Συναισθηματικό φαγητό: Όταν κάτι μας… τρώει μέσα μας

Το συναισθηματικό φαγητό είναι εδώ και καιρό η νέα μάστιγα της εποχής. Ολόγυρα μας διαβάζουμε και ακούμε για ανθρώπους που τρώνε για συναισθηματικούς λόγους, ιδιαίτερα την τρέχουσα περίοδο του αυξημένου φόβου που έχει δημιουργήσει μέσα μας για τα μελλούμενα ο κορωνοϊός.

Ουσιαστικά πρόκειται για άτομα που προσπαθούν με το φαγητό να καλύψουν συναισθηματικές ανάγκες κι όχι σωματικές. Και ναι, μπορεί πολλοί από εμάς να έχουμε κάνει κάτι ανάλογο σε διάφορες περιστάσεις της ζωής μας. Όταν όμως το φαγητό γίνεται ένα καθημερινό «ναρκωτικό» για να αντιμετωπίζουμε τις δυσκολίες, το άγχος και τη θλίψη, το πρόβλημα είναι μεγάλο και χρήζει άμεσης αντιμετώπισης.

Ο κοινός τόπος συνάντησης ψυχολογίας και διατροφής είναι το ανθρώπινο σώμα. Η ψυχολογία, υπό την έννοια της ψυχικής μας κατάστασης, αλλά και του τρόπου σκέψης μας, επηρεάζει άμεσα τη χημεία του εγκεφάλου μας, η οποία στη συνέχεια επηρεάζει τη λειτουργία του σώματός μας. Η έρευνα ξεκίνησε ήδη τη δεκαετία του 1970, σχετικά με το ρόλο που παίζουν οι νευροδιαβιβαστές και οι ενδορφίνες, κάτι που περιγράφεται πολύ καλά στο βιβλίο Molecules of Emotion (Μόρια Συναισθήματος) της Candance B. Pert. Οι σκέψεις μας, τα συναισθήματά μας και η ψυχική μας κατάσταση δημιουργούν χημικό ισοδύναμο μέσα στον εγκέφαλό μας. Στο βαθμό που η χημεία αυτή βάζει το σώμα μας σε κατάσταση στρες, αρχίζουν και επηρεάζονται πολλές πλευρές της συμπεριφοράς μας, συμπεριλαμβανομένης και της διατροφικής μας συμπεριφοράς.

Τι σημαίνει τρώω συναισθηματικά;

Όταν τρώμε για συναισθηματικούς λόγους, εννοούμε ότι ασυναίσθητα χειριζόμαστε την τροφή ως εργαλείο για να καλύψουμε συναισθήματα άγχους, μοναξιάς, βαριεστημάρας, θυμού, θλίψης ή οτιδήποτε άλλο. Το σώμα το πετυχαίνει αυτό, χρησιμοποιώντας τη χαλαρωτική επίδραση του φαγητού, σε συνδυασμό με το πώς επηρεάζει η κάθε τροφή τις ορμόνες μας. Όταν το σώμα δεν έχει μάθει άλλους τρόπους διαχείρισης των συναισθημάτων, είναι μια πολύ φυσική λύση.

Πως μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την κατάσταση

Το βασικότερο είναι να μπορέσουμε να εντοπίσουμε τις πηγές που προκαλούν αυτά τα συναισθήματα και να καλλιεργήσουμε τρόπους να τα διαχειριζόμαστε. Όταν όμως είμαστε έτοιμοι να φάμε για λόγους συναισθηματικής αναστάτωσης, το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι όχι να παλέψουμε με την επιθυμία για φαγητό, αλλά να προσπαθήσουμε να πάρουμε μερικές βαθιές αναπνοές, να δώσουμε άδεια στον εαυτό μας να φάει και να καθίσουμε να φάμε αργά, με συνειδητή παρουσία και απόλαυση, καθώς αν μπούμε σε τέτοια κατάσταση, αυτόματα ακυρώνεται η πηγή που είχε προκαλέσει την αρχική αντίδραση στρες και την τάση για φαγητό.

Όσον αφορά τέλος τα παιδιά η καλύτερη διδασκαλία γίνεται μέσω του παραδείγματος. Οι γονείς μπορούν να διδάξουν τα παιδιά τους να τρώνε τροφές που τους αρέσουν, να μην έχουν απαγορεύσεις, αλλά να έχουν μέτρο και το μέτρο κατακτάται μέσω της ενσυνείδητης παρουσίας, της απόλαυσης και της διαχείρισης του στρες.