Ενοποίηση Ειρηνοδικείων-Πρωτοδικείων-Επιτάχυνση απονομής της Δικαιοσύνης

Ο υπουργός Δικαιοσύνης, Γιώργος Φλωρίδης, παρουσίασε τον νέο Δικαστικό Χάρτη, τονίζοντας ότι «αλλάζει το δικαστικό σύστημα της χώρας» .

Κύριο χαρακτηριστικό του νέου Δικαστικού Χάρτη, που θα είναι σε διαβούλευση έως τις 18 Απριλίου και η εφαρμογή του θα γίνει με το νέο δικαστικό έτος, είναι η ενοποίηση των δύο πρώτων βαθμών δικαιοδοσίας (Ειρηνοδικείων-Πρωτοδικείων), που είχε επιχειρηθεί για πρώτη φορά πριν από 114 χρόνια από τον Ελευθέριο Βενιζέλο.

Δίπλα στον κ. Φλωρίδη, ο υφυπουργό; Δικαιοσύνης Ιωάννης Μπούγας, παρουσίασε στη συνέντευξη Τύπου που δόθηκε βήμα- βήμα τις διαδικασίες, αλλά ανέλυσε τα οφέλη της μεταρρύθμισης.

Επίσπευση του χρόνου έκδοσης πολιτικών και ποινικών αποφάσεων

Ο νέος Δικαστικός Χάρτης του κ. Φλωρίδη προϋποθέτει την ενοποίηση Ειρηνοδικείων και Πρωτοδικείων

Τι ελπίζει ο κ. Φλωρίδης από αυτή την ενοποίηση; Το είπε σήμερα ο ίδιος: «Οι προσδοκίες από το ενοποιημένο σώμα Πρωτοδικείων και Ειρηνοδικείων είναι η μείωση από 17% έως 24% του χρόνου απονομής Δικαιοσύνης», είπε και πρόσθεσε πως μόνον με την εφαρμογή του νέου Δικαστικού Χάρτη μειώνεται κατά 25% ο χρόνος.

Ο υπουργός Δικαιοσύνης τόνισε ακόμη ότι με τις πρωτοβουλίες για την αλλαγή του Κώδικα Ποινικής Δικαιοσύνης, τη μεταφορά δικαστηριακής ύλης στους δικηγόρους, τη θεσμοθέτηση σύγχρονου πλαισίου εξωδικαστικού μηχανισμού, αλλά και την ψηφιακή μετάβαση, «η απονομή της Δικαιοσύνης θα φτάσει στο μέσο όρο των ευρωπαϊκών αρχών».

Κατά τον κ. Φλωρίδη, ο νέος Δικαστικός Χάρτης αναμένεται να επισπεύσει το χρόνο έκδοσης των πολιτικών και ποινικών αποφάσεων, από τα 4 χρόνια (1.482 ημέρες) που απαιτούνται σήμερα στα 2,5 χρόνια (900 ημέρες).

Αναβάθμιση των ειρηνοδικών σε πρωτοδίκες

Πως θα γίνει στην πράξη η ενοποίηση των δύο πρώτων βαθμών δικαστικής δικαιοδοσίας; Κατ’ αρχήν θα αναβαθμιστούν οι ειρηνοδίκες σε πρωτοδίκες. Αυτή η αναβάθμιση, σύμφωνα με τον κ. Φλωρίδη θα διπλασιάσει την η «δεξαμενή» των δικαστών.

Ο ίδιος ο κ. Φλωρίδης αναφερόμενος σε αυτό το θέμα σε συνδυασμό με τις γενικότερες μεταρρυθμιστικές προσπάθειες της κυβέρνησης έκανε λόγο για «ενδυνάμωση του Κράτος Δικαίου».

Ο υπουργός Δικαιοσύνης είπε χαρακτηριστικά:

«Η ενδυνάμωση του Κράτος Δικαίου, όπως και η Δημοκρατία, δεν είναι αφηρημένο σχήμα ούτε πολιτική ρητορεία αλλά η συστηματική και έμπρακτη προσπάθεια θεσμικών τομών, αλλαγών και παρεμβάσεων που, ανάμεσα σε άλλα, αναβαθμίζουν διαρκώς την ποιότητα και την ταχύτητα της Δικαιοσύνης.

Η μεταρρυθμιστική προσπάθεια που έχει αναλάβει η κυβέρνηση για την επιτάχυνση στον χώρο της ελληνικής δικαιοσύνης βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Ο σχεδιασμός είναι πολύπλευρος και συνδυαστικός: Θεσμικές αλλαγές στους Κώδικες του Ποινικού, Αστικού και Διοικητικού Δικαίου, ολοκλήρωση της Ψηφιακής Δικαιοσύνης, ενίσχυση και ανανέωση των κτιριακών και υλικοτεχνικών υποδομών και ενίσχυση του προσωπικού των δικαστικών υπαλλήλων για την καλύτερη λειτουργία των δικαστηρίων.

Σήμερα, ενοποιούμε τους πρωτοβάθμιους δικαστές, με αναβάθμιση των ειρηνοδικών σε πρωτοδίκες, αφήνοντας πίσω μας την παρωχημένη, αντιπαραγωγική και αχρείαστη διάκριση τους. Στέλνουμε στην πρώτη γραμμή μάχης 1.000 περίπου πρώην ειρηνοδίκες, οι οποίοι με κατάλληλη κατάρτιση θα μπορούν να κάνουν πλέον το σύνολο της δουλειάς των πρωτοδικών και να δικάζουν ταυτόχρονα ποινικές και πολιτικές υποθέσεις. Έτσι με την ενοποίηση διπλασιάζεται η «δεξαμενή» των δικαστών και θα υπάρχουν πλέον συνολικά 2100 πρωτοδίκες , με καταλυτική επίδραση στην ταχύτητα έκδοσης των πρωτοβάθμιων αποφάσεων».

Ι. Μπούγας: Τομή στον χώρο της Δικαιοσύνης – Το κόστος των αποφάσεων

Από την πλευρά του ο υφυπουργός Δικαιοσύνης, Ιωάννης Μπούγας, στάθηκε και στο οικονομικό όφελος του Ελληνικού Δημοσίου από αυτή την ενοποίηση.

Ο κ. Μπούγας, συγκεκριμένα, περιγράφοντας περιγράφοντας αναλυτικά το νέο καθεστώς που θα ισχύει από τον ερχόμενο Σεπτέμβριο έκανε λόγο για τομή στο χώρο της Δικαιοσύνης αναφέροντας πως σήμερα το κόστος μίας απόφασης Ειρηνοδικείου ανέρχεται για τη χώρα στα 760 ευρώ, ενώ η απόφαση Πρωτοδικείου στα 360 ευρώ.

Μεταξύ των όσων ανέφερε θα υπάρξει:

* Ισοκατανομή της ύλης του Πρώτου Βαθμού: θα σταματήσει το φαινόμενο όπου το 50% των δικαστών αναλαμβάνει το 80% της ύλης.

Ρυθμίζεται η ανακολουθία των δύο δικαιοδοσιών στον Πρώτο Βαθμό

* Δημιουργία παραγωγικών και αποτελεσματικών Δικαστηρίων, με αριθμό υπηρετούντων δικαστών μεγαλύτερο από 15.

* Πιο προσιτή δικαιοσύνη στον πολίτη, με λιγότερο κόστος γι’ αυτόν.

* Σημαντική μείωση του χρόνου της έκδοσης αποφάσεων στον Α’ Βαθμό

* Εξοικονόμηση πόρων (σε συνδυασμό με τη χωροταξία).

* Βελτίωση αναλογίας δικαστικών υπαλλήλων προς δικαστή α΄ βαθμού.

* Η παραγωγικότητα των (πρώην) ειρηνοδικών και πρωτοδικών –πλέον Δικαστών πρώτου βαθμού- θα αυξηθεί μέχρι 17%.

* Το ποσοστό εκκαθάρισης των πρωτοδικείων (ο λόγος των διεκπεραιωθεισών προς τις εισερχόμενες υποθέσεις κάθε δικαστή πρώτου βαθμού) αναμένεται να αυξηθεί μέχρι 24%.

Η συνδυαστική εφαρμογή του Δικαστικού Χάρτη και του προσφάτως ψηφισθέντος Ν. 5095/2024 για την ενίσχυση της δικηγορικής ύλης, αναμένεται να μειώσει τον χρόνο έκδοσης τελεσίδικης απόφασης, από τις 1.482 ημέρες, στις 900

Ενστάσεις

Αξίζει να επισημανθεί πως τον περασμένο Οκτώβριο οι δικαστές είχαν πει «όχι» στην ενοποίηση των Ειρηνοδικείων με τα Πρωτοδικεία.

Η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων, ειδικότερα, ανέφερε, μεταξύ άλλων, σε σχετικό έγγραφό της, το οποίο ήταν προϊόν έρευνας :

«Η τύχη των Ειρηνοδικείων στη χώρα μας γνώρισε ποικίλη νομοθετική αντιμετώπιση. Είναι γνωστό ότι τα έτη 1998 – 1999 ξεκίνησε διάλογος για την ενοποίηση του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας των πολιτικών και ποινικών Δικαστηρίων και μάλιστα την 10-5-1999 συντάχθηκε από τη Διεύθυνση Επιστημονικών Μελετών της Βουλής των Ελλήνων σχετική έκθεση επί σχεδίου νόμου που προέβλεπε την κατάργηση των Ειρηνοδικείων και τη λειτουργική αντικατάστασή τους από τα μονομελή Πρωτοδικεία. Η προσπάθεια αυτή απέτυχε για πολλούς λόγους. Με την ερμηνευτική δήλωση στο άρθρο 88 του Συντάγματος επιτρέπεται η ενοποίηση του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας της πολιτικής και μόνο δικαιοσύνης.

Η διατυπωθείσα, εκ νέου, άποψη περί ενοποίησης των Ειρηνοδικείων με τα Πρωτοδικεία μας βρίσκει κάθετα αντίθετους, διότι θα επιφέρει σημαντικές καθυστερήσεις στην απονομή της Δικαιοσύνης ενώ, ταυτόχρονα, θα προκληθούν προβλήματα στην υπηρεσιακή κατάσταση των ήδη υπηρετούντων Δικαστών Πρώτου βαθμού (π.χ. επετηρίδα, Δικαστές πρώτου βαθμού δύο κατηγοριών κλπ.).

Θεωρούμε αναγκαία για την εύρυθμη λειτουργία της Δικαιοσύνης τη διατήρηση των Ειρηνοδικείων, ώστε να εξακολουθήσουν να εκδικάζουν αποτελεσματικά τις υποθέσεις που εισάγονται σ’ αυτά, συμβάλλοντας, όπως άλλωστε συμβαίνει διαχρονικά, στην ταχεία απονομή της Δικαιοσύνης».