλαιπωρία των ασφαλισμένων.

3. Αντίστροφα μετρά ο χρόνος για την έκδοση της δικαστικής απόφασης που θα κρίνει τα αναδρομικά σε επικουρικές συντάξεις και Δώρα (από τις περικοπές στη μνημονιακή περίοδο). Περισσότεροι από δύο εκατομμύρια συνταξιούχοι είναι στην αναμονή, καθώς πρόκειται για μία κομβική απόφαση, από την οποία εξαρτάται η επιστροφή σχεδόν 2,5 δισ. ευρώ.

4. Μπαίνει σε εφαρμογή το νέο σύστημα Επικουρικής Ασφάλισης, το οποίο προβλέπει τη δημιουργία ατομικών κουμπαράδων για τους νέους ασφαλισμένους. Ουσιαστικά, οι εισφορές για την Επικουρική Ασφάλιση δεν θα κατευθύνονται σε ένα γενικό «κορβανά», αλλά θα πηγαίνουν σε ατομικούς λογαριασμούς. Στους λογαριασμούς αυτούς, θα αποταμιεύονται και θα επενδύονται, δημιουργώντας ένα αποθεματικό, από το οποίο θα πληρώνονται οι μελλοντικές συντάξεις.

Ειδικότερα, από την 1η Ιανουαρίου όλοι όσοι μπαίνουν στην αγορά εργασίας για πρώτη φορά (ανεξαρτήτως ηλικίας), θα υπάγονται στο ΤΕΚΑ για την Επικουρική Ασφάλισή τους, εφόσον απασχολούνται σε κλάδο για τον οποίο υπάρχει υποχρεωτικότητα Επικουρικής Ασφάλισης. Αφορά, δηλαδή, μισθωτούς δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, μηχανικούς και δικηγόρους. Επίσης, από την 1η Ιανουαρίου 2023 θα υπάρχει δυνατότητα να υπαχθούν προαιρετικά στην ασφάλιση του ΤΕΚΑ: ασφαλισμένοι στον Κλάδο Επικουρικής Ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ (πρώην ΕΤΕΑΕΠ) που έχουν γεννηθεί από 1/1/1987