Ελλάδα και Τουρκία όλο και πιο κοντά σε προσφυγή στη Χάγη

Αναδημοσίευση από τη «Βραδυνή της Κυριακής»

Ένα σκληρό παιχνίδι «πόκερ» παίζεται μεταξύ των ΗΠΑ και της Τουρκίας, που έχει αντανάκλαση και στα Ελληνοτουρκικά και συγκεκριμένα στην Ελλάδα, λίγες ημέρες πριν την επίσκεψη του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην Άγκυρα.

Επίσκεψη, η οποία, σύμφωνα με πληροφορίες της «ΒτΚ», θα φέρει –εκτός απροόπτου– ένα βήμα πιο κοντά το συνυποσχετικό για τη Χάγη.

Η πρόθεση των δύο ηγετών είναι εκπεφρασμένη, η προσφυγή στη Χάγη, για να λυθούν τα ζητήματα μεταξύ των δύο χωρών, αλλά το πρόβλημα είναι οι μαξιμαλιστικές απαιτήσεις της Τουρκίας, οι οποίες δεν γίνονται αποδεκτές από την Ελλάδα.

Όπως μας ανέφερε διπλωμάτης, δεν είναι απαραίτητο να καταλήξουμε σε κάποιο συνυποσχετικό εάν η Τουρκία επιμείνει στις θέσεις της, και θα φέρει την ευθύνη για το πιθανό ναυάγιο, αλλά την προσπάθεια θα την κάνουμε.

Πρόταση που φέρεται να εκπορεύεται από τη Γερμανία, για να συνταχθεί ένα γενικό συνυποσχετικό χωρίς διευκρινιστικά σημεία παρά μόνο η βούληση να τεθούν υπό την κρίση του δικαστηρίου «εκκρεμείς διαφορές», απορρίπτεται μετά βδελυγμίας από την ελληνική κυβέρνηση και διπλωματία, που ζητούν «ξεκάθαρες θέσεις».

Μέχρι αυτή τη στιγμή, το «δύσκολο» σημείο για την Ελλάδα είναι το θέμα του εναέριου χώρου (10 ν.μ.), ο οποίος δεν συμβαδίζει με τα χωρικά ύδατα (6 ν. μ.).

Η κυβέρνηση παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και είναι αποφασισμένη να επιμείνει στη γραμμή της συνεννόησης παρά τις όποιες αναταράξεις στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις, προκειμένου να μην διαταραχτεί το θετικό κλίμα μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας.

Η φερόμενη ματαίωση του ταξιδιού του κ. Ερντογάν στις ΗΠΑ και η συνακόλουθη επιδείνωση των διμερών σχέσεων, η πρόσκληση και επίσκεψη (πρόκληση για πολλούς) του ηγέτη της Χαμάς στην Κωνσταντινούπολη, και η πολεμική ρητορική μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας («Χίτλερ της εποχής μας» αποκάλεσε τον Νετανιάχου ο Ερντογάν), αναδιατάσσουν το σκηνικό και απαιτούν πολύ λεπτούς χειρισμούς από την ελληνική διπλωματία.

«Για εμάς δεν αλλάζει τίποτε, είτε επισκεφθεί ο κ. Ερντογάν τις ΗΠΑ είτε όχι. Ο πρωθυπουργός θα συναντηθεί μαζί του στις 13 Μαΐου και θα ακολουθηθεί το χρονοδιάγραμμα», τόνισε στη «ΒτΚ» υψηλόβαθμη διπλωματική πηγή, αναφορικά με τις πιθανές επιπτώσεις για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις από τη φημολογούμενη –για την ώρα– ματαίωση του ταξιδιού του Τούρκου προέδρου.

Με δεδομένο ότι η ελληνοτουρκική προσέγγιση και η αλλαγή της πολιτικής της Άγκυρας με τη στροφή στη Δύση, είχε την πλήρη υποστήριξη, εποπτεία και ενθάρρυνση της Ουάσινγκτον, μία επιδείνωση των αμερικανοτουρκικών σχέσεων, ίσως να έχει επιπτώσεις σε πολλά πεδία, μεταξύ των οποίων και τα Ελληνοτουρκικά.

Οι εκτιμήσεις, πάντως, των έμπειρων διπλωματών αναφέρουν ότι η Άγκυρα δεν έχει κανένα λόγο να οξύνει τις σχέσεις της με την Ελλάδα και να βάλει έτσι απέναντί της και την Ε.Ε., η οποία ενθαρρύνει τον ελληνοτουρκικό διάλογο.

Θεωρείται βέβαιο από τη ελληνική διπλωματία ότι ο Τζο Μπάιντεν θα προέτρεπε μετ’ επιτάσεως τον Ερντογάν να επιμείνει στη διατήρηση του καλού κλίματος στα Ελληνοτουρκικά, κάτι που θα βοηθούσε και την ελληνική πλευρά.

Για την ώρα πάντως, δεν υπάρχει κάποια επίσημη ανακοίνωση περί του ταξιδιού και όλα στηρίζονται σε διαρροές εκατέρωθεν, και συνομιλίες με δημοσιογράφους.

Πληροφορίες αναφέρουν ότι οι ΗΠΑ εξοργίστηκαν από τη διαρροή της τουρκικής προεδρίας περί ματαίωσης του ταξιδιού του κ. Ερντογάν με πρωτοβουλία του ίδιου, και ο εκπρόσωπος του αμερικανικού ΥΠ.ΕΞ. σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις του με δημοσιογράφους δεν έκρυβε τη δυσαρέσκειά του.

Να σημειωθεί ότι τα σενάρια για ενδεχόμενη ακύρωση πυροδότησε ένα ρεπορτάζ του τουρκικού τηλεοπτικού δικτύου Oda tv, το οποίο απέδωσε την ευθύνη στη δυσαρέσκεια της Άγκυρας για τη βοήθεια που αποφάσισε το Κογκρέσο προς το Ισραήλ, ύψους 26 δισ. δολαρίων.

Πληροφορίες από υψηλόβαθμους διπλωμάτες αναφέρουν ότι ο Τούρκος πρόεδρος διέρρευσε τα περί ακύρωσης του ταξιδιού του επειδή διαπίστωσε ότι δεν επρόκειτο να πάρει τίποτε από αυτά που ζητούσε από τις ΗΠΑ, και με τον τρόπο αυτό έδειξε τη δυσαρέσκειά του απέναντι στον Αμερικανό πρόεδρο, λίγους μήνες πριν τις εκλογές.

Ουδέν νεότερον από τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης

Πριν από μερικές εβδομάδες είχαν επισκεφθεί την Ουάσινγκτον τόσο ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν όσο και ο επικεφαλής της ΜΙΤ και δεξί χέρι του Ερντογάν, Ιμπραΐμ Καλίν, και είχαν εκτεταμένες επαφές με υψηλούς αξιωματούχους της Ουάσινγκτον συμπεριλαμβανομένου και του Άντονι Μπλίνκεν.

Από τις επαφές αυτές, σύμφωνα με πληροφορίες κατέστη σαφές ότι οι ΗΠΑ δεν είναι διατεθειμένες να ικανοποιήσουν τις απαιτήσεις του Τούρκου προέδρου, οι οποίες αφορούν τη μετατροπή της Τουρκίας σε περιφερειακή υπερδύναμη με αυτόνομη δράση σε μείζονα ζητήματα.

Ο κ. Ερντογάν ως αντίδραση, αφενός επιτέθηκε κατά του Ισραήλ και του Νετανιάχου, και αφετέρου κάλεσε στην Τουρκία τον ηγέτη της Χαμάς, Ισμαΐλ Χανίγια, ο οποίος για τη Δύση θεωρείται τρομοκράτης.

Μέσα σε αυτό το τοπίο, πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα, στην Αθήνα, ένας ακόμη γύρος συναντήσεων για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, με επικεφαλής τους διπλωμάτες Θεοχάρη Λαλάκο και Μπουράκ Ακτσαπάρ.

Ο επόμενος γύρος θα γίνει πιθανότατα στην Κωνσταντινούπολη, Οκτώβριο ή Νοέμβριο.

Σύμφωνα με πληροφορίες της «ΒτΚ», κατά τη συνάντηση, που διεξήχθη σε πολύ καλό κλίμα, δεν τέθηκαν ζητήματα που προκαλούν διαφωνίες, πέρα από τις απόψεις των Τούρκων για τον ελληνικό εναέριο χώρο, αλλά αυτό το θέμα αφέθηκε να συζητηθεί από την πολιτική ηγεσία.

Επίσης, τονίστηκε η ανάγκη ανταλλαγής επισκέψεων ανωτάτων διοικητών των Ε.Δ., και πριν από λίγες ημέρες πραγματοποιήθηκε επίσκεψη του διοικητή της 3ης Ταξιαρχίας στην Καβύλη του Έβρου, στην Ανδριανούπολη, και ακολούθησε η επίσκεψη του διοικητή της τουρκικής ταξιαρχίας της Κεσάνης, στις Φέρρες.

Στην ατζέντα, πάντως, της συνάντησης τα πάντα κινήθηκαν γύρω από τη λίστα των προτάσεων που συντάχθηκαν το 2010. Η ελληνική αντιπροσωπεία έκανε το τραπέζι στον ιστιοπλοϊκό όμιλο στο Μικρολίμανο, όπου οι Τούρκοι απόλαυσαν… μοσχαρίσιες μπριζόλες, ενώ νωρίτερα, η υφυπουργός Εξωτερικών Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου είχε ανεπίσημη συνάντηση με τον Μπουράκ Ακτσαπάρ, ο οποίος ηγείται και του Πολιτικού Διαλόγου από την πλευρά της Τουρκίας.