Τι προβλέπει το νομοσχέδιο Μενέντεζ και πως ισχυροποιεί τη θέση της χώρας μας

Έμπρακτη στήριξη των Αμερικανών στη χώρα μας

Αναδημοσίευση από τη «Βραδυνή της Κυριακής»

Του Κώστα Μελισσόπουλου

Για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες, η Ελλάδα συγκεντρώνει το ειδικό αμερικανικό ενδιαφέρον και εμπράκτως, αξιοποιώντας τη συγκυρία που τη φέρει στο επίκεντρο εξαιτίας της δεσπόζουσας θέσης της σε μία περιοχή η οποία αποτελεί θέρετρο εξελίξεων και πεδίο σύγκρουσης ενεργειακών και οικονομικών συμφερόντων.

Η πρόσφατη διακομματική ψήφιση από τη Γερουσία των ΗΠΑ του «νομοσχεδίου Μενέντεζ – Ρούμπιο», με τίτλο «Αμυντική και Διακοινοβουλευτική Εταιρική Σχέση ΗΠΑ – Ελλάδας 2021», αναβαθμίζει στην πράξη την Ελλάδα και τη μετατρέπει σε προνομιακό παράγοντα στην περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου, μετά την απόσυρση των ΗΠΑ, που εστιάζουν, πλέον, στην Κίνα.

Σύμφωνα με έμπειρους διπλωμάτες, η μείζονα σημασία του νόμου πια, δεν είναι τόσο η δυνατότητα αγοράς σύγχρονων οπλικών συστημάτων και αεροσκαφών F-35 όσο η πρόθεση των ΗΠΑ να εγγυηθούν την ασφάλεια, να ενισχύσουν πολιτικά και, εν συνεχεία, να στηρίξουν στρατιωτικά κάποιους «παίκτες» στην περιοχή, με τους οποίους μοιράζονται κοινά συμφέροντα. 

Και αυτό συμπεραίνεται από τη μεγάθυμη στήριξη στο σχήμα 3+1, μεταξύ Ελλάδας, Ισραήλ, Κύπρου και ΗΠΑ ως επόπτη, επάνω στο οποίο η Ουάσινγκτον δείχνει πρόθυμη να επενδύσει. 

Κυρίως για να διασφαλίσει τα δικά της συμφέροντα και να αποτρέψει τη διείσδυση άλλων ισχυρών παικτώνν όπως η Ρωσία και η Κίνα, ενώ βοηθά την Ελλάδα να απεξαρτηθεί σταδιακά από τις όποιες ρωσικές «πινελιές» (S-300 TOR -M1 κ.λπ.) στα ήδη υπάρχοντα οπλικά συστήματα. Παράλληλα όμως, ενισχύει την ελληνική θέση απέναντι στην Τουρκία και τις διεκδικήσεις της στο Αιγαίο, κάτι που η Αθήνα θα περιμένει να δει και στην πράξη.

Ήταν μία κίνηση οφειλόμενη από την αμερικανική πλευρά, όπως λένε έμπειροι παράγοντες της διπλωματίας, ειδικά μετά την «ψυχρολουσία» που επιφύλαξαν οι Ρώσοι στην ελληνική κυβέρνηση στο Σότσι, τόσο με την ψυχρή στάση τους απέναντι στις τουρκικές προκλήσεις όσο και με την κυνική απάντηση του Πεσκόφ στο αίτημα για φθηνότερο αέριο.

Η Ελλάδα εκτέθηκε, απειλείται από την πανάκριβη ενέργεια που προμηθεύεται από τη Μόσχα, και οι ΗΠΑ, αν μη τι άλλο, όφειλαν να της δείξουν εμπράκτως την στήριξή τους.

Η ενθουσιώδη αντίδραση του ελληνικού Υπ.Εξ. στην ψήφιση του νομοσχεδίου από τη Γερουσία, φανερώνει την ανακούφιση της ελληνικής διπλωματίας, αφού, όπως εξηγούν στη «Βραδυνή της Κυριακής» διπλωματικές πηγές, επί της ουσίας οι ΗΠΑ μπαίνουν μπροστά και στέλνουν μηνύματα προς όλες τις κατευθύνσεις, πως θεωρούν την Ελλάδα σημαντικό παίκτη στην περιοχή, που τελεί υπό την αιγίδα της Ουάσινγκτον. Ήτοι, δεν είναι εφικτός ο εκβιασμός και οι απειλές σε βάρος της, κατά την ανάγνωση που κάνουν στο Υπ.Εξ.

Όπως όλα όμως, και αυτό θα δοκιμαστεί σε πραγματικό χρόνο, και εκεί θα διαπιστωθεί το βάθος και η σοβαρότητα των προβλέψεων. 

Το εν λόγω νομοθέτημα –σύμφωνα με τους ίδιους παράγοντες– φιλοδοξεί να οικοδομήσει πάνω στη δυναμική που δημιούργησε ο νόμος «East Med Act» και προβλέπει συγκεκριμένες πρωτοβουλίες για την αναβάθμιση της αμυντικής συνεργασίας, αλλά και για την υποστήριξη του εκσυγχρονισμού των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων. 

Η «Βραδυνή της Κυριακής» αναζήτησε το νομοθέτημα, και απευθύνθηκε σε έμπειρους διπλωμάτες, οι οποίοι τόνισαν με έμφαση το εισαγωγικό άρθρο 1311, στο οποίο αναγνωρίζεται η χώρα μας ως «πυλώνας σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο». Ειδικότερα δίδεται μεγάλη έμφαση στην τετραμερή συνεργασία Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ και ΗΠΑ σε θέματα ενεργειακά και κοινού ενδιαφέροντος. Έτσι, οι ΗΠΑ, σύμφωνα με το άρθρο, «πρέπει να αυξήσουν και να εμβαθύνουν την υποστήριξή τους στον εκμοντερνισμό των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, και τη μετάβασή τους εκτός ρωσικών συστημάτων».

Η στρατιωτική παρουσία και τα εξοπλιστικά προγράμματα

Στο άρθρο 1311 τονίζεται, επίσης, η σημασία των λιμένων Σούδας και Αλεξανδρούπολης, ενώ οι ΗΠΑ «πρέπει να υποστηρίξουν την πώληση των F-35 στην Ελλάδα», όπως και να «συνεχίσουν την επένδυση σε διεθνή προγράμματα στρατιωτικής εκπαίδευσης και επιμόρφωσης» στη χώρα μας.

Επίσης, αναφέρεται ότι η αμερικανική κυβέρνηση οφείλει να στηρίξει τη ναυτική συνεργασία και τις ασκήσεις με Ελλάδα, Κύπρο, Ισραήλ, καθώς και να υποστηρίξει ιδιωτικές επενδύσεις σε «στρατηγικές υποδομές, συμπεριλαμβανομένων λιμένων και ναυπηγείων». 

Στο άρθρο 1312, προβλέπεται πως θα δοθεί χρηματοδότηση στο πρόγραμμα European Recapitalization Incentive Program, ώστε να απεξαρτηθεί η Ελλάδα από τα ρωσικά αμυντικά συστήματα που διαθέτει, και να προμηθευθεί νατοϊκά, και μάλιστα προβλέπεται ότι εντός εξαμήνου το αμερικανικό Υπ.Εξ. θα πρέπει να ενημερώσει τις σχετικές επιτροπές του Κογκρέσου για την διανομή αυτών των κονδυλίων.

Στο άρθρο 1313 προβλέπεται η απευθείας πίστωση της Ελλάδας μέσω δανεισμού για την αγορά εξοπλισμών, ενώ στο άρθρο 1314 το Κογκρέσο προτρέπει τον πρόεδρο των ΗΠΑ να επιταχύνει την παράδοση F-35 στην Ελλάδα, «όταν αυτή είναι έτοιμη να προχωρήσει σε μία τέτοια αγορά».

Το 1315, προβλέπει την παροχή 1,8 εκατ. δολαρίων ανά έτος από το 2022 έως το 2026, για προγράμματα στρατιωτικής εκπαίδευσης και επιμόρφωσης στην Ελλάδα, και το 1316 προβλέπει τη σύσταση τετραμερούς κοινοβουλευτικής επιτροπής (Ελλάδας – Ισραήλ – Κύπρου και ΗΠΑ σε σχήμα 3+1). Σύμφωνα με την ερμηνεία ανωτάτων στρατιωτικών, είναι σαφές πως οι ΗΠΑ προσπαθούν να μας εντάξουν στο πρόγραμμα του F-35 το συντομότερο, προσφέροντας και υποστήριξη στην αρχική διαδικασία μελέτης και διατύπωσης του αντίστοιχου αιτήματος, όπως και δάνεια για την αγορά τους και επιτάχυνση παράδοσης, η οποία κανονικά προβλέπεται στα επόμενα πέντε χρόνια. Πρώην Α/ΓΕΕΘΑ που μίλησε στη «Βραδυνή της Κυριακής», θεωρεί ότι το Κογκρέσο αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να προμηθευτούμε, εάν παραστεί ανάγκη, άμεσα «αμερικανικής» παραγγελίας αεροσκάφη. 

Είναι δεδομένο πως οι ΗΠΑ θα μας ενισχύσουν για να «διώξουμε» κάθε τι ρωσικό – σοβιετικό από το οπλοστάσιό μας. Άρα, εδώ περιλαμβάνονται οι S-300, που τώρα χειμάζουν στην Κρήτη (ανενεργοί ουσιαστικά), όπως και τα διάφορα αντιαεροπορικά συστήματα μικρού – μέσου βεληνεκούς, SA-8 Gecko και TOR-M1.