Τι είναι η θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια;

Η θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια είναι η συχνότερη εξω-θυρεοειδική εκδήλωση της νόσου Graves του θυρεοειδή.

Συγκεκριμένα, το 15%-20% των ασθενών με νόσο Graves εμφανίζει θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια.

Τα αίτια της θυρεοειδικής οφθαλμοπάθειας δεν είναι απόλυτα διαπιστώμενα σε μοριακό επίπεδο. Δεν είναι γνωστό αν και σε ποιο βαθμό ένας ασθενής με νόσο Graves θα νοσήσει από θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια.

Είναι, όμως, γνωστοί κάποιοι προδιαθεσικοί παράγοντες.

Συγκεκριμένα, το κάπνισμα (η νικοτίνη), η κακή ρύθμιση των ορμονών του θυρεοειδή (αρρύθμιστος θυρεοειδής αδένας), ή το διάστημα ύστερα από έντονο στρες μπορούν να αυξήσουν την πιθανότητα η νόσος του Graves να οδηγήσει και σε οφθαλμική νόσο.

Συμπτώματα

Η θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια εκδηλώνεται αρχικά με ξηροφθαλμία και δακρύρροια, οίδημα βλεφάρων με ή χωρίς ερυθρότητα του επιπεφυκότα των οφθαλμών. Ενίοτε, η πρώτη εκδήλωση της νόσου μπορεί να είναι ανάσπαση ή του αριστερού ή δεξιού άνω βλεφάρου.

Έτσι, ο ασθενής παρατηρεί κάποια αλλαγή στην εμφάνιση των οφθαλμών του, δηλαδή ένα «τρομαγμένο» βλέμμα, λόγω της ανάσπασης (ανύψωση) του άνω βλεφάρου.

Δύναται να εμφανίσει επίσης, μικρό ή σημαντικό εξόφθαλμο, δηλαδή ο βολβός του οφθαλμού «ωθείται» προς τα έξω.

Τέλος, μία πολύ σημαντική εκδήλωση της νόσου είναι η διαταραχή της κίνησης των οφθαλμών, εφόσον οι ασθενείς δεν μπορούν να «εστιάσουν» σωστά ή δεν έχουν καθαρή όραση σε αρκετά διαστήματα κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Σε περιπτώσεις που η αυτοάνοση νόσος ενταθεί, οι ασθενείς έχουν διπλωπία σε κάποιες ή και όλες τις βλεμματικές θέσεις.

Ευτυχώς, σε πολύ μικρό ποσοστό ασθενών η νόσος μπορεί να είναι πολύ σοβαρή και οι δομικές αλλαγές που πραγματοποιούνται στον οφθαλμικό κόγχο μπορούν να συμπιέζουν το οπτικό νεύρο, προκαλώντας μείωση της όρασης, έως και τύφλωση.

Πορεία νόσου και Θεραπεία

Η θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια, μία αυτοάνοση περιοφθάλμια φλεγμονή, διαρκεί περίπου από 12 έως 30 μήνες.

Με το πέρας όμως της φλεγμονώδους φάσης, τυχόν διπλωπία, ανάσπαση ή κατάσπαση βλεφάρων, ή εξόφθαλμος, μπορούν να παραμείνουν σε κάποιο βαθμό.

Είναι σημαντικό η νόσος να διαγνωστεί τους πρώτους μήνες έναρξής της, ώστε να χορηγηθεί η κατάλληλη αντιφλεγμονώδης αγωγή, και να προληφθεί η οποιαδήποτε επιδείνωση αυτής.

Στην περίπτωση που η φλεγμονώδης φάση της νόσου παρέλθει και η θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια είναι πια «ανενεργή», τότε τα διάφορα συμπτώματα, όπως επιμένουσα διπλωπία, ανάσπαση ή κατάσπαση των βλεφάρων, ή μη αποδεκτός λειτουργικά -αισθητικά εξόφθαλμος, μπορούν να αντιμετωπιστούν χειρουργικά.

Θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια και ποιότητα ζωής

Συμπερασματικά, λόγω της μεγάλης μεταβολής της εμφάνισης των ασθενών με θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια (εξόφθαλμος, αλλαγή θέσης βλεφάρων), αλλά και δυσκολίες στη καθημερινότητά τους λόγω της διπλωπίας ή της μη καθαρής όρασης, παρατηρείται σημαντική μεταβολή προς το χειρότερο της ποιότητας της ζωής τους. Ενίοτε σε κάποιες σοβαρές περιπτώσεις είναι χρήσιμη και η ψυχολογική υποστήριξη των ασθενών.

Οι ασθενείς με υπερθυρεοειδισμό είναι σημαντικό να υπόκεινται σε οφθαλμολογική εκτίμηση εκτός από την επιβεβλημένη ενδοκρινολογική παρακολούθηση, ώστε εάν εκδηλωθεί, να διαγνωσθεί έγκαιρα η όποια οφθαλμική εκδήλωση της νόσου του Graves.

*Ο Δρ Ιωάννης Ντούντας είναι MD PhD MSc FEBO Χειρουργός οφθαλμίατρος – οφθαλμοπλαστικός στο Κέντρο Οφθαλμικής Πλαστικής Αθηνών (Βασ. Σοφίας 124Α Αθήνα, Τ.Κ. 11526, Τηλ. κέντρο 2107780700, [email protected])