Ο Τουρισμός είναι εκείνος που θα κρίνει, εν πολλοίς, την πορεία των μέτρων αλλά και το ύψος τους το επόμενο διάστημα, με δεδομένο ότι το οικονομικό επιτελείο πηγαίνει πλέον μήνα-μήνα για να διαπιστώνει εάν προκύπτει δημοσιονομικός χώρος, άρα και δυνατότητα νέων μέτρων στήριξης.

Αναδημοσίευση από τη «Βραδυνή της Κυριακής»

«Με αυτά τα μέτρα που έχουμε ανακοινώσει έως τώρα, παραμένουμε εντός των φετινών δημοσιονομικών στόχων», ανέφερε αρμόδια πηγή, λίγες ώρες μετά τις ανακοινώσεις για το νέο γύρο επιδότησης των καυσίμων. Επί της ουσίας, αυτό το «πακέτο», ύψους 375 εκατ. ευρώ, απορροφά πλήρως την υπέρβαση των εσόδων που καταγράφηκε το Μάιο (1,162 δισ. ευρώ, μείον 800 εκατ. ευρώ από τις πρόωρες πληρωμές του ΕΝΦΙΑ), επιβεβαιώνοντας έτσι τη δημόσια τοποθέτηση του υπουργού Οικονομικών ότι οι όποιες υπερ-εισπράξεις θα επιστρέφουν στους πολίτες. Τι γίνεται, όμως, από εδώ και πέρα;

Μία βιαστική απάντηση θα ήταν ότι αν επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις για τουριστική σεζόν αντίστοιχη ή καλύτερη του 2019, τότε το οικονομικό επιτελείο δεν χρειάζεται να πονοκεφαλιάζει για το πώς θα στηρίξει νοικοκυριά και επιχειρήσεις από το φθινόπωρο και μετά. Αυτή είναι, όμως, η μισή αλήθεια.

Το υπ’ αριθμόν ένα «βαρίδι» για τον προϋπολογισμό παραμένει το κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος. Από την 1η Ιουλίου τίθεται σε λειτουργία ο νέος Μηχανισμός, που «πατάει» σε δύο βάσεις:

1) Στην εφαρμογή πλαφόν, κατά κύριο λόγο στην τιμή του φυσικού αερίου.

2) Στην επιδότηση των τελικών λογαριασμών.

Το καλό νέο είναι ότι υπάρχει το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης, που θα βάλει «πλάτη». Το κακό νέο είναι ότι ακόμα και έτσι, ο προϋπολογισμός θα πρέπει να συμβάλει με περίπου 150 εκατ. ευρώ το μήνα έως το τέλος του χρόνου, δηλαδή συνολικά με τουλάχιστον 850 εκατ. ευρώ.

Οι υπολογισμοί αυτοί έγιναν με την παραδοχή ότι η χονδρική τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος στο β’ εξάμηνο του έτους δεν θα ξεπεράσει τα 225 ευρώ/MWh. Πόσο ασφαλής μπορεί να είναι, όμως, αυτή η εκτίμηση τη στιγμή που η Gazprom έχει αρχίσει τα… κόλπα, ανεβάζοντας την τιμή του φυσικού αερίου στα 125 ευρώ; Στο α’ εξάμηνο του έτους, όπου θεωρητικά είδαμε τα χειρότερα, η μέση χονδρική τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος διαμορφώθηκε στα 234 ευρώ, ωστόσο αν κρίνει κανείς από το συναγερμό που έχει σημάνει σε όλες τις κυβερνήσεις, ουδείς αποκλείει το ενδεχόμενο να πάμε σε ακραίες καταστάσεις βαδίζοντας προς το φθινόπωρο. Σε μία τέτοια περίπτωση, είναι προφανές ότι το εκτιμώμενο μηνιαίο κόστος των 150 εκατ. ευρώ πάει… περίπατο.

Το δεύτερο «αγκάθι» είναι η διεθνής τιμή του πετρελαίου, που επιμένει να κινείται στα υψηλά 8ετίας. Είναι ενδεικτικό ότι η ανησυχία για τις ενδεχόμενες ελλείψεις στην αγορά από το απαγορευτικό στο ρωσικό πετρέλαιο, έχει υπερνικήσει το φόβο ότι η αύξηση επιτοκίων θα προκαλέσει ακόμα και ύφεση, άρα και μείωση της ζήτησης για πετρέλαιο. Τα μοντέλα της Trading Economics υπολογίζουν ότι η τιμή του «μαύρου χρυσού» σε ορίζοντα 12μήνου θα έχει αγγίξει τα 130 δολάρια, με ό,τι συνεπάγεται αυτό για τις τιμές των καυσίμων και την ανάγκη συνέχισης των επιδοτήσεων.

Τα οφέλη από τον Τουρισμό

Κάπως έτσι φτάνουμε στην άλλη μεριά της ζυγαριάς, στα προσδοκώμενα οφέλη από τον Τουρισμό. Το βασικό σενάριο προβλέπει ότι οι φετινές εισπράξεις θα είναι γύρω στα 14 δισ. ευρώ, δηλαδή περίπου στο 80% του 2019. Το πιο αισιόδοξο σενάριο ανεβάζει τον πήχη στα 16 δισ. ευρώ, δηλαδή στο 90% του 2019, ενώ δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν ότι η φετινή σεζόν θα φτάσει στα ίδια επίπεδα του 2019, δηλαδή στα 18-18,5 δισ. ευρώ. Αυτή η διαφορά των 4 δισ. ευρώ από το βασικό σενάριο, με έναν πολλαπλασιαστή 2,65 (σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΙΝΣΕΤΕ), δίνει έναν «αέρα» σχεδόν 11 δισ. ευρώ στο σύνολο της Οικονομίας. Με μέσο ΦΠΑ 15% σε αυτόν τον τζίρο, προκύπτει ένα «δώρο» 1,6 δισ. ευρώ για τα κρατικά ταμεία. Το πόσο εφικτό είναι αυτό, θα φανεί στην πορεία…

Ακρίβεια και πληθωρισμός στην Ευρώπη

Αντιμέτωπες με τον υψηλό πληθωρισμό και τον Ιούλιο θα βρεθούν οι κυβερνήσεις των ευρωπαϊκών κρατών, συμπεριλαμβανομένης και της ελληνικής, καθώς οι τιμές στην Ενέργεια και τις πρώτες ύλες όχι απλά δεν δείχνουν τάσεις υποχώρησης, αλλά δείχνουν νέα σημάδια ανόδου.

Οι τελευταίες κινήσεις της Gazprom, που ενισχύουν τα σενάρια για διακοπή της ροής αερίου προς τη Γηραιά Ήπειρο πριν αυτή προλάβει να έχει το ιδανικό απόθεμα, εκτόξευσαν την τιμή του φυσικού αερίου στο ολλανδικό hub πάνω από τα 125 ευρώ. Η υποκατάσταση του άλλοτε φτηνού καυσίμου μοιάζει πιο αναγκαία από ποτέ, αφού οι υπολογισμοί της Trading Economics δείχνουν ότι η τιμή του φυσικού αερίου θα μπορούσε μέσα στους επόμενους 12 μήνες να φτάσει μέχρι και τα 178,93 ευρώ.

Το ερώτημα για το αν οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα προχωρήσουν σε ένα συνολικό πλάνο μέτρων το οποία θα καταφέρει να φρενάρει τις υψηλές τιμές στο ηλεκτρικό ρεύμα είναι πιο επίκαιρο από ποτέ, αφού το ράλι αναμένεται να συνεχιστεί και η ανάγκη για εθνικά μέτρα επιδότησης θα είναι πολύ μεγαλύτερη. Στη Σύνοδο κορυφής της Πέμπτης θα συζητηθεί το Ουκρανικό, χωρίς όμως να υπάρχουν πληροφορίες για το αν η Κομισιόν έχει στην ατζέντα της έκτακτα μέτρα που θα αφορούν την Ενέργεια. Ο Μάριο Ντράγκι έθεσε θέμα πλαφόν σε ευρωπαϊκό επίπεδο, την ώρα που Ισπανία, Πορτογαλία και Ελλάδα λαμβάνουν εθνικά μέτρα επιβολής πλαφόν. Παρόλα αυτά, η σιγή ασυρμάτου από τον Βορρά, που εκφράζει αντιθέσεις, συνεχίζεται.

Σύμφωνα με τα απολογιστικά στοιχεία της Eurostat, το μεγαλύτερο βάρος των ανατιμήσεων ένιωσαν το 2021 οι σκανδιναβικές χώρες και οι χώρες της Κεντρικής Ευρώπης. Σουηδία, Φινλανδία, Νορβηγία, Δανία, Ιρλανδία ξεπέρασαν κατά πολύ το μέσο όρο τιμών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ οι χώρες της Ιβηρικής και η Ελλάδα ήταν κάτω από το μέσο όρο. Αυτά τα στοιχεία δείχνουν ότι οι Βόρειοι θα έπρεπε να πρωτοστατούν στις πρωτοβουλίες για ριζικές παρεμβάσεις.

Σε ό,τι αφορά τα τρόφιμα και τα μη οινοπνευματώδη ο ευρωπαϊκός Βορράς βρίσκεται στις πρώτες θέσεις, ωστόσο η Ελλάδα βρίσκεται πάνω από το μέσο ευρωπαϊκό όρο σε μία περίοδο όπου οι μεγάλες ανατιμήσεις σε βασικά είδη διατροφής δεν είχαν κάνει ακόμα αισθητή την παρουσία τους. Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, από την αρχή του 2022 τα βασικά προϊόντα στην Ελλάδα έχουν καταγράψει ακόμα μεγαλύτερες αυξήσεις. Χαρακτηριστικό είναι ότι σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ., μέσα στους πρώτους πέντε μήνες, οι τιμές στα είδη διατροφής έχουν αυξηθεί 8% κατά μέσο όρο.