Καλοκαιρινές αλλεργίες: Πρόληψη και αντιμετώπιση

Τροφές, έντομα και θαλάσσιοι οργανισμοί, αντικείμενα καθημερινής χρήσης και η αυξημένη αυτή την περίοδο υπεριώδη ακτινοβολία προκαλούν τις πλέον συνηθισμένες αλλεργίες αυτής της εποχής.

Το καλοκαίρι αποτελεί χωρίς καμία αμφιβολία την πιο αγαπημένη εποχή του χρόνου για τους περισσότερους Έλληνες. Οι θερινές διακοπές δίνουν μίας πρώτης τάξεως ευκαιρία για μερικές στιγμές ξεκούρασης και χαλάρωσης, φορτίζοντας έτσι τις μπαταρίες που άδειασαν από τον έντονο σύγχρονο τρόπο ζωής και τη σκληρή καθημερινότητα.

Ωστόσο, είναι, παράλληλα, η περίοδος όπου οι αλλεργίες της άνοιξης υποχωρούν και τη θέση τους παίρνουν οι καλοκαιρινές, είτε με τη μορφή ήπιων αντιδράσεων είτε με αντιδράσεις που μπορούν σε ορισμένες περιπτώσεις να γίνουν επικίνδυνες.

Αλλεργία ονομάζεται η υπέρμετρη αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος (του συστήματος που είναι υπεύθυνο για την άμυνα του οργανισμού) σε συνήθως αβλαβείς ουσίες, οι οποίες βρίσκονται στο φυσικό μας περιβάλλον και ονομάζονται αλλεργιογόνα. Ως αλλεργιογόνα μπορούν να δράσουν ορισμένες τροφές, φάρμακα, καλλυντικά, χρώματα, η γύρη διαφόρων φυτών, φτερά και τρίχες διαφόρων ζώων, το τσίμπημα της μέλισσας κ.λπ., και φτάνουν στον οργανισμό μέσω της αναπνοής, με επαφή στο δέρμα, με την τροφή ή ακόμη και μέσω ένεσης. Η επίκουρη καθηγήτρια Δερματολογίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Ευτέρπη Ζαφειρίου, μιλάει στη «Βραδυνή της Κυριακής» για τις συχνότερες αλλεργίες του καλοκαιριού, τα συμπτώματά τους, αλλά και για το τι πρέπει να κάνουν όσοι ξέρουν ότι είναι αλλεργικοί.

Ευτέρπη Ζαφειρίου

Οι συχνότερες αλλεργίες της εποχής

Τροφικές αλλεργίες: το καλοκαίρι δεν είναι λίγες οι αλλεργίες που προέρχονται από την αυξημένη κατανάλωση ορισμένων τροφών, όπως ψάρια, οστρακοειδή και φρούτα.

Στις εκδηλώσεις περιλαμβάνονται κνίδωση (εξανθήματα –συχνά πολλά μαζί– που εμφανίζονται στο δέρμα, είναι κόκκινα και προκαλούν φαγούρα), έκζεμα, άσθμα, γαστρεντερικά συμπτώματα, εξάνθημα γύρω από το στόμα με κνησμό και πρήξιμο τόσο στο στόμα όσο και στο λαιμό, καθώς και αναφυλαξία. Η αποφυγή της κατανάλωσης των συγκεκριμένων τροφών αποτελεί μονόδρομο, ενώ σε περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων είναι σκόπιμο να αναζητήσουμε ιατρική βοήθεια. Ειδικά, το πρήξιμο στο στόμα και ιδιαίτερα στη γλώσσα είναι επικίνδυνο και απαιτεί άμεση αντιμετώπιση από ειδικό ή στο νοσοκομείο.

Tσιμπήματα εντόμων και θαλάσσιων οργανισμών: το δηλητήριο των υμενόπτερων (σφήκες, μέλισσες κ.ά.), καθώς και εκείνο των θαλάσσιων οργανισμών (μέδουσες, ανεμώνες, δράκαινες) προκαλεί αλλεργικά επεισόδια, τα οποία χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή, αφού μπορεί σε ορισμένες σοβαρές περιπτώσεις να αποβούν θανατηφόρα. Ωστόσο, τις περισσότερες φορές εκδηλώνονται με τη μορφή ερυθρότητας, ήπιου οιδήματος (πρηξίματος) και πόνου στο σημείο που σημειώθηκε το τσίμπημα.

Άτομα τα οποία είναι ευαίσθητα στις αλλεργίες ενδέχεται να εμφανίσουν εκτεταμένες αντιδράσεις (π.χ. κνησμό και επέκταση των οιδημάτων σε όλο το σώμα, ακόμη και δύσπνοια).

Δερματίτιδα εξ επαφής: αναπτύσσεται στα σημεία του δέρματος που έρχονται σε στενή και συχνή επαφή με μία πληθώρα υλικών καθημερινής χρήσης ή εξειδικευμένων υλικών επαγγελματικής ενασχόλησης (π.χ. μεταλλικά κοσμήματα, ρολόγια, καλλυντικά, βερνίκια νυχιών, βαφές μαλλιών κ.ά.). Το εξάνθημα της αλλεργικής δερματίτιδας εξ επαφής αναγνωρίζεται από την εμφάνιση κοκκινίλας, φαγούρας, ελαφρού πρηξίματος και ξηρότητας, στην περιοχή του δέρματος που έρχεται σε επαφή με το εξωτερικό ερέθισμα.

Φωτοδερματίτιδα: εμφανίζεται στο δέρμα όταν το ανοσοποιητικό σύστημα αντιδρά υπερβολικά στην υπεριώδη ακτινοβολία. Συνήθως παρουσιάζεται στις εκτεθειμένες περιοχές του δέρματος μετά από ηλιοθεραπεία. Στα συμπτώματά της περιλαμβάνονται φαγούρα, ερυθρότητα, βλατίδες, αλλοιώσεις που μοιάζουν με έκζεμα, σκούρες κηλίδες, οίδημα και ναυτία.

Κνίδωση: αποτελεί μακράν τη συχνότερη αλλεργική πάθηση του δέρματος. Εκδηλώνεται με έντονη φαγούρα και ένα χαρακτηριστικό δερματικό εξάνθημα που λέγεται πομφός (κοινώς πετάλα ή καντήλα). Οι πομφοί έχουν πολύ χαρακτηριστική εμφάνιση και χαρακτηρίζονται από μια κεντρική περιοχή υπεγερμένου (ελαφρά ανασηκωμένου, “πρησμένου”) δέρματος. Το καλοκαίρι η κνίδωση μπορεί να προκληθεί από τον ήλιο στα εκτεθειμένα μέρη του σώματος.

Ηλιακή κνίδωση: πρόκειται για σπάνια μορφή φυσικής κνίδωσης (0,5% όλων των κνιδώσεων), η οποία προκαλείται από αντίδραση υπερευαισθησίας στο ηλιακό φως. Συγκεκριμένα, σε λίγα λεπτά μετά από την έκθεση στον ήλιο, εμφανίζονται στα ακάλυπτα σημεία του σώματος ερύθημα, πομφοί και οίδημα.

Πρόληψη και αντιμετώπιση

Θέλοντας να υπογραμμίσει την αξία της πρόληψης για τη διαφύλαξη της καλής υγείας, ο Ιπποκράτης είχε πει “Κάλλιον το προλαμβάνειν ή το θεραπεύειν” (καλύτερα να προλαμβάνεις την ασθένεια παρά να τη θεραπεύεις).

Όσοι γνωρίζουν ότι έχουν σοβαρή αλλεργική προδιάθεση καλό είναι να αποφεύγουν την πηγή της αλλεργίας και να κουβαλάνε πάντα μαζί ενέσεις αδρεναλίνης. Οι ενέσεις αυτές γίνονται κάτω από το δέρμα (υποδόρια) όταν η αλλεργική αντίδραση είναι σοβαρή (π.χ. πρήξιμο της γλώσσας με οίδημα).

Σε περίπτωση που εμφανιστεί κάποια αλλεργική αντίδραση, τις περισσότερες φορές η εφαρμογή απλών αντισταμινικών αλοιφών, η λήψη από το στόμα αντισταμινικών δισκίων ή και κορτιζόνης, πάντα μετά από ιατρική συμβουλή, συνήθως επαρκούν για την αποτελεσματική αντιμετώπισή της.

Άμα εμφανιστούν συμπτώματα όπως δυσκολία στην αναπνοή, δυσφορία, ταχυκαρδία ή ζάλη, πρέπει να απευθυνθούμε σε κάποιον ειδικό, για να τελειώσει η περιπέτεια το συντομότερο δυνατό».

Από την έντυπη έκδοση της «Βραδυνής της Κυριακής»