Από την «Βραδυνή της Κυριακής»: Νότης Μηταράκης – «Η αποσυμφόρηση των νησιών έχει γίνει πράξη»

Ο υπουργός Μετανάστευσης αναδεικνύει στη «Βραδυνή της Κυριακής» τα θετικά του νέου νόμου για το Μεταναστευτικό, την πορεία του σχεδίου για τα νέα κλειστού τύπου κέντρα υποδοχής, και την εξέλιξη του προγράμματος μετεγκατάστασης στην ενδοχώρα. Παράλληλα, δίνει με νούμερα αποδείξεις για τις αλλαγές στον τρόπο εξέτασης των αιτήσεων ασύλου και υπογραμμίζει την ετοιμότητα της χώρας στην περίπτωση που η Τουρκία ανοίξει και πάλι την κάνουλα των ροών.

Κύριε υπουργέ, το τελευταίο χρονικό διάστημα δεν έχουμε αφίξεις μεταναστευτικών ροών στα νησιά. Έχει λήξει ο «συναγερμός» στα σύνορά μας; 

«Κάθε άλλο, παραμένουμε σε πλήρη εγρήγορση, και παράλληλα εργαζόμαστε για την αποσυμφόρηση των νησιών μας, τον περιορισμό των δομών στην ηπειρωτική Ελλάδα, τη βελτίωση των συνθηκών ασφαλείας και την αύξηση των επιστροφών. Βρεθήκαμε αντιμέτωποι ως χώρα, ως λαός, με πολλαπλές κρίσεις. Με τη μεταναστευτική κρίση, με την ασύμμετρη απειλή στα σύνορά μας και με την πανδημία του κορωνοϊού. Έτσι, τον Μάρτιο, με γνώμονα το εθνικό συμφέρον και μετά από απόφαση του ΚΥΣΕΑ, αναβαθμίσαμε τη φύλαξη των συνόρων μας, χερσαίων και θαλάσσιων, και αυτή η φύλαξη είναι εμφανής, πλέον, σε όλους. Αντιστρέψαμε, ως αποτέλεσμα, την τάση των ροών, και πλέον από την αρχή του χρόνου είναι μειωμένες κατά 20%. Μάλιστα, τον περασμένο Απρίλιο είδαμε μείωση των ροών κατά 97%. Στην κρίση δεν περισσεύει χώρος για λαϊκισμό. Υποχρέωσή μας είναι η διασφάλιση της ασφάλειας και της ευημερίας των Ελλήνων πολιτών, και έτσι θα συνεχίσουμε».

Πρόσφατα ψηφίστηκε στη Βουλή ο νέος νόμος για το Μεταναστευτικό. Ποιες είναι οι μεγάλες αλλαγές που φέρνει; 

«Ο νέος νόμος έχει ως βασικούς στόχους την ουσιαστική μείωση των μεταναστευτικών ροών και τον περιορισμό των συνεπειών της κρίσης στις τοπικές κοινωνίες. Δίνει προτεραιότητα στην αποσυμφόρηση των νησιών, καθώς σχετικές αιτήσεις θα συζητούνται κατά προτεραιότητα. Στοχεύει στη μείωση των γραφειοκρατικών χρόνων ανάμεσα στα στάδια επίδοση της απόφασης, εισάγοντας καινοτομίες, όπως η αποστολή αποφάσεων αυθημερόν, μέσω ηλεκτρονικής εφαρμογής, που θα διαχειρίζεται η Υπηρεσία Ασύλου. 

Δημιουργείται το θεσμικό πλαίσιο για τη λειτουργία των Κλειστών Ελεγχόμενων Δομών Νήσων, που θα αντικαταστήσουν τις σημερινές ανοιχτές δομές, και θα παρέχουν τη δυνατότητα συγκέντρωσης των επί μέρους δομών που αφορούν την υποδοχή, την ταυτοποίηση και την κράτηση αιτούντων ασύλου και μεταναστών. Παράλληλα, προβλέπονται και ειδικοί χώροι φιλοξενίας για τις ευάλωτες ομάδες. Μία από τις σημαντικές αλλαγές που εισάγει ο νέος νόμος είναι ότι ορίζει τις ελάχιστες προϋποθέσεις εγγραφής των ΜΚΟ στο ηλεκτρονικό Μητρώο και παρέχεται εξουσιοδότηση στον αρμόδιο υπουργό για τη διευθέτηση των επιμέρους ζητημάτων. Σκοπός του Μητρώου είναι να επιτευχθεί η διαφάνεια στη δράση και λειτουργία των ΜΚΟ. Επίσης, περιέχει σειρά διατάξεων με σκοπό την εύρυθμη λειτουργία του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου και των Υπηρεσιών του, ενώ, παράλληλα, επικαιροποιεί και το νομοθετικό πλαίσιο για τις προϋποθέσεις της έκδοσης της golden visa. Η βεβαίωση της εξόφλησης του ποσού που απαιτείται για την απόκτηση της golden visa θα εκδίδεται από συμβολαιογραφικούς συλλόγους». 

Τι σημαίνει ότι οι δομές μεταναστών στην ηπειρωτική Ελλάδα περνούν στον έλεγχο του Δημοσίου; 

«Σήμερα οι δομές μεταναστών στην ενδοχώρα διοικούνται από διεθνείς Οργανισμούς και ΜΚΟ. Θεσμοθετήσαμε, προ μερικών εβδομάδων, τη νομική προσωπικότητα των υφιστάμενων δομών ως Υπηρεσίες του υπουργείου Μετανάστευσης & Ασύλου, και την προηγούμενη εβδομάδα, προχωρήσαμε στην τοποθέτηση διοικητών. Θα προχωρήσουμε σε πρόσληψη συμβασιούχων και μονίμων υπαλλήλων, με στόχο την ανάκτηση της ευθύνης λειτουργίας των δομών. Θέλω να τονίσω ότι η Ελλάδα είχε παραχωρήσει την τελευταία πενταετία το 82% των πόρων που παίρναμε από την Ευρωπαϊκή Ένωση, σε διεθνείς Οργανισμούς και ΜΚΟ».

Μέχρι τώρα, για την εξέταση ασύλου χρειαζόταν να περάσουν περίπου 200 ημέρες, με συνέπεια να συγκεντρώνεται μεγάλος αριθμός αιτούντων. Τώρα ο χρόνος αυτός έχει μειωθεί;

«Έχουμε φτάσει σε πολύ υψηλούς ρυθμούς εξέτασης αιτήσεων ασύλου. Τον Απρίλιο τετραπλασιάσαμε τον αριθμό έκδοσης των αποφάσεων. Η Υπηρεσία Ασύλου με τον παλαιό νόμο εξέδιδε τα προηγούμενα χρόνια 4.000 αποφάσεις, κατά μέσο όρο, ανά μήνα. Εμείς, καταφέραμε το Μάρτιο και εκδώσαμε 7.000 αποφάσεις. Τον Απρίλιο αυξήθηκε εντυπωσιακά αυτός ο αριθμός και εκδώσαμε 16.000 αποφάσεις ασύλου και επιστροφές. Πλέον, οι αποφάσεις σε πρώτο βαθμό στις νέες αιτήσεις νησιών του 2020 εκδίδονται σε 24 ημέρες. Αρχίζουν να εκδίδονται αποφάσεις της Αρχής προσφυγών σε διαμένοντες στα νησιά, που βάσει της κοινής δήλωσης μπορούν να επιστραφούν. Σημαντικότατο ρόλο στη λειτουργία του ασύλου θα διαδραματίσουν οι σχεδιαζόμενες αλλαγές στις δομές και οι επενδύσεις σε ψηφιακή τεχνολογία που ετοιμάζουμε. Πέραν του ΑΡΡ που σας ανάφερα, ένα άλλο παράδειγμα είναι η πλατφόρμα καταγραφής αιτημάτων ασύλου και η διεκπεραίωση της όλης διαδικασίας να πραγματοποιείται στο άμεσο μέλλον, ψηφιακά». 

Είδαμε ότι το τελευταίο χρονικό διάστημα υπήρξαν χώρες που δέχθηκαν να φιλοξενήσουν ανήλικους μετανάστες. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα θα συνεχιστεί και με άλλες ευρωπαϊκές χώρες; 

«Το θέμα της προστασίας των ασυνόδευτων ανηλίκων αποτελεί προτεραιότητα της κυβέρνησης. Προχωρήσαμε στη δημιουργία σχετικής Ειδικής Γραμματείας με καθορισμένες αρμοδιότητές. Με πρωτοβουλία της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Πρωθυπουργού υλοποιείται το πρόγραμμα στο οποίο αναφέρεστε. Αφορά τουλάχιστον 1.600 ανήλικους, οι οποίοι θα φιλοξενηθούν σε 12 χώρες της Ε.Ε. Την προηγούμενη εβδομάδα, και η Πορτογαλία, επιβεβαίωσε ότι θα υποδεχθεί 500 ασυνόδευτα παιδιά. Παράλληλα, προχωράμε σε πρωτοβουλίες για τη δημιουργία κατάλληλων δομών διαβίωσης στη χώρα μας». 

Πού βρίσκεται το πρόγραμμα μετεγκατάστασης των προσφύγων στην ενδοχώρα και πώς εξελίχθηκε λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού; 

«Οι μεταφορές από τα νησιά στην ενδοχώρα τους πρώτους τέσσερις μήνες του 2020 ανήλθαν στο 60% των συνολικών μετακινήσεων του 2019! Η αποσυμφόρηση έχει γίνει πράξη με μείωση διαμενόντων 15% παρά τις αυξημένες ροές στην αρχή της χρονιάς. Και φυσικά, λάβαμε μέτρα άμεσα, για να προστατεύσουμε τις δομές και τις τοπικές κοινωνίες στην κρίση της πανδημίας. Η πρώτη φάση της πανδημίας δεν είχε κρούσματα στις 5 νησιωτικές δομές, ούτε καμία απώλεια ανθρώπινης ζωής σε οποιαδήποτε δομή φιλοξενίας, είτε στα νησιά είτε στην ηπειρωτική Ελλάδα. Και καμία μετάδοση του ιού από τις δομές προς τις τοπικές κοινωνίες». 

Η Τουρκία δεν έχει σταματήσει τις λεκτικές προκλήσεις αμφισβητώντας τα εθνικά μας κυριαρχικά δικαιώματα. Αυτό, μέχρι πότε μπορεί να συνεχιστεί, καθώς την πολιτική τακτική που ακολουθεί η χώρα μας, οι Τούρκοι αξιωματούχοι την εκλαμβάνουν ως αδυναμία;

«Ήμασταν έτοιμοι το Μάρτιο, θα είμαστε διαρκώς σε εγρήγορση, για να προστατεύσουμε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα. Από την πρώτη μέρα που προέκυψε η κρίση, η κυβέρνηση έθεσε τις Ένοπλες Δυνάμεις και τα Σώματα Ασφαλείας, την Αστυνομία μας και το Λιμενικό, στον μέγιστο βαθμό επιφυλακής. Κάναμε άρση της διαδικασίας του ασύλου, για να στείλουμε ένα ξεκάθαρο μήνυμα σε αυτούς που χρησιμοποιεί η γείτονα χώρα ως εργαλείο γεωπολιτικών επιδιώξεων, ότι είναι άσκοπο να έρθουν στην Ελλάδα. Κατά συνέπεια, η χώρα μας θα συνεχίσει με την ίδια πολιτική να αμύνεται αυτών των ροών, που δεν τις θεωρούμε προσφυγικές ροές, όπως κάποιος θα μπορούσε να πει ότι μπορεί να ήταν κάποιες άλλες φορές στο παρελθόν».